Llansadwrn, Ynys Môn

Llansadwrn, Ynys Môn

Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Ynys Môn
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	53.2668°N 4.1549°W
Gwleidyddiaeth
AC/au	Rhun ap Iorwerth (Plaid Cymru)
AS/au	Virginia Crosbie (Ceidwadwyr)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Mae'r erthygl hon yn sôn am bentref yn Ynys Môn; am y pentref yn Sir Gaerfyrddin, gweler: Llansadwrn, Sir Gaerfyrddin.

Mae Llansadwrn ( ynganiad ) yn bentref yn ne-ddwyrain Ynys Môn, tua hanner y ffordd rhwng Pentraeth a Biwmares. Mae'n rhan o gymuned Cwm Cadnant. Yn yr Oesoedd Canol roedd yn rhan o gwmwd Dindaethwy, cantref Menai.

Eglwys Sadwrn Sant

Eglwys Sadwrn Sant yw eglwys y plwyf, a sefydlwyd gan Sadwrn, a elwir hefyd yn Sadwrn Farchog, yn y 6g, er bod yr adeilad presennol yn llawer mwy diweddar. Tybir fod yr eglwys yn ganolfan i glas (cymuned neu fynachlog) ar y safle. Yn 1742 cafwyd hyd i garreg fedd yn y fynwent, sydd yn awr wedi ei gosod ym mur yr eglwys. Yn ôl Nash-Williams, mae’r arysgrif arni yn darllen:

HIC BEATUS (-) SATURNINUS SE(PULTUS) (I)ACIT ET SUA SA[NCTA] CONIU(N)X PA(X) (VOBISCUM SIT)

Gellir ei gyfieithu fel:

Yma y claddwyd y bendigaid Saturninus a’i wraig sanctaidd. Boed heddwch iddynt.

Roedd Sadwrn yn frawd i Illtud, a fu farw rhwng 527 a 537, felly gellir dyddio’r garreg tua 530 O.C..

Pobl o Lansadwrn

• William John Griffith (1875 - 1931). Er iddo gael ei eni yn Aberffraw, magwyd yr awdur yn y pentref.

Cyfeiriadau

Trefi a phentrefi Ynys Môn

Aberffraw  · Amlwch  · Benllech  · Bethel  · Biwmares  · Bodedern  · Bodewryd  · Bodffordd  · Bryngwran  · Brynrefail  · Brynsiencyn  · Brynteg  · Caergeiliog  · Caergybi  · Capel Coch  · Capel Gwyn  · Carmel  · Carreglefn  · Cemaes  · Cerrigceinwen  · Dwyran  · Y Fali  · Gaerwen  · Glyn Garth  · Gwalchmai  · Heneglwys  · Hermon  · Llanallgo  · Llanbabo  · Llanbedrgoch  · Llandegfan  · Llandyfrydog  · Llanddaniel Fab  · Llanddeusant  · Llanddona  · Llanddyfnan  · Llanedwen  · Llaneilian  · Llanfachraeth  · Llanfaelog  · Llanfaethlu  · Llanfair Pwllgwyngyll  · Llanfair-yn-Neubwll  · Llanfair-yng-Nghornwy  · Llan-faes  · Llanfechell  · Llanfihangel-yn-Nhywyn  · Llanfwrog  · Llangadwaladr  · Llangaffo  · Llangefni  · Llangeinwen  · Llangoed  · Llangristiolus  · Llangwyllog  · Llaniestyn  · Llannerch-y-medd  · Llanrhuddlad  · Llansadwrn  · Llantrisant  · Llanynghenedl  · Maenaddwyn  · Malltraeth  · Marianglas  · Moelfre  · Nebo  · Niwbwrch  · Pencarnisiog  · Pengorffwysfa  · Penmynydd  · Pentraeth  · Pentre Berw  · Pentrefelin  · Penysarn  · Pontrhydybont  · Porthaethwy  · Porth Llechog  · Rhoscolyn  · Rhosmeirch  · Rhosneigr  · Rhostrehwfa  · Rhosybol  · Rhydwyn  · Talwrn  · Trearddur  · Trefor  · Tregele