Gwalchmai
 Yr Hen Dolldy | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Poblogaeth | 1,009 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Trewalchmai |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 53.25°N 4.42°W |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Rhun ap Iorwerth (Plaid Cymru) |
| AS/au y DU | Llinos Medi (Plaid Cymru) |
 | |
- Am enghreifftiau eraill o'r enw gweler Gwalchmai (gwahaniaethu).
Pentref yng nghymuned Trewalchmai, Ynys Môn, yw Gwalchmai(
ynganiad ). Fe'i lleolir ar hyd yr A5, tua 5 milltir i'r gorllewin o dref Llangefni.
Yn agos iddo mae Llyn Hendref a Chors Bodwrog. Gwalchmai yw'r pentref sydd agosaf i 'gae Primin' (Sioe Amaethyddol Môn). I'r dwyrain o'r pentref i gyfeiriad Bodffordd ceir llain lanio sy'n perthyn i RAF Valley.
C.P.D Gwalchmai yw'r tîm pêl-droed lleol, ac maent yn chwarae eu gemau cartref yn y stadiwm 'Burn-a-Ball' ym Maes Meurig.
Trewalchmai
[golygu | golygu cod]Mae'n bosibl fod enw'r bardd Gwalchmai ap Meilyr yn cael ei goffháu yn enw'r pentref. "Trewalchmai" oedd yr hen enw, sy'n cofnodi'r ffaith fod y dreflan a'i thir wedi cael ei rhoi i'r bardd am ei wasanaeth i'r tywysog Owain Gwynedd. Gelwir y gymuned mae Gwalchmai yn ganolfan iddi yn Drewalchmai.[1]
Cadwraeth
[golygu | golygu cod]Mae Cors Bodwrog ger Gwalchmai yn Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig.
Adeiladau a chofadeiladau
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Sillafiad Gwyddoniadur Cymru (Gwasg Prifysgol Cymru, 2007), tud. 916
Trefi
Amlwch · Benllech · Biwmares · Caergybi · Llangefni · Niwbwrch · Porthaethwy
Pentrefi
Aberffraw · Bethel · Bodedern · Bodewryd · Bodffordd · Bryngwran · Brynrefail · Brynsiencyn · Brynteg · Caergeiliog · Capel Coch · Capel Gwyn · Carmel · Carreglefn · Cemaes · Cerrigceinwen · Dwyran · Y Fali · Gaerwen · Glyn Garth · Gwalchmai · Heneglwys · Hermon · Llanallgo · Llanbabo · Llanbedrgoch · Llandegfan · Llandyfrydog · Llanddaniel Fab · Llanddeusant · Llanddona · Llanddyfnan · Llanedwen · Llaneilian · Llanfachraeth · Llanfaelog · Llanfaethlu · Llanfair Pwllgwyngyll · Llanfair-yn-Neubwll · Llanfair-yng-Nghornwy · Llan-faes · Llanfechell · Llanfihangel-yn-Nhywyn · Llanfwrog · Llangadwaladr · Llangaffo · Llangeinwen · Llangoed · Llangristiolus · Llangwyllog · Llanidan · Llaniestyn · Llannerch-y-medd · Llanrhuddlad · Llansadwrn · Llantrisant · Llanynghenedl · Maenaddwyn · Malltraeth · Marian-glas · Moelfre · Nebo · Pencarnisiog · Pengorffwysfa · Penmynydd · Pentraeth · Pentre Berw · Pentrefelin · Penysarn · Pontrhydybont · Porthllechog · Rhoscolyn · Rhosmeirch · Rhosneigr · Rhostrehwfa · Rhosybol · Rhydwyn · Talwrn · Trearddur · Trefor · Tregele