Talgarreg
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ceredigion |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.1341°N 4.3004°W |
| Cod OS | SN426510 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Elin Jones (Plaid Cymru) |
| AS/au | Ben Lake (Plaid Cymru) |
 | |
Pentref yn sir Ceredigion yw Talgarreg.[1] Fe'i lleolir yng nghymuned Llandysiliogogo yn ne'r sir ar groesffordd ar y B4459, tua hanner ffordd rhwng y Ceinewydd a Llandysul.
Gorwedd Talgarreg ym mhlwyf eglwysig Llanarth. Llifa Afon Clettwr heibio i'r pentref ar ei ffordd i ymuno ag Afon Teifi tua 7 milltir i'r de. 'Tir Dyffryn Clettwr' yw'r enw traddodiadol am yr ardal.
Mae Talgarreg yn bentref Cymraeg ei hiaith o hyd, gyda'r mwyafrif yn siarad yr iaith. Ffermio defaid yw'r diwydiant lleol pwysicaf.
Gefeillir ysgol y pentref a Skol Diwan, Guingamp, yn Llydaw.
Enwogion[golygu | golygu cod y dudalen]
- Rees Jones (Amnon) (1797-1844), bardd. Fe'i ganed ac fe'i magwyd yn rhan uchaf Dyffryn Clettwr, ger Talgarreg.
- Thomas Cynfelyn Benjamin (1850 - 1925), bardd, gweinidog, ac enillydd nifer o anrhydeddau eisteddfod. Ar ôl blynyddoedd lawer yn America, dychwelodd i Gymru, gan wasanaethu fel gweinidog Capel Pisgah ger Talgarrag rhwng 1898 a 1905.[2]
- Dewi Emrys (1881-1952), bardd. Symudodd i fyw gyda'i ferch Dwynwen, yn Y Bwthyn, Talgarreg, yn 1941. Yn y fan honno dreuliodd gweddill ei oes. Bu farw yn Aberystwyth yn mis Medi, 1952, a chafodd ei gladdu ym mynwent Capel Pisgah, ar bwys Talgarreg.
- Cynog Dafis, gwleidydd Plaid Cymru, sy'n byw yn y pentref.
- Gillian Clarke, bardd
- Donald Evans (g. 1940), bardd; brodor o Dalgarreg
Cynrychiolir y pentref yn y Cynulliad Cenedlaethol gan Elin Jones (Plaid Cymru) a'r Aelod Seneddol yw Ben Lake (Plaid Cymru).[3][4]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ British Place Names; adalwyd 17 Rhagfyr 2019
- ↑ Owens, B. G., (1997). WILLIAMS, DAVID PRYSE ('Brythonydd '; 1878 - 1952), gweinidog (B), llenor, a hanesydd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 15 Gor 2021, o https://bywgraffiadur.cymru/article/c4-WILL-PRY-1878
- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen marw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
Aberaeron · Aberarth · Aber-banc · Aberffrwd · Abermagwr · Abermeurig · Aberporth · Aberteifi · Aberystwyth · Adpar · Alltyblaca · Betws Bledrws · Betws Ifan · Betws Leucu · Bethania · Beulah · Blaenannerch · Blaenpennal · Blaenplwyf · Blaenporth · Y Borth · Bow Street · Bronant · Bwlch-llan · Capel Bangor · Capel Cynon · Capel Dewi · Capel Seion · Caerwedros · Castellhywel · Ceinewydd · Cellan · Cilcennin · Ciliau Aeron · Clarach · Cnwch Coch · Comins Coch · Cribyn · Cross Inn (1) · Cross Inn (2) · Cwm-cou · Cwmystwyth · Cwrtnewydd · Dihewyd · Dôl-y-bont · Eglwys Fach · Felinfach · Y Ferwig · Ffair-rhos · Ffostrasol · Ffos-y-ffin · Ffwrnais · Gartheli · Goginan · Y Gors · Gwbert · Henfynyw · Henllan · Horeb · Llanafan · Llanarth · Llanbadarn Fawr · Llanbedr Pont Steffan · Llandre · Llandyfrïog · Llandysul · Llanddeiniol · Llanddewi Brefi · Llanfair Clydogau · Llanfarian · Llanfihangel y Creuddyn · Llangeitho · Llangoedmor · Llangrannog · Llangwyryfon · Llangybi · Llangynfelyn · Llangynllo · Llanilar · Llanio · Llan-non · Llanrhystud · Llansantffraid · Llanwenog · Llanwnnen · Llechryd · Lledrod · Llundain-fach · Llwyncelyn · Llwyndafydd · Llwyn-y-groes · Morfa · Mwnt · Nanternis · Penbryn · Penparc · Penrhiwllan · Penrhyn-coch · Penuwch · Pen-y-garn · Plwmp · Pontarfynach · Ponterwyd · Pontgarreg · Pontrhydfendigaid · Pontrhydygroes · Pont-Siân · Rhydlewis · Rhydowen, Ceredigion · Rhydyfelin · Rhydypennau · Salem · Sarnau · Southgate · Swyddffynnon · Synod Inn · Talgarreg · Tal-y-bont · Temple Bar · Trefenter · Tregaron · Trefilan · Tremain · Tre-saith · Tre Taliesin · Troedyraur · Ysbyty Ystwyth · Ystrad Aeron · Ystrad Meurig · Ystumtuen