Llansanffraid Glan Conwy
Cyfesurynnau: 53°16′05″N 3°47′46″W / 53.268°N 3.796°W
| Llansanffraid Glan Conwy | |
 Dyffryn Conwy |
|
  Llansanffraid Glan Conwy
Llansanffraid Glan Conwy Cymru |
|
| Poblogaeth | 2,290 (2001) |
|---|---|
| Cyfeirnod grid yr AO | SH8075 |
| Cymuned | Llansanffraid Glan Conwy |
| Sir | Conwy |
| Sir seremonïol | Clwyd |
| Gwlad | Cymru |
| Gwladwriaeth sofran | Y Deyrnas Unedig |
| Tref bost | Bae Colwyn |
| Rhanbarth cod post | LL28 |
| Cod deialu | 01492 |
| Yr Heddlu | |
| Tân | |
| Ambiwlans | Cymru |
| Senedd yr Undeb Ewropeaidd | Cymru |
| Senedd y DU | Aberconwy (etholaeth seneddol) |
| Cynulliad Cymru | Aberconwy (etholaeth Cynulliad) |
| Rhestr llefydd: y DU • Cymru • | |
Pentref a chymuned yw Llansanffraid Glan Conwy, weithiau Llansantffraid Glan Conwy neu dim ond Glan Conwy, yn sir Conwy. Yn ogystal a'r brif 'Llan' mae'r cymuned yn cynwys trefgorddau Pentrefelin a Dolwyd.
Saif y gymuned ar lan ddwyreiniol Afon Conwy, ychydig i'r de i bentref Cyffordd Llandudno a'r pontydd dros yr afon Conwy. Mae'r briffordd A470 yn arwain trwy'r pentref ac mae yno orsaf ar Reilffordd Dyffryn Conwy.
Cynnwys
Hanes[golygu]
Cafodd y Llan ei sefydlu, yn ôl traddodiad, pan wnaeth Sant Ffraid hwylio o'r Iwerddon ar dywarchen a glanio ar lan yr Afon Conwy, tua chwarter milltir i'r gorllewin o'r eglwys bresennol. Fodd bynnag, mae cofnodion yn dangos bod y plwyf wedi ei greu gan Maelgwyn Gwynedd yn y 5ed ganrif, a bod pum maenor frenhinol wedi cael eu rhoi i'r eglwys i greu'r plwyf. Mae'r rhain yn cael eu cofio yn enwau'r pum trefgordd sy'n goroesi hyd heddiw, Trellan, Trebwll, Tre Trallwyn, Tre Deunant a Phen y Rhos.
Dydd nawddsant y plwyf yw Chwefror y cyntaf [1], pryd ddisgwylir i'r plwyfolion dangos teyrngarwch i'r nawddsant trwy osod corsennau wrth eu drysau. Hen enw ar gorsennau yw "cawn" sydd yn rhoi'r enw i'r afon (cawn/wy duw'r gorsen) ac yn awgrymu bod yr arfer o osod corsennau yn hŷn na'r arfer o glodfori'r Sant Cristionogol.
Economi[golygu]
Yn hanesyddol prif ddiwydiannau'r pentref oedd amaethyddiaeth, docio sych a siandlera ar gyfer porthladd Conwy. Pan adeiladwyd pontydd Telford (1826) a Stephenson (1848) cafodd y pentref ei ddatgysylltu o'r môr mawr a dechreuodd cyfnod o ddirywiad. Heddiw, mae'n bentref dormitary, mae'r mwyafrif helaeth o'r boblogaeth un ai wedi ymddeol neu'n bobl sy'n cymudo i'r gwaith. Mae Parc Busnes Cae Ffwt, a leolir ar ochr yr A470, wedi dod yn ganolfan i ychydig o fusnesau bach a sefydlwyd yn y pentref.
Llywodraeth[golygu]
Mae'r Cyngor Cymuned Llansanffraid Glan Conwy yn cynnwys deuddeg o aelodau, chwech o bob un o'r ddwy ward, Bryn Rhys a Fforddlas[2]. Mae'n cynrychioli pobl leol ac mae'n gyfrifol am gynnal prosiectau lleol.
