Cynulliad Cenedlaethol Cymru
Cynulliad Cenedlaethol Cymru | |
---|---|
Pumed Cynulliad | |
![]() | |
Gwybodaeth gyffredinol | |
Math | Unsiambrog |
Arweinyddiaeth | |
Llywydd y Cynulliad | Elin Jones, Plaid Cymru |
Is-Lywydd | Ann Jones, Y Blaid Lafur |
Arweinydd y Tŷ | Julie James, Y Blaid Lafur |
Prif Weithredwr a Chlerc | Manon Antoniazzi |
Cyfansoddiad | |
Aelodau | 60 |
![]() | |
Grwpiau gwleidyddol |
Llywodraeth (31)
Gwrthbleidiau (29)
|
Pwyllgorau |
|
Etholiadau | |
Etholiad diwethaf | 5 Mai 2016 |
Etholiad nesaf | 6 Mai 2021 |
Man cyfarfod | |
![]() | |
Y Senedd, Caerdydd | |
Gwefan | |
cynulliad.cymru |
Cymru |
![]() Mae'r erthygl hon yn rhan o'r gyfres ar: |
|
Cymru o fewn y DU
Cymru o fewn yr UE
Gweithgarwch gwleidyddol
|
|
Cynulliadau | |
![]() | |
Tŷ'r Cynulliad |
![]() |
Mae gan Wicidestun destun sy'n berthnasol i'r erthygl hon: |
Cynulliad Cenedlaethol Cymru yw'r corff datganoledig sy'n cael ei ethol yn ddemocrataidd i drafod polisïau ac sy'n cymeradwyo deddfwriaeth sy'n ymwneud â Chymru. Rhan o'i waith yw i ddwyn Llywodraeth Cymru i gyfrif.[2] Sefydlwyd y Cynulliad ym 1999 ar ôl cynnal refferendwm ym 1997. Ceir 60 o aelodau, neu 'Aelodau'r Cynulliad' a etholir (ers 2011) am dymor o 5-mlynedd; mae 40 ohonynt yn cynrychioli etholaeth daearyddol ac 20 yn cael eu hethol dan drefn cynrychiolaeth gyfrannol Dull D'Hondt o 'Ranbarthau'.
Ffurfiwyd y Cynulliad Cenedlaethol yn dilyn Deddf Llywodraeth Cymru 1998, a oedd yn ymateb i Refferendwm datganoli i Gymru, 1997.[3] Mae'r Cynulliad a Llywodraeth Cymru yn ddau gorff ar wahân - yr un fath â Senedd y Deyrnas Unedig a Llywodraeth y Deyrnas Unedig. Y corff democrataidd sy'n cynrychioli buddiannau Cymru a'i phobl, sy'n llunio cyfreithiau Cymru ac sy'n gwneud Llywodraeth Cymru'n atebol yw Cynulliad Cenedlaethol Cymru.[4]
Yr enw ar gorff corfforaethol Cynulliad Cenedlaethol Cymru yw Comisiwn y Cynulliad. Mae 60 o aelodau yn y Cynulliad (Aelod Cynulliad - AC). Mae 40 o'r aelodau yn cynrychioli etholaeth un aelod, ac mae'r 20 sy'n weddill yn cael eu hethol gan gynrychiolaeth gyfrannol dros y pum etholaeth ranbarthol yng Nghymru. Cânt eu cefnogi gan Weision Sifil sy'n gweithio yn y meysydd datganoledig. Mae'r rhain yn cynnwys meysydd allweddol o fywyd cyhoeddus, fel iechyd, addysg a'r amgylchedd.[4]
Cynnwys
Etholiadau[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae aelodau yn cael eu hethol am dymor penodedig. Pedair blynedd oedd y tymor gwreiddiol, ond yn sgil deddfwriaeth yn San Steffan i greu Senddau o 5 mlynedd ymestynwyd cyfnod y Cynulliad i 5 mlynedd. Cynhaliwyd etholiadau ym 1999, 2003, 2007 a 2011. Cynhelir is-etholiadau os oes Etholaeth leol o'r Cynulliad yn dod yn wag, ond os oes gwagle ar y rhestr rhanbarthol bydd pleidiau gwleidyddol yn enwebu yr unigolyn nesaf ar y rhestr i ymuno gyda'r Cynulliad.
Grymoedd[golygu | golygu cod y dudalen]
Grymoedd deddfu[golygu | golygu cod y dudalen]
Cafodd grymoedd i basio mesurau deddfwriaethol o fewn meysydd penodol eu rhoi ar ddechrau'r Trydydd Cynulliad ym mis Mai 2007 dan Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006.
Ar 3 Mawrth 2011, cynhaliwyd Refferendwm ar bwerau Cynulliad Cenedlaethol Cymru 2011 i benderfynu a ddylai'r Cynulliad gael y pwer y lunio deddfau ei hun.
Aelodau'r Cynulliad[golygu | golygu cod y dudalen]
Mai 2016-presennol[golygu | golygu cod y dudalen]
Plaid: | Etholiad 2016 |
Presennol | |
• | Llafur | 29 | 28 |
Ceidwadwyr | 12 | 12 | |
Plaid Cymru | 12 | 10 | |
UKIP | 7 | 4 | |
Rhyddfrydwyr | 1 | 1 | |
Annibynnol | 0 | 5 | |
Seddi eu hangen ar gyfer mwyafrif un plaid | 2 | 0 | |
Mwyafrif y Llywodraeth[notes 1] | 0 | 2 |
- ↑ Mae hwn yn cynnwys Llafur, Rhyddfrydwyr Democrataidd, ac o Rhagfyr 2016, Dafydd Elis Thomas.
2011-Mai 16[golygu | golygu cod y dudalen]
Plaid | Mai 2011 | |
---|---|---|
• | Llafur | 30 |
Y Ceidwadwyr | 14 | |
Plaid Cymru | 11 | |
Y Democratiaid Rhyddfrydol | 5 | |
Annibynnol | 0 |
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ http://www.bbc.co.uk/news/uk-wales-politics-38371425
- ↑ "Gwybodaeth am y Cynulliad". 2012. http://www.cynulliadcymru.org/abthome.htm. Adalwyd 30 Ebrill 2012.
- ↑ legislation.gov.uk; adalwyd 6 Mai 2016.
- ↑ 4.0 4.1 "Cynulliad Cenedlaethol Cymru". 8 Medi 2011. http://wales.gov.uk/about/organisationexplained/nafw/?lang=cy. Adalwyd 30 Ebrill 2012.
Gweler hefyd[golygu | golygu cod y dudalen]
- Gwleidyddiaeth Cymru
- Rhestr o etholaethau Cymru
- Comisiwn ar Ddatganoli yng Nghymru
- Refferendwm ar bwerau Cynulliad Cenedlaethol Cymru 2011
Dolenni allanol[golygu | golygu cod y dudalen]
|