Mwnt
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ceredigion |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.1368°N 4.6388°W |
| Cod OS | SN194520 |
| Cod post | SA43 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Elin Jones (Plaid Cymru) |
| AS/au | Ben Lake (Plaid Cymru) |
 | |
Mae'r Mwnt (yn fwy ffurfiol Y Mwnt) yn gymuned fechan a phlwyf ar arfordir de Ceredigion, rhwng Aberteifi ac Aberporth.
Yn y 12g ceisiodd y Ffleminiaid lanio yno, ond methiant fu eu hymgais i oresgyn Ceredigion. Ar ddechrau'r 20g dywedid fod esgyrn y goresgynwyr i'w gweld o hyd dan y tywod ar dywydd garw. Hyd tua diwedd y 18g arferai trigolion y Mwnt ddathlu'r Sul cyntaf ar ôl Calan Ionawr trwy frwydro yn erbyn eu gilydd, efallai mewn coffadwriaeth o'r fuddugoliaeth ar y Ffleminiaid: Y Sul Coch y gelwid y Sul hwnnw.
Nodweddir Mwnt gan ei thirwedd drawiadol, yn arbennig y traeth cysgodlyd a'r hen eglwys gerllaw. Enw'r eglwys fechan wyngalchog yw Eglwys y Grog. Dyma'r eglwys hynaf yng Ngheredigion o ran ei hadeiladwaith, sy'n dyddio o'r 14g fel y saif hi heddiw. Mae'r gwaith pren heb yr un hoelen ac mae'r muriau oddi mewn yn wyngalchog hefyd. Yn anffodus nid yw'r Grog (sgrîn) ganoloesol yno erbyn heddiw. Mae Ffynnon y Grog gerllaw yr eglwys.
Mae'r eglwys a'r traeth fel ei gilydd yn cael eu gwarchod gan yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. Ceir cyfoeth o fywyd gwyllt yn yr ardal ac mae'n gartref yn yr haf i nifer o ddolffinau, morloi a llamhidyddion.
Ers 30 mlynedd mae'r gwleidydd Rhodri Morgan, Prif Weinidog Cymru, yn arfer mynd i Fwnt am ei wyliau: Mae pawb angen gwyliau, meddai, a dyma le delfrydol.
Cynrychiolir y pentref yn y Cynulliad Cenedlaethol gan Elin Jones (Plaid Cymru) a'r Aelod Seneddol yw Ben Lake (Plaid Cymru).[1][2]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen marw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
Ffynonellau[golygu | golygu cod y dudalen]
- T. I. Ellis, Crwydro Ceredigion (Llandybie, 1952). Tud. 107-8.
Dolenni allanol[golygu | golygu cod y dudalen]
- Gwybodaeth bellach Archifwyd 2007-02-22 yn y Peiriant Wayback.
Aberaeron · Aberarth · Aber-banc · Aberffrwd · Abermagwr · Abermeurig · Aberporth · Aberteifi · Aberystwyth · Adpar · Alltyblaca · Betws Bledrws · Betws Ifan · Betws Leucu · Bethania · Beulah · Blaenannerch · Blaenpennal · Blaenplwyf · Blaenporth · Y Borth · Bow Street · Bronant · Bwlch-llan · Capel Bangor · Capel Cynon · Capel Dewi · Capel Seion · Caerwedros · Castellhywel · Ceinewydd · Cellan · Cilcennin · Ciliau Aeron · Clarach · Cnwch Coch · Comins Coch · Cribyn · Cross Inn (1) · Cross Inn (2) · Cwm-cou · Cwmystwyth · Cwrtnewydd · Dihewyd · Dôl-y-bont · Eglwys Fach · Felinfach · Y Ferwig · Ffair-rhos · Ffostrasol · Ffos-y-ffin · Ffwrnais · Gartheli · Goginan · Y Gors · Gwbert · Henfynyw · Henllan · Horeb · Llanafan · Llanarth · Llanbadarn Fawr · Llanbedr Pont Steffan · Llandre · Llandyfrïog · Llandysul · Llanddeiniol · Llanddewi Brefi · Llanfair Clydogau · Llanfarian · Llanfihangel y Creuddyn · Llangeitho · Llangoedmor · Llangrannog · Llangwyryfon · Llangybi · Llangynfelyn · Llangynllo · Llanilar · Llanio · Llan-non · Llanrhystud · Llansantffraid · Llanwenog · Llanwnnen · Llechryd · Lledrod · Llundain-fach · Llwyncelyn · Llwyndafydd · Llwyn-y-groes · Morfa · Mwnt · Nanternis · Penbryn · Penparc · Penrhiwllan · Penrhyn-coch · Penuwch · Pen-y-garn · Plwmp · Pontarfynach · Ponterwyd · Pontgarreg · Pontrhydfendigaid · Pontrhydygroes · Pont-Siân · Rhydlewis · Rhydowen, Ceredigion · Rhydyfelin · Rhydypennau · Salem · Sarnau · Southgate · Swyddffynnon · Synod Inn · Talgarreg · Tal-y-bont · Temple Bar · Trefenter · Tregaron · Trefilan · Tremain · Tre-saith · Tre Taliesin · Troedyraur · Ysbyty Ystwyth · Ystrad Aeron · Ystrad Meurig · Ystumtuen