Cwmystwyth
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ceredigion |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.3521°N 3.7918°W |
| Cod OS | SN789740 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Elin Jones (Plaid Cymru) |
| AS/au | Ben Lake (Plaid Cymru) |
 | |
Pentref yn nwyrain Ceredigion yw Cwmystwyth, hefyd Cwm Ystwyth. Saif ar lan Afon Ystwyth ac ar y ffordd gefn sy'n arwain dros yr ucheldir o ardal Pontrhydygroes i dref Rhaeadr Gwy.
Mae'r Arolwg Ordnans yn cyfrifo Cwmystwyth fel Canolbwynt daearyddol Cymru (52°19′48.791″N 3°45′59.072″W / 52.33021972°N 3.76640889°W; cyfeiriad grid SN7972871704).[1]
Ceir tystiolaeth archaeolegol o gloddio copr yma a ddyddir i tua 1500 CC, a cheir cofnodion hanesyddol o gloddio plwm o tua 1500 OC ymlaen. Yn y 19g roedd diwydiant plwm yr ardal yma o gryn bwysigrwydd. Cloddfa Cwm Cwmstwyth oedd y fwyaf o gloddfeydd plwm yr ardal yma. Dywedir mai 32 oedd yr oedran marw ar gyfartaledd yng Nghwmystwyth yn y cyfnod yma, yn bennaf oherwydd gwenwyno plwm.
Cynrychiolir y pentref yn Senedd Cymru gan Elin Jones (Plaid Cymru) a'r Aelod Seneddol yw Ben Lake (Plaid Cymru).[2][3]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ "Saving the centre of Wales" (yn Saesneg). BBC. 2002-10-24. Cyrchwyd 2010-04-30.
- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen marw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
Aberaeron · Aberarth · Aber-banc · Aberffrwd · Abermagwr · Abermeurig · Aberporth · Aberteifi · Aberystwyth · Adpar · Alltyblaca · Betws Bledrws · Betws Ifan · Betws Leucu · Bethania · Beulah · Blaenannerch · Blaenpennal · Blaenplwyf · Blaenporth · Y Borth · Bow Street · Bronant · Bwlch-llan · Capel Bangor · Capel Cynon · Capel Dewi · Capel Seion · Caerwedros · Castellhywel · Ceinewydd · Cellan · Cilcennin · Ciliau Aeron · Clarach · Cnwch Coch · Comins Coch · Cribyn · Cross Inn (1) · Cross Inn (2) · Cwm-cou · Cwmystwyth · Cwrtnewydd · Dihewyd · Dôl-y-bont · Eglwys Fach · Felinfach · Y Ferwig · Ffair-rhos · Ffostrasol · Ffos-y-ffin · Ffwrnais · Gartheli · Goginan · Y Gors · Gwbert · Henfynyw · Henllan · Horeb · Llanafan · Llanarth · Llanbadarn Fawr · Llanbedr Pont Steffan · Llandre · Llandyfrïog · Llandysul · Llanddeiniol · Llanddewi Brefi · Llanfair Clydogau · Llanfarian · Llanfihangel y Creuddyn · Llangeitho · Llangoedmor · Llangrannog · Llangwyryfon · Llangybi · Llangynfelyn · Llangynllo · Llanilar · Llanio · Llan-non · Llanrhystud · Llansantffraid · Llanwenog · Llanwnnen · Llechryd · Lledrod · Llundain-fach · Llwyncelyn · Llwyndafydd · Llwyn-y-groes · Morfa · Mwnt · Nanternis · Penbryn · Penparc · Penrhiwllan · Penrhyn-coch · Penuwch · Pen-y-garn · Plwmp · Pontarfynach · Ponterwyd · Pontgarreg · Pontrhydfendigaid · Pontrhydygroes · Pont-Siân · Rhydlewis · Rhydowen, Ceredigion · Rhydyfelin · Rhydypennau · Salem · Sarnau · Southgate · Swyddffynnon · Synod Inn · Talgarreg · Tal-y-bont · Temple Bar · Trefenter · Tregaron · Trefilan · Tremain · Tre-saith · Tre Taliesin · Troedyraur · Ysbyty Ystwyth · Ystrad Aeron · Ystrad Meurig · Ystumtuen