Eisteddfod Genedlaethol Cymru y Rhyl 1953

Data cyffredinol
Enghraifft o'r canlynol	un o gyfres reolaidd o wyliau
Dyddiad	1953
Cyfres	Eisteddfod Genedlaethol Cymru
Gwladwriaeth	y Deyrnas Unedig

Meini'r Orsedd, y Rhyl

Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol Cymru 1953 yn y Rhyl, Sir y Fflint (Sir Ddinbych bellach).

Prif Gystadlaethau

Cystadleuaeth	Teitl y Darn	Ffugenw	Enw
Y Gadair	Y Ffordd	-	E. Llwyd Williams
Y Goron	Y Llen	-	Dilys Cadwaladr
Y Fedal Ryddiaith			Neb yn deilwng

Dilys Cadwaladr oedd y ferch gyntaf i gael ei choroni yn yr Eisteddfod Genedlaethol. Gan fod gwobrwyo merch yn brifardd yn ddigwyddiad prin yr adeg yma, galwyd tafarn ar Ffordd Rhuddlan o'r enw "The Crowned Bard" i gofio'r achlysur; mae dal yno heddiw. Nid oedd yna gytundeb ar goroni Dilys Cadwaladr. Roedd Saunders Lewis yn daer dros goroni gwaith Dyfnallt Morgan tra yr oedd J. M. Edwards a T. H. Parry-Williams yn unfryd yn erbyn. Yn ôl Saunders Lewis, mae'r gerdd yn disgrifio "terfyn gwareiddiad Cymraeg mewn cwm diwydiannol a'r llen haearn rhwng yr hen fywyd Cymreig a'r bwyd di-Gymraeg sy'n ei ddisodli." Ceir pwyslais ar yr elfen lafar a cheir enghraifft hyfryd o dafodiaith Morgannwg. Ceir testun Y Llen yn unig gyfrol barddoniaeth Dyfnallt Morgan, Y Llen a Myfyrdodau Eraill.

Anerchodd Megan Lloyd George y dorf yno hefyd ac mae tâp o'i llais ar gael gan y BBC.

Gweler hefyd

• Eisteddfod Genedlaethol Cymru – hanes yr Eisteddfod Genedlaethol
• Eisteddfod Genedlaethol Cymru y Rhyl – achlysuron eraill pan gynhaliwyd yr Eisteddfod yn y Rhyl

Cyfeiriadau

Eginyn erthygl sydd uchod am Gymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.