2023

20g - 21g - 22g
1970au 1980au 1990au 2000au 2010au - 2020au 2030au 2040au 2050au 2060au 2070au
2018 2019 2020 2021 2022 - 2023 - 2024 2025 2026 2027 2028

2023 yw'r flwyddyn gyfredol.

Digwyddiadau[golygu | golygu cod]

Ionawr[golygu | golygu cod]

1 Ionawr
- Mae Chris Bryant (Aelod Seneddol y Rhondda) yn dod yn farchog ac mae Sophie Ingle yn derbyn OBE, yn Anrhydeddau Blwyddyn Newydd cyntaf y frenin Siarl.^[1]
- Croatia sy'n mabwysiadau arian cyfred yr Ewros ac yn ymuno a Chytundeb Schengen.^[2]
- Sweden yn derbyn arlywyddiaeth Cyngor yr Undeb Ewropeaidd.
- Lula da Silva yn dod yn Arlywydd Brasil am yr eildro.^[3]
3 Ionawr – Mae gweithwyr rheilffordd Prydain yn dechrau streic pum diwrnod.^[4]
5 Ionawr – Pab Ffransis sy'n arwain y gwasanaeth angladd i'r Pab Bened XVI.^[5]
8 Ionawr
- Pandemig COVID-19: Gweriniaeth Pobl Tsieina yn dod a chyfyngiadau COVID-19 i ben.
- Mae adeiladau llywodraeth Brasil yn cael eu stormu gan gefnogwyr y cyn-Arlywydd Jair Bolsonaro.^[6]
9 Ionawr – Gareth Bale yn cyhoeddi diwedd ei yrfa bel-droed.^[7]
10 Ionawr – Mae cofiant y Tywysog Harri - gan y teitl "Spare" - yn mynd ar werth yn y Deyrnas Unedig.
11 Ionawr – Mae gweithiwr ambiwlans yng Nghymru (a'r rhan fwyaf o Loegr) yn mynd ar streic am yr eildro.
14 Ionawr – Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae streic taflegrau Rwsia ar adeilad fflatiau yn Dnipro, Wcrain, yn lladd leiaf 45 o bobl.
15 Ionawr – Mae damwain awyren ger Pokhara, canol Nepal, yn lladd 72 o bobl.
16 Ionawr – Mae llywodraeth y DU yn penderfynu atal cyfraith Trawsryweddol newydd Senedd yr Alban.
17 Ionawr – Dywed Gweriniaeth Pobl Tsieina fod gostyngiad yn ei phoblogaeth am y tro cyntaf mewn 60 mlynedd.
18 Ionawr – Mae damwain hofrennydd yn Brovary, ger Kyiv, Wcrain, yn lladd 14 o bobl, gan gynnwys gweinidog mewnol Wcrain.
19 Ionawr – Jacinda Ardern yn cyhoeddi ei hymddiswyddiad fel Prif Weinidog Seland Newydd.^[8]
24 Ionawr – Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae'r Almaen yn cytuno i anfon tanciau "Leopard 2" i Wcrain.
25 Ionawr – Chris Hipkins yn dod yn Brif Weinidog Seland Newydd.
29 Ionawr – Tenis: Novak Djokovic yn ennill ei 10fed teitl Agored Awstralia.
30 Ionawr – Mae bom yn ymosod ar fosg yn Peshawar, Pacistan, yn lladd o leiaf 101 o bobl.^[9]

Chwefror[golygu | golygu cod]

