Llangybi, Ceredigion
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ceredigion |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.1592°N 4.0359°W |
| Cod SYG | W04000384 |
| Cod OS | SN578478 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Elin Jones (Plaid Cymru) |
| AS/au | Ben Lake (Plaid Cymru) |
 | |
- Erthygl am bentref yng Ngheredigion yw hon. Gweler hefyd Llangybi (gwahaniaethu).
Pentref bychan, cymuned a phlwyf eglwysig yn ne Ceredigion yw Llangybi. Saif ar ffordd yr A485 rhwng Tregaron i'r gogledd a Llanbedr Pont Steffan i'r de, milltir a hanner o bentref Betws Bledrws.
Llifa Afon Dulas heibio i'r pentref i ymuno yn afon Teifi ger Llambed.
Mae Llangybi yn un o dri phentref yng Nghymru sy'n dwyn enw Sant Cybi (6g?). Byddai cleifion yn ymolchi yn Ffynnon Gybi ger yr eglwys a chysgu dan gromlech Llech Gybi gerllaw. Roedd y ffynnon yn ymarllwys i bwll gyda seddau o'i gwmpas.[1]
Cynrychiolir y pentref yn y Cynulliad Cenedlaethol gan Elin Jones (Plaid Cymru) a'r Aelod Seneddol yw Ben Lake (Plaid Cymru).[2][3]
Ffynnon Wen[golygu | golygu cod y dudalen]
Saif Ffynnon Wen (neu Ffynnon Gybi) 460 metr o'r eglwys, yn ne-orllewin y pentref (Cyfeirnod yr Arolwg Ordnans.[4] Credid ers talwm fod ei dŵr yn iacháu sgyrfi a gwynegon yn ogystal ag anhwylder yn y breichiau, coesau a'r llygaid.[5] Yn niwedd y 18g ysgrifennodd Edward Llwyd 'Mae'r trigolion yn dod at ei gilydd pob Difiau Dyrchafael, er mwyn ymolchi yn Ffynnon Gybi cyn cerdded draw i gromlech Llech Gybi sydd o fewn saethiad saeth o'r ffynnon. Yno, fe roddir y cleifion o dan y garreg, ac os daw cwsg - daw gwellhâd, os na ddaw cwsg - marwolaeth.'
Ar un cyfnos roedd iddo do a baddon i ddal y dŵr gyda llefydd eistedd o amgylch ei ymylon. Yn 1913 roedd mewn cyflwr lled dda.[6]
Cyfrifiad 2011[golygu | golygu cod y dudalen]
Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[7][8][9][10]
Enwogion[golygu | golygu cod y dudalen]
- David Davis (Dafis Castellhywel), a aned yn ffermdy'r Goetre yn 1745.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ T. D. Breverton, The Book of Welsh Saints (Cyhoeddiadau Glyndŵr, 2001), d.g. Cybi.
- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen marw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan Cyngor Sir Ceredigion; Cox, A.D.H. Haunted Britain, Hutchinson, 1973, tud. 148 979kb adalwyd 23 Ionawr 2015
- ↑ Gwefan Cyngor Sir Ceredigion; adalwyd 23 Ionawr 2015
- ↑ Coflein; adalwyd 23 Ionawr 2015
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen marw]
Trefi
Aberaeron ·
Aberteifi ·
Aberystwyth ·
Ceinewydd ·
Llanbedr Pont Steffan ·
Llandysul ·
Tregaron
Pentrefi
Aberarth ·
Aber-banc ·
Aberffrwd ·
Abermagwr ·
Abermeurig ·
Aberporth ·
Adpar ·
Alltyblaca ·
Betws Bledrws ·
Betws Ifan ·
Betws Leucu ·
Bethania ·
Beulah ·
Blaenannerch ·
Blaenpennal ·
Blaenplwyf ·
Blaenporth ·
Y Borth ·
Bow Street ·
Bronant ·
Bwlch-llan ·
Capel Bangor ·
Capel Cynon ·
Capel Dewi ·
Capel Seion ·
Caerwedros ·
Castellhywel ·
Cellan ·
Cilcennin ·
Ciliau Aeron ·
Clarach ·
Cnwch Coch ·
Comins Coch ·
Cribyn ·
Cross Inn (1) ·
Cross Inn (2) ·
Cwm-cou ·
Cwmystwyth ·
Cwrtnewydd ·
Dihewyd ·
Dôl-y-bont ·
Eglwys Fach ·
Felinfach ·
Y Ferwig ·
Ffair-rhos ·
Ffostrasol ·
Ffos-y-ffin ·
Ffwrnais ·
Gartheli ·
Goginan ·
Y Gors ·
Gwbert ·
Henfynyw ·
Henllan ·
Horeb ·
Llanafan ·
Llanarth ·
Llanbadarn Fawr ·
Llandre ·
Llandyfrïog ·
Llanddeiniol ·
Llanddewi Brefi ·
Llanfair Clydogau ·
Llanfarian ·
Llanfihangel y Creuddyn ·
Llangeitho ·
Llangoedmor ·
Llangrannog ·
Llangwyryfon ·
Llangybi ·
Llangynfelyn ·
Llangynllo ·
Llanilar ·
Llanio ·
Llan-non ·
Llanrhystud ·
Llansantffraid ·
Llanwenog ·
Llanwnnen ·
Llechryd ·
Lledrod ·
Llundain-fach ·
Llwyncelyn ·
Llwyndafydd ·
Llwyn-y-groes ·
Morfa ·
Mwnt ·
Nanternis ·
Penbryn ·
Penparc ·
Penrhiwllan ·
Penrhyn-coch ·
Penuwch ·
Pen-y-garn ·
Plwmp ·
Pontarfynach ·
Ponterwyd ·
Pontgarreg ·
Pontrhydfendigaid ·
Pontrhydygroes ·
Pont-Siân ·
Rhydlewis ·
Rhydowen, Ceredigion ·
Rhydyfelin ·
Rhydypennau ·
Salem ·
Sarnau ·
Southgate ·
Swyddffynnon ·
Synod Inn ·
Talgarreg ·
Tal-y-bont ·
Temple Bar ·
Trefenter ·
Trefilan ·
Tremain ·
Tre-saith ·
Tre Taliesin ·
Troedyraur ·
Ysbyty Ystwyth ·
Ystrad Aeron ·
Ystrad Meurig ·
Ystumtuen