Gwneuthuriad gwleidyddol y Cyngor presennol yw naw aelod annibynnol, un Ceidwadwr, un Democrat Rhyddfrydol ac un Plaid Cymru. Megis y rhan fwyaf o gynghorau cymunedol Cymru, prin yw'r sawl sy'n cael eu hethol i'r cyngor mewn etholiadau cystadleuol[3]
Llefydd o addoliad[golygu]
Mae gan y plwyf ei heglwys sydd wedi ei noddi i'w mabsant, Eglwys San Ffraid, sydd yn perthyn i'r Eglwys yng Nghymru ac yn rhan o Esgobaeth Llanelwy. Ym 1905 roedd y capeli anghydffurfiol canlynol yn wasanaethu'r plwyf hefyd:[4]
| Enw | Enwad | Rhif yr Aelodau |
|---|---|---|
| Salem Fforddlas | Bedyddwyr | 250 |
| Bryn Ebeneser | Methodistiaid Calfinaidd | 250 |
| Croesengan | Methodistiaid Calfinaidd | 60 |
| Moriah | Methodistiaid Calfinaidd | 100 |
| Bryn Rhys | Annibynwyr | 69 |
| Carmel | Wesleaid | 35 |
| Tyn'y Celyn | Wesleaid | 36 |
Mae pob un ond Salem Fforddlas a Bryn Ebeneser wedi eu cau bellach.
RSPB[golygu]
Ychydig i'r gogledd o'r pentref ceir gwarchodfa adar Conwy, dan ofal yr RSPB, sy'n lle da i weld adar dŵr o bob math. Mae'r safle yn ymestyn o Gyffordd Llandudno i gyffiniau'r pentref. Mae'r fynedfa ar bwys yr A55 wrth y drofa am y Gyffordd. Ceir maes parcio a chyfleusterau ymwelwyr yno, ynghyd â llwybrau cerdded trwy'r gwlybdir.
Pobl o Lan Conwy[golygu]
- William Jones (telynor), (bl. tua 1700 - 1720)
- John Evans (I. D. Ffraid) (1814-1875), geiriadurwr, cyfieithydd Coll Gwynfa John Milton
- John Williams (1801-1859) meddyg, naturiaethwr, awdur Faunula Grustensis
- William Morgan Williams (Fferyllfardd) (1832-1877) Meddyg a bardd a gyhuddwyd o dwyllo i enill cadair eisteddfod
Cyfrifiad 2011[golygu]
Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[5][6][7]
Cyfeiriadau[golygu]
- ↑ http://www.bbc.co.uk/cymru/bywyd/safle/crefydd-dweud/tudalen/110201.shtml
- ↑ http://glanconwy.btck.co.uk/
- ↑ New Glan Conwy Cllr Alwyn Ap Huw has branded local elections a mockery on his blog adalwyd 9 Rhagfyr 2014
- ↑ "Welsh Church Commission: County of Denbigh The Statistics of the Nonconformist Churches for 1905."
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/cyfrifiad-2011/ystadegau-allweddol-ar-gyfer-awdurdodau-unedol-yng-nghymru/stb-2011-key-statistics-for-wales---welsh.html. Retrieved 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
Abergele · Bae Cinmel · Bae Colwyn · Bae Penrhyn · Betws-y-Coed · Betws yn Rhos · Bryn-y-maen · Bylchau · Caerhun · Capel Curig · Capel Garmon · Cefn Berain · Cefn-brith · Cerrigydrudion · Conwy · Craig-y-don · Cwm Penmachno · Cyffordd Llandudno · Dawn · Deganwy · Dolgarrog · Dolwen · Dolwyddelan · Dwygyfylchi · Eglwysbach · Esgyryn · Gellioedd · Glanwydden · Glasfryn · Groes · Gwytherin · Gyffin · Hen Golwyn · Henryd · Llanbedr-y-cennin · Llandrillo-yn-Rhos · Llandudno · Llanddoged · Llanddulas · Llanefydd · Llaneilian-yn-Rhos · Llanfairfechan · Llanfair Talhaearn · Llanfihangel Glyn Myfyr · Llangernyw · Llangwm · Llanrwst · Llanrhos · Llanrhychwyn · Llan Sain Siôr · Llansanffraid Glan Conwy · Llansannan · Llysfaen · Maenan · Y Maerdy · Melin-y-coed · Mochdre · Nebo · Pandy Tudur · Penmachno · Penmaenmawr · Pensarn · Pentrefelin · Pentrefoelas · Pentre-llyn-cymmer · Pentre Tafarn-y-fedw · Pydew · Rowen · Rhydlydan · Rhyd y Foel · Tal-y-bont · Tal-y-cafn · Trefriw · Tyn-y-groes · Tywyn · Ysbyty Ifan