1 Chwefror
- Mae'r gomed "C/2022 E3 ZTF" yn pasio o fewn 42 miliwn cilomedr o'r Ddaear.
- Mae 475,000 o weithwyr yn mynd ar streic ar draws y Deyrnas Unedig.^[10]
2 Chwefror – Mae balwn ysbio Tsieineaidd honedig yn achosi ffrae ddiplomyddol rhwng Tsieina a'r Unol Daleithiau.
4 Chwefror – Dechrau Pencampwriaeth y Chwe Gwlad: Cymru yn colli 34-10 i Iwerddon yn y gem gyntaf; Yr Alban yn curo Lloegr yn Twickenham am yr eildro yn olynol.
6 Chwefror
- Tarodd dau ddaeargryn cryf ranbarth ffin Twrci a Syria; Mae o leiaf 57,000 o bobl yn cael eu lladd.^[11]
- Mae'r streic fwyaf erioed o weithwyr y Gwasanaeth Iechyd Gwladol yn digwydd.
8 Chwefror – Ymosodiad Rwsia ar Wcrain; Mae Volodymyr Zelenskyy yn ymweld a'r Deyrnas Unedig a Ffrainc.
11 Chwefror – Pencampwriaeth y Chwe Gwlad: Mae Cymru yn colli o 35-7 i'r Alban ym Murrayfield yn ei hail gem yn y gystadleuaeth.
15 Chwefror – Nicola Sturgeon yn cyhoeddi ei hymddiswyddiad fel Brif Weinidog yr Alban.^[12]
20 Chwefror
- Mae daeargryn maint 6.4 yn taro Twrci a Syria.
- Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Joe Biden yn ymweld a Kyiv.
21 Chwefror – Vladimir Putin yn atal eyfranogiad Rwsia yn y cytundeb NewSTART.
24 Chwefror – Cynhelir digwyddiadau i nodi pen-blwydd cyntaf ymosodiad Rwsia ar Wcrain.
25 Chwefror
- Etholiad cyffredinol Nigeria.
- Pencampwriaeth y Chwe Gwlad: Cymru yn colli 20-10 i Loegr.
26 Chwefror – Mae suddo cwch mudol oddi ar Calabria, yr Eidal, yn lladd o leiaf 60 o bobl.
27 Chwefror – Rishi Sunak yn cyhoeddi cytundeb newydd gyda'r Undeb Ewropeaidd ar Brotocol Gogledd Iwerddon.
28 Chwefror – Mae dau drên yn gwrth daro ger Larissa, Gwlad Groeg, gan ladd 57 o bobl.

Mawrth[golygu | golygu cod]

4 Mawrth – Cytunir i gytundeb newydd ar ddiogelu cefnforoedd y byd.
6 Mawrth – Mae protestiadau'n dechrau yn Georgia ar ôl i'r Senedd basio bil "asiantau tramor".
10 Mawrth
- Mae Xi Jinping yn cael trydydd tymor fel Arlywydd Gweriniaeth Pobl Tsieina; Li Qiang yw'r Premier newydd.
- Argyfwng bancio: Mae'r Banc Silicon Valley yn methu.
11 Mawrth – Pencampwriaeth y Chwe Gwlad: Cymru'n curo'r Eidal 29-17 er mwyn osgoi'r "llwy bren".
12 Mawrth – 95fed Gwobrau'r Academi: Michelle Yeoh a Brendan Fraser yn ennill y prif wobrau actio.
14 Mawrth
- Mae seiclon "Freddy" yn taro Mosambic a Malawi am yr eildro mewn llai na mis.
- Aaron Ramsey yw capten newydd tîm pêl-droed Cymru.
16 Mawrth – Pasiwyd mesur diwygio pensiwn dadleuol Ffrainc heb bleidlais seneddol.
17 Mawrth – Mae'r Llys Troseddol Rhyngwladol yn cyhoeddi gwarant arestio ar gyfer Vladimir Putin.
18 Mawrth – Pencampwriaeth y Chwe Gwlad: Iwerddon yn ennill y Gamp Lawn ar ôl curo Lloegr 29-16; Cymru'n gorffen yn y pumed safle ar ol colli 41-28 i Ffrainc.
19 Mawrth – Argyfwng bancio: Mae "UBS" yn penderfynu prynu ei gystadleuydd cythryblus Credit Suisse.
20 Mawrth
- Xi Jinping yn ymweld a Vladimir Putin yn Moscfa.
- Mae adroddiad newydd ar newid hinsawdd yn cael ei gyhoeddi.
25 Mawrth – Mae'r asteroid "2023 DZ2" yn pasio rhwng y Ddaear a'r Lleuad.
27 Mawrth
- Mae gweithwyr trafnidiaeth yn yr Almaen yn mynd ar streic.
- Daw Humza Yousaf yn arweinydd Plaid Genedlaethol yr Alban.^[13]
- Israel: Benjamin Netanyahu yn cyhoeddi oedi i'w ddiwygiadau barnwrol dadleuol.
- Mae tan mewn canolfau brosesu ymfudol yn Ciudad Juarez, Mecsico, yn lladd o leiaf 39 o bobl.
28 Mawrth – Mae Jeremy Corbyn wedi ei wahardd rhag sefyll fel ymgeisydd y Blaid Lafur yn yr etholiad cyffredinol nesaf.
29 Mawrth – Humza Yousaf yn dod yn Brif Weinidog yr Alban.
30 Mawrth
- Mae Siarl III, brenin y Deyrnas Unedig, yn mynd i'r afael a Bundestag yr Almaen.
- Mae Twrci yn cymeradwyo cais y Ffindir am aelodaeth NATO.
- Donald Trump yw Arlywydd cyntaf yr Unol Daleithiau i wynebu cyhuddiadau troseddol.

