Eisteddfod Genedlaethol Cymru Pwllheli 1925
| Enghraifft o: | un o gyfres reolaidd o wyliau  |
|---|---|
| Dyddiad | 1925 |
| Cyfres | Eisteddfod Genedlaethol Cymru |
| Lleoliad | Pwllheli |
| Gwladwriaeth | y Deyrnas Unedig |
| Dynodwyr | |
Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol Cymru 1925 ym Mhwllheli, Sir Gaernarfon (Gwynedd bellach).
| Cystadleuaeth | Teitl y Darn | Ffugenw | Enw |
|---|---|---|---|
| Y Gadair | Cantre'r Gwaelod | "Calypso" | Dewi Morgan |
| Y Goron | Bro fy Mebyd | - | William Evans (Wil Ifan) |
Enillydd y wobr am y casgliad gorau o hen faledi a cherddi unrhyw ardal yng Nghymru oedd Richard Griffith (Carneddog).
"Ni bu'r tywydd mor ffafriol ag y gellid disgwyl. Gwnaeth gawodydd trymion o law dydd Llun, ond cafwyd tywydd mwy ffafriol dydd Mawrth. Yr oedd yn sychach o gryn dipyn dydd Mercher, a dydd Iau cafwydd tywydd hafaidd, a chyrhaeddodd y Brifwyl ei huchafbwynt o ran cynulliad. Amcangyfrifwyd fod o leiaf "deuddeng mil" yn bresennol pan gadeirwyd yr awdlwr gorau. Bu'r cyngherddau yn llwyddiannus iawn hefyd, a gellir priodoli hynny i weithgarwch y Pwyllgor."[1]
Pennillion cyfarch gan Caerwyn ar y Dydd Llun[1] :
"Croeso, medd awen, yn llawen i Llŷn,
Croeso, medd heulwen, a'r hwyl ar ddihun;
A gwynt a gwylanod a thonnau y môr
Yng nghroeso'r Eisteddfod ymunant yn gôr.
Croeso, medd Ardal y Cewri yn glir,A'u hysbryd di-atal yn crwydro y tir;
Dros fôr a thros fynydd daw lleisiau cytun
Gan ddatgan llawenydd am Orsedd yn Llŷn.
Yn Enlli y seintiau a gysgant yn drwmOnd deffry awenau ar lethrau a chwm;
Deheubarth a Gwynedd a Phowys yn un
Yn rhwymyn tangnefedd a welir yn Llŷn."
"Yr oedd y glaw yn parhau i ddisgyn yn drwm ar do sinc y Babell ac yn rhwystr i'r miloedd oedd ymhell oddiwrth y llwyfan glywed yn iawn. [...] Yr oedd y cwbl yn cael ei ledanu drwy'r diwifr."[1]
Cystadlaethau Perfformio Dramâu
[golygu | golygu cod]Y Ddrama Hir
Cyflwynwyd 25 cwmni i gystadlu ar berfformio Drama Hir yn yr Eisteddfod.[2] Beirniaid T. O. Jones (Gwynfor), Dan Matthews a'r Parch Tegla Davies. [1]
- Cwmni Penparcau a'r Cylch, Aberystwyth - Y Prawf
- Cwmni Cymrodorion Aberdâr - Y Boncyff gan J. Eddie Parry
- Cwmni Godre'r Moelwyn, Ffestiniog - O Nos i Ddydd
- Cwmni Dinas Bangor - Gwyntoedd Croesion gan J. O. Francis
- Cwmni Ffrancon, Bethesda - Nora Plas y Foel
- Cwmni St John Street, Caer - Tu Hwnt i'r Llen
- Cwmni Gwalia Wen, Caerdydd - Y Ddraenen Wen
- Cwmni Siabod, Dolwyddelan - Rhamant a Rhyfel gan John Ellis Williams
- Cwmni Illtyd, Dolgellau - Perthnasau
- Cwmni Gwaun Cae Gurwen - Llanbrynmair
- Cwmni Dinas Bran, Llangollen - O'r Gorlan i'r Gâd
- Cwmni Peniel, Llanllechid - Troeon yr Yrfa
- Cwmni Cefnddwysarn, Llandderfel - Perthnasau
- Cwmni Jerusalem (mc), Llanerch-y-medd - Perthnasau
- Cwmni Bro Mihangel, Llanfihangel - O'r Gorlan i'r Gâd
- Cwmni Maerdy - La Zone
- Cwmni Bethesda, Yr Wyddgrug - Trem yn Ôl gan Gwynfor
- Cwmni Gwernydd, Pontardawe - Cyfrinach y Cybydd
- Cwmni Penmaenmawr - Dychweledigion cyfieithiad o ddrama Ibsen.
