Amlwch

Oddi ar Wicipedia
Jump to navigation Jump to search
Amlwch
Amlwch Port From The Headland - geograph.org.uk - 1436555.jpg
Math Tref Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Sir Cymuned Amlwch Edit this on Wikidata
Gwlad Cymru
Yn ffinio gyda Mechell Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau 53.410154°N 4.345662°W Edit this on Wikidata
Cod OS SH4492 Edit this on Wikidata
Cod post LL68 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AC/au
AS/au

Tref fach yng ngogledd Môn yw Amlwch, ar lôn yr A5025 tua 15 milltir i'r gogledd o Borthaethwy, hanner ffordd rhwng Cemaes a Moelfre. Mae Caerdydd 229.2 km i ffwrdd o Amlwch ac mae Llundain yn 356.8 km. Y ddinas agosaf ydy Bangor sy'n 25.5 km i ffwrdd.

Mae enw 'Amlwch' yn cyfeirio at safle harbwr y dref sef Porth Amlwch yn deillio o'r Gymraeg am 'o gwmpas' a llwch (hen air sy'b golygu inlet, creek yn debyg i'r gair Gaeleg 'loch' ar gyfer corff o ddŵr.

Tref sy'n gorwedd ar lan y môr yw hi, heb draeth ond gyda chlogwynni arfordirol trawiadol. Mae twristiaeth yn elfen bwysig yn yr economi leol. Ar un adeg roedd yn borthladd eithaf prysur gyda llongau yn hwylio oddi yno i Ynys Manaw a Lerpwl. Mae nifer o'r tai yn dyddio o'r 19g ac yn ychwanegu at awyrgylch y dref.

Porth Amlwch

Yr Arwydd yw papur bro Benllech a gweddill cylch Mynydd Bodafon.

Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]

Tyfodd Amlwch yn gyflym yn y 18g oherwydd y cloddio copr ar Fynydd Parys, y mwyaf o'i fath yn y byd ar un adeg. Erbyn diwedd y ganrif honno roedd gan Amlwch boblogaeth o tua 10,000 gan ei gwneud yr ail dref yng Nghymru ar ôl Merthyr Tudful. Dyna pryd yr estynwyd yr harbwr gwreiddiol i wneud lle i longau mwy ar gyfer y fasnach cludo mwyn copr.

Dirywiodd y diwydiant copr lleol ar ganol y 1850au ond parhaodd Amlwch i fod yn ganolfan bwysig i'r diwydiant adeiladu ac atgyweirio llongau a gwaith arall cysylltiedig â'r môr.

Yn 1953 agorwyd gwaith cemegol i dynnu bromin o ddŵr môr ond cafodd ei gau yn 2004. Mae cau atomfa Wylfa, gerllaw, yn debyg o gael effaith andwyol ar yr economi lleol hefyd.

Mae siamber gladdu yn Amlwch o'r enw Barcloddiad y Gawres.

Pobl o Amlwch[golygu | golygu cod y dudalen]

Porth Amlwch[golygu | golygu cod y dudalen]

  • Amlwch Harbour using tiltshift.jpg
  • Amlwch.jpg
  • Amlwch Lighthouse 01.jpg
  • Amlwch Port - panoramio.jpg

Cyfrifiad 2011[golygu | golygu cod y dudalen]

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[1][2][3]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Amlwch (pob oed) (3,789)
  
 100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Amlwch) (2,234)
  
 61.1%
:Y ganran drwy Gymru
  
 19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Amlwch) (2462)
  
 65%
:Y ganran drwy Gymru
  
 73%
Y nifer dros 16 sydd mewn gwaith (Amlwch) (765)
  
 45.4%
:Y ganran drwy Gymru
  
 67.1%

Atyniadau yn y cylch[golygu | golygu cod y dudalen]

Galeri[golygu | golygu cod y dudalen]

  • Melin Mynydd Parys

  • Mynydd Parys

  • Porth Amlwch

  • Ysgol Syr Thomas Jones

  • Melin Adda, Amlwch

  • Stryd y Farchnad, Amlwch

  • Eglwys Gatholig, Amlwch

  • Capel Mawr, Amlwch

  • Fferm Parys o'r bryn wrth gweddillion Ffermdy Bodgadfa

  • Bull Bay Hotel, Porth Llechog (Bull Bay) NLW3362388

  • Traeth rhwng Amlwch a Phorthllechog

  • Melin Porth Amlwch Port Mill - geograph.org.uk - 1177877

  • Porth Amlwch - geograph.org.uk - 1112217

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]

  1. ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/cyfrifiad-2011/ystadegau-allweddol-ar-gyfer-awdurdodau-unedol-yng-nghymru/stb-2011-key-statistics-for-wales---welsh.html. Adalwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
  2. ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
  3. ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.

Dolenni allanol[golygu | golygu cod y dudalen]

Comin Wikimedia
Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:
gw • sg • go
Trefi a phentrefi Ynys Môn

Aberffraw  · Amlwch  · Benllech  · Bethel  · Biwmares  · Bodedern  · Bodewryd  · Bodffordd  · Bryngwran  · Brynrefail  · Brynsiencyn  · Brynteg  · Caergeiliog  · Caergybi  · Capel Coch  · Capel Gwyn  · Carmel  · Carreglefn  · Cemaes  · Cerrigceinwen  · Dwyran  · Y Fali  · Gaerwen  · Glyn Garth  · Gwalchmai  · Heneglwys  · Hermon  · Llanallgo  · Llanbabo  · Llanbedrgoch  · Llandegfan  · Llandyfrydog  · Llanddaniel Fab  · Llanddeusant  · Llanddona  · Llanddyfnan  · Llanedwen  · Llaneilian  · Llanfachraeth  · Llanfaelog  · Llanfaethlu  · Llanfair Pwllgwyngyll  · Llanfair-yn-Neubwll  · Llanfair-yng-Nghornwy  · Llan-faes  · Llanfechell  · Llanfihangel-yn-Nhywyn  · Llanfwrog  · Llangadwaladr  · Llangaffo  · Llangefni  · Llangeinwen  · Llangoed  · Llangristiolus  · Llangwyllog  · Llaniestyn  · Llannerch-y-medd  · Llanrhuddlad  · Llansadwrn  · Llantrisant  · Llanynghenedl  · Maenaddwyn  · Malltraeth  · Marianglas  · Moelfre  · Nebo  · Niwbwrch  · Pencarnisiog  · Pengorffwysfa  · Penmynydd  · Pentraeth  · Pentre Berw  · Pentrefelin  · Penysarn  · Pontrhydybont  · Porthaethwy  · Porth Llechog  · Rhoscolyn  · Rhosmeirch  · Rhosneigr  · Rhostrehwfa  · Rhosybol  · Rhydwyn  · Talwrn  · Trearddur  · Trefor  · Tregele

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Amlwch&oldid=8522187"