Ebrill[golygu | golygu cod]

2 Ebrill – Etholiad cyffredinol y Ffindir.
4 Ebrill – Mae'r Ffindir yn ymuno a NATO, gan ddyblu ffin y gynghrair a Rwsia.
11 Ebrill
- Llu Awyr Myanmar yn lladd dros 130 o bobl yn mhentraf Pazigyi.
- Mae Joe Biden yn ymweld a Gogledd Iwerddon i nodi 25 mlynedd ers Cytundeb Belffast.
14 Ebrill – Mae chwilidydd "JUICE" yr Asiantaeth Ofod Ewropeaidd yn cael ei lansio o Kourou, Guiana Ffrengig; ei nod yw astudio lleuadau rhewllyd Iau.
15 Ebrill
- Mae Prif Weinidog Japan, Fumio Kishida, wedi goroesi ymgais i ymosod.
- Mae ymladd yn torri allan rhwng carfanau milwrol cystadleuol yn Swdan.
- Mae adweithyddion niwclear olaf yr Almaen yn cael eu diffodd.
17 Ebrill – Mae Parc Genedlaethol Bannau Brycheiniog yn gollwng ei enw Saesneg yn swyddogol.^[14]
20 Ebrill
- Gwelir eclips solar cyfan dros rannau o Orllewin Awstralia a De-ddwyrain Asia.
- Mae'r roced "Starship" SpaceX yn ffrwydro bedwar munud ar ol ei lansio.
21 Ebrill – Dominic Raab yn ymddiswyddo o'r cabinet Prydeinig oherwydd dadlau o fwlio.
22 Ebrill – Mae CPD Wrecsam yn cael ei ddyrchafu i Gynghrair Bel-droed Lloegr wedi absenoldeb o 15 mlynedd.
24 Ebrill – Mae'r Cenhedloedd Unedig yn amcangyfrif y bydd poblogaeth India yn frwy na Tsieina erbyn diwedd yr wythnos.
25 Ebrill
- Joe Biden yn cyhoeddi ei gais am ail dymor yn Arlywydd yr Unol Daleithiau.
- Mabwysiadu gorfodol: Mae Julie Morgan yn ymddiheuro ar ran Llywodraeth Cymru.
29 Ebrill – Pencampwriaeth y chwe Gwlad Merched: Cymru'n gorffen yn y trydydd safle; Lloegr yn ennill y Gamp Lawn.
30 Ebrill – Mae'r brif blaid annibyniaeth yn ennill mwyafrif cyffredinol yn etholiad deddfwriaethol Polynesia Ffrengig.

Mai[golygu | golygu cod]