- Cwmni Carmel, Penrhiw-ceibr - O Nos i Ddydd
- Cwmni Mount Elim, Pontardawe - Y Ddraenen Wen
- Cwmni Porthmadog - Beddau'r Proffwydi gan William John Gruffydd
- Cwmni Bethlehem, Rhosllanerchrugog - Maesymeillion
- Cwmni Craig-cefn-parc, Abertawe - Y Ddraenen Wen
- Cwmni Cymrodorion, Treorci - O Nos i Ddydd
Dewiswyd Cwmni Cymrodorion Aberdâr a Cwmni Maerdy i gystadlu yn yr Ŵyl. Cwmni Maerdy oedd yn fuddugol.[1]
Y Ddrama Fer
Cyflwynwyd 21 cwmni i gystadlu ar y ddrama fer yn ogystal:
- Cwmnïau Dramayddol Berch, Aber-erch - Ym Magl yr Heliwr
- Cwmni Capel Isaf, Aber-erch - John James o Llundain
- Cwmni Twrgwyn, Bangor - Dwywaith yn Blentyn
- Cwmni Ystradau, Ffestiniog - Noson o Farrug
- Cwmni Barlwyd, Ffestiniog - Y Dieithryn
- Cwmni Dwyryd, Ffestiniog - Ym Magl yr Heliwr
- Cwmni Gweision y Rheilffordd L.M.S, Caernarfon - Y Merthyr
- Cwmni Caernarfon - Y Darn Arian
- Cwmni Gwaelod-y-garth, Caerdydd - Dwywaith yn Blentyn
- Cwmni Mynydd Du, Llandderfel - Y Pwyllgor
- Cwmni Tabernacl Cymreig King's Cross, Llundain - Y Dieithryn
- Cwmni Tan y Capel, Llanerch-y-medd - Coron y Bardd
- Cwmni Athen, Llanerch-y-medd - Yr Unig Fab
- Cwmni Maerdy - Y Pwyllgor
- Cwmni Gwernydd, Pontardawe - Cadw Noswyl
- Cwmni Mount Elim, Pontardawe - Gwraig o Wlad Us
- Cwmni Tudweiliog - Tewach Gwaed na Dŵr
- Cwmni Tudweiliog - Malan Puw a'i Hamser
- Cwmni Cadwgan, Treorci - Ffrois
- Cwmni Orchwy, Treorci - Dialydd
- Cwmni Gwalia, Treorci - Diethryn
Rhanwyd y wobr gyntaf (15c) a'r ail wobr (5c) rhwng Cwmni Cadwgan, Treorci a Cwmni Caernarfon. Daeth Cwmni King's Cross yn ail, Cwmni Penmaenmawr yn drydedd a Chwmniau Cefnddwysarn a Gwalia, Treorci yn gydradd bedwerydd.[1]
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]- Eisteddfod Genedlaethol Cymru – hanes yr Eisteddfod Genedlaethol
- Eisteddfod Genedlaethol Cymru Pwllheli 1955 – achlysur arall pan gynhaliwyd yr Eisteddfod ym Mhwllheli
