Adpar

Oddi ar Wicipedia
(Ailgyfeiriad o Trerhedyn)
Adpar
Mathpentref Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirLlandyfrïog Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau52.041°N 4.467°W Edit this on Wikidata
Cod OSSN309409 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AC/auElin Jones (Plaid Cymru)
AS/auBen Lake (Plaid Cymru)
Map

Hen fwrdeistref ar lan ogleddol afon Teifi yng Ngheredigion sydd bellach yn faesdref i Gastellnewydd Emlyn yw Adpar("Cymorth – Sain" ynganiad ) (ceir y ffurf Atpar weithiau hefyd). Mae'n rhan o blwyf a chymuned Llandyfriog, Ceredigion, er bod Castellnewydd Emlyn ei hun, dros yr afon, yn Sir Gaerfyrddin.

Hen enw Adpar oedd Trefhedyn ac roedd yn un o hen fwrdeistrefi Sir Aberteifi. Mae gan Adpar ei le yn hanes Cymru a llenyddiaeth Gymraeg fel cartref i'r argraffwasg barhaol gyntaf yng Nghymru a sefydlwyd yno yn 1718 gan Isaac Carter (m. 1741). Cyhoeddodd Carter ddau bamffledyn, 'Cân o Senn i’w hen Feistr Tobacco' gan Alban Thomas a 'Cân ar Fesur Triban ynghylch Cydwybod a’i Chynheddfau' gan awdur anhysbys yn 1719. Parhaodd y wasg hyd tua 1725 pan gafodd ei symud i dref Caerfyrddin.

Darfu am Adpar fel bwrdeistref yn 1774 a daeth yn ddiweddarach yn faesdref i Gastellnewydd Emlyn.

Mae Adpar yn gartref i Glwb Rygbi Castell Newydd Emlyn.

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]