1 Mai
- Agryfwng bancio: Mae'r Banc "First Republic" yn methru.
- Luca Brecel o Wlad Belg yw'r chwaraewr cyntaf o dir mawr Ewrop i ennill Pencampwriaeth y Byd Snwcer.
3 Mai – Mae naw o bobl yn cael eu lladd mewn saethu ysgol yn Beograd, Serbia.
5 Mai
- Mae llifogydd yn Ne Kivu, Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo, yn lladd o leiaf 440 o bobl.
- Mae Sefydliad Iechyd y Byd yn datgan nad yw nad yw COVID-19 bellach yn argyfwng iechyd byd-eang.
6 Mai – Coroni'r Brenin Siarl III a'r Frenhines Camilla.
7 Mai – Mae Syria yn cael ei haildderbyn i'r Gynghrair Arabaidd.
9 Mai – Dechrau'r Gystadleuaeth Can Eurovision yn Lerpwl.
10 Mai – Adam Price yn ymddiswyddo fel arweinydd Plaid Cymru; Llyr Huws Gruffydd yn dod yn arweinydd dros do.^[15]
13 Mai
- Volodymyr Zelenskyy yn cwrdd a'r Pab Ffransis.
- Loreen yn ennill y Gystadleuaeth Can Eurovision dros Sweden; Mae Muller o'r Deyrnas Unedig yn gorffen yn ail-olaf.
14 Mai – Etholiadau yn Nhwrci a Gwlad Tai.
16 Mai – Mae tan mewn hostel yn Wellington, Seland Newydd, yn lladd 6 o bobl ac yn gadael 11 ar goll.
19 Mai
- Cychwyn 49ain Uwchgynhadledd yr G7 yn Hiroshima, Japan, a fyddai'n parhau nes 21 Mai.
- Mae Justin Tipuric ac Alun Wyn Jones yn ymddeol o'r undeb rygbi rhyngwladol.
21 Mai – Etholiad cyffredinol Gwlad Groeg.
22 Mai – Lladdwyd 19 o bobl mewn tan mewn ysgol yn Mahdia, Gaiana.
24 Mai – Ron DeSantis, Llywodraethwr Florida, yn cyhoeddi ei fwriad i redeg ar gyfer Arlywydd yr Unol Daleithiau yn 2024.
28 Mai
- Pencampwyr 2015/16 Leicester City F.C. yn cael eu gostwng o Uwch Gynghrair Lloegr.
- Recep Tayyip Erdogan yn cael ei ailethol yn Arlywydd Twrci.
29 Mai – Bola Tinubu yn dod yn Arlywydd Nigeria.

Mehefin[golygu | golygu cod]

1 Mehefin
- Mae arweinwyr gwleidyddol Ewrop yn cyfarwfod ar gyfer uwchgynhadloedd ym Moldofa.
- Mae Geraint Davies yn cael ei wahardd o'r Blaid Lafur.
2 Mehefin
- Mae dri dren gwrthdaro ger Balasore, Odisha, India, gan ladd o leiaf 275 o bobl.
- Ajay Banga yn dod yn Arlywydd Banc y Byd.
5 Mehefin – Mike Pence yn cyhoeddi ei fwriad i redeg ar gyfer Arlywydd yr Unol Daleithiau.
6 Mehefin – Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae Argae Nova Kakhovka yn Ne Wcrain yn cael ei ddinistrio.
9 Mehefin – Boris Johnson yn ymddiswyddo o Dy'r Cyffredin.
10 Mehefin – Manchester City F.C. yn cwblhau trebl Uwch Gynghrair, Cwpan FA a Gynghrair y Pencampwyr.
11 Mehefin
- Mae Nicola Sturgeon yn cael ei harestio a'i rhyddhau fel rhan o chwiliedydd i gyllid yr SNP.
- Tenis, Agored Ffrainc: Novak Djokovic yn ennill ei deitl 23ain sengl; mae hon yn record yn y gem dynion.
12 Mehefin – Mae cwch priodas yn gorwedd ar Afon Niger yn Nigeria, gan ladd dros 100 o bobl.
13 Mehefin
- Mae tri o bobl wedi cael eu drywanu i farwolaeth yn Nottingham.
- Mae o leiaf 79 o bobl yn cael eu lladd ac mae cannoedd ar goll ar cwch sy'n cludo ymfudwyr yn capio oddi ar Wlad Groeg.
15 Mehefin – Partygate: Mae adroddiad ASau yn dod i'r casgliad bod Boris Johnson wedi camarwain y senedd yn fwriadol.
16 Mehefin
- Rhun ap Iorwerth yn dod yn arweinydd Plaid Cymru.
- Pel-droed: Cymru'n colli 4-2 i Armenia yng Nghaerdydd.
- Mae 41 o bobl wedi cael eu lladd mewn ymosodiad ar ysgol ym Mpondwe, Wganda.
18 Mehefin – Mae'r llong danfor "Titan" yn ffrwydro ger llongddrylliad yr RMS Titanic, gan ladd pob un o'r 5 o bobl ar fwrdd.
20 Mehefin – Petteri Orpo yn dod yn Brif Weinidog y Ffindir.
23-24 Mehefin – Rwsia grwp "Wagner" yn arwain gwrthryfel.
25 Mehefin – Etholiad cyffredinol Gwlad Groeg.
27 Mehefin
- Mae Nahel, sy'n 17 oed, wedi cael ei saethu'n farw gan yr heddlu yn ystod arhosfan traffig yn Nanterre, Paris, Ffrainc; mae sawl diwrnod o derfysgoedd yn dechrau yn Ffrainc.
- Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae ymosodiad taflegryn ar fwyty yn Kramatorsk, Wcrain, yn lladd o leiaf 11 o bobl.

