Penmachno

Penmachno
Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Conwy
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	53.0333°N 3.8°W
Cod OS	SH790505
Cod post	LL24
Gwleidyddiaeth
AC/au	Janet Finch-Saunders (Ceidwadwyr)
AS/au	Robin Millar (Ceidwadwyr)
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Mae Penmachno yn bentref yn sir Conwy yng ngogledd Cymru. Saif ynghanol cwm Penmachno, 3 milltir (5 km) i'r ogledd-de o'r pentrefan Cwm Penmachno, a 4 milltir i'r de o Fetws-y-Coed, yng nghymuned Bro Machno. Llifa afon Machno trwy'r pentref.

Hanes a hynafiaethau[golygu | golygu cod y dudalen]

Ganed yr Esgob William Morgan (1545-1604) yn Nhŷ Mawr Wybrnant, heb fod ymhell o'r pentref. Mae'r tŷ yn awr yn perthyn i'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol a gellir ymweld ag ef a gweld arddangosfa ar gyfieithu'r Beibl i'r iaith Gymraeg.

Yn eglwys Sant Tudclud yn y pentref mae pum carreg gerfiedig cynnar sy'n dyddio o Oes y Seintiau yn y bumed a'r 6g. Y bwysicaf o'r rhain yw carreg fedd o ddiwedd y 5g sy'n coffáu gŵr o'r enw Cantiorix, a ddisgrifir yn yr arysgrif Ladin fel hyn: Cantiorix hic iacit / Venedotis cives fuit / consobrinos Magli magistrati, neu mewn Cymraeg "Yma y gorwedd Cantiorix. Roedd yn ddinesydd o Wynedd ac yn gefnder i Maglos yr ynad". Mae'r cyfeiriadau at "cives" a "magistratus" yn awgrymu parhad y drefn Rufeinig yng Ngwynedd am gyfnod ar ôl i'r llengoedd Rhufeinig adael.

Cedwir yr eglwys ar glo bellach, ac i weld y cerrig rhaid gofyn am yr allwedd o dŷ cyfagos.

Pobl o Benmachno[golygu | golygu cod y dudalen]

Richie Thomas, tenor; gweler - Rhestr o ganeuon a recordiwyd gan Richie Thomas
yr Esgob William Morgan (1545-1604), cyfieithydd y Beibl i'r Gymraeg
Owen Gethin Jones (1816-1883), llenor, hanesydd a saer
George Amor (1991-heddiw) cerddor, cyfansoddwr cyfoes sy’n gyfrifol am prosiectau megis Omaloma a Serol Serol.