Gorffennaf[golygu | golygu cod]

1 Gorffennaf
- Sbaen yn derbyn arlywyddiaeth Cyngor yr Undeb Ewropeaidd.
- Mae'r telesgop gofod "Euclid" yn cael ei lansio.
3 Gorffennaf – Mae Israel yn defnyddio grymoedd a dronau daear i wersyll ffoaduriaid Jenin, Y Lan Orllewinol.
4 Gorffennaf – Mae Mark Drakeford yn dyst yn ym chwiliad COVID-19 y DU.
7 Gorffennaf – Mae llywodraeth glymbaid yr Iseldiroedd yn cwympo.
11-12 Gorffennaf – Uwchgynhadledd NATO yn Vilnius.
12 Gorffennaf – Mae Huw Edwards wedi ei enwi fel cyflwynydd BBC yng nghanol honiadau a wnaed ym mhapur newydd The Sun.
14 Gorffennaf – India yn lansio llong ofod "Chandrayaan-3" ar ei thaith i'r Lleuad.
20 Gorffennaf – Dechrau o Cwpan y Byd Menywod FIFA 2023 yn Awstralia a Seland Newydd.
23 Gorffennaf – Etholiadau yn Sbaen a Chambodia.
24 Gorffennaf – Mae Elon Musk yn newid enw Twitter i "X".
26 Gorffennaf – Coup milwrol yn Niger.
27 Gorffennaf – Amcangyfrifir mai Gorffennaf 2023 yw'r mis poethaf en oed.
28 Gorffennaf – Mae Wcrain yn newid ei Dydd Nadolig o 7 Ionawr i 25 Rhagfyr.
30 Gorffennaf – Mae 63 o bobl wedi cael eu lladd mewn ymosodiad yn Khar, Pakistan.

Awst[golygu | golygu cod]

1 Awst – Mae tymheredd cyfartalog y cefnfor yn cyrraedd y lefel uchaf erioed.
3-13 Awst – Cymhelir Pencampwriaethau Seiclo'r Byd yn yr Alban.
8 Awst – Mae tan yn dinistrio tref Lahaina ar Ynys Maui yn Hawaii, gan ladd dros 100 o bobl.
14 Awst – Mae ffrwydrad mewn gorsaf betrol ym Makhachkala, Dagestan, De Rwsia, yn lladd 35 o bobl.
15 Awst – Mae argyfwng yn cael ei ddatgan yn Niriogaethau'r Gogledd-orllewin yng Nghanada oherwydd tanau gwyllt.
18 Awst – Lucy Letby yn euog o lofruddio saith babi yn Ysbyty Iarlles Caer.
19-27 Awst – Pencampwriaethau'r Athletau'r Byd yn Budapest.
20 Awst – Sbaen yn ennill Cwpan y Byd Merched FIFA, gan drechu Lloegr 1-0 yn y rownd derfynol.
23 Awst
- Mae chwiliedydd Chandrayaan-3 India yn glanio ger Pegwn y Lleuad y De.
- Mae pont yn cwympo yn Sairang, Mizoram, India, gan ladd 26 o bobl.
- Mae arweinydd Grwp Wagner, Yevgeny Prigozhin, ym hlith 10 o bobl mewn damwain awyren yn Rwsia.
30 Awst – Coup d'etat yn Gabon.
31 Awst – Mae tan mewn adeilad yn Johannesburg, De Affrica, wedi lladd 77 o bobl.