Rhestr o ddinasoedd Cymru
Neidio i'r panel llywio
Neidio i'r bar chwilio
Mae gan Gymru saith dinas. Bangor yw dinas gadeiriol hynaf Cymru,[1] a Tyddewi yw dinas leiaf y Deyrnas Unedig.[1] Caerdydd yw prifddinas Cymru a'r ddinas fwyaf poblog, ac Abertawe yw'r ail fwyaf poblog. Ers 2000, mae trefi Cymru wedi cyflwyno ceisiadau i ennill statws dinas fel rhan o ddathliad megis dathliadau’r mileniwm, gyda Chasnewydd, Llanelwy a Wrecsam yn cael statws dinas drwy’r cystadlaethau hyn. Wrecsam yw’r mwyaf diweddar i ennill y statws, ac fe’i dyfarnwyd ym mis Medi 2022.
Rhestr o ddinasoedd Cymru[golygu | golygu cod y dudalen]
| Enw | Llywodraeth leol | Blwyddyn | Eglwys gadeiriol | Delwedd | Poblogaeth [1] |
|---|---|---|---|---|---|
| Caerdydd | Dinas a Sir Caerdydd | 1905 [2] | .jpg) Eglwys Gadeiriol Llandaf |
.jpg) |
362,750 |
| Abertawe | Dinas a Sir Abertawe | 1969 [3] |  Eglwys Gadeiriol Sant Joseff |
 Traeth Aberafan a Bae Abertawe |
245,480 |
| Casnewydd | Casnewydd | 2002 [4] |  Eglwys Gadeiriol Casnewydd (Cadeirlan Sant Gwynllyw) |
 Cyrchfan y Celtic Manor |
151,500 |
| Wrecsam | Bwrdeistref Sirol Wrecsam | 2022 [5] | .jpg) Eglwys Gadeiriol Wrecsam |
Dinas Wrecsam (Stryt yr Hôb) |
65,359 |
| Bangor | Gwynedd | Dinas gadeiriol ers y 6ed ganrif. [1] Rhoddwyd yn swyddogol yn 1974 [6] |
 Eglwys Gadeiriol Bangor |
.jpg)
Golygfa o'r ddinas o Borth Penrhyn |
18,000 |
| Llanelwy | Sir Ddinbych | 2012 [7] |  Eglwys Gadeiriol Llanelwy |
 Tafarn y Kentigern Arms |
3,500 |
| Tyddewi | Sir Benfro | 1994 [8] |  Eglwys Gadeiriol Tyddewi |
,_W_of_St_David%27s,_Sir_Benfro_(Pembrokeshire),_Wales_26.jpg) Porth Brâg |
1,840 |
Ceisiadau dinas[golygu | golygu cod y dudalen]
Ers 2000, mae trefi Cymru wedi cystadlu mewn gornest i ennill statws dinas, fel rhan o anrhydeddau dinesig mewn dathliadau nodedig, fel dathliadau’r mileniwm neu Jiwbilî’r frenhines oedd yn teyrnasu. Beirniadwyd gornest 2000 am beidio â chyhoeddi dinas Cymreig llwyddiannus.[9][10][11]
- Aberystwyth — 2000 (coll); [9] 2002 (colli) [4] [12] [13]
- Machynlleth — 2000 (coll); [9] 2002 (colli) [4] [12] [13]
- Merthyr Tudful —Arfaethedig ar gyfer 2022, wedi’i dynnu’n ôl wedi hynny
- Casnewydd — 2000 (coll); [9] [10], 2002(ennill) [4] [12] [13]
- Y Drenewydd — 2000 (coll); [9] 2002 (colli) [4] [12] [13]
- Llanelwy — 2000 (coll); [9] 2002 (colli); [4] [12] [13], 2012 (ennill) [7]
- Wrecsam — 2000 (coll); [9] [10] 2002 (coll); [4] [12] [13] 2012 (coll); [7] 2022 (ennill) [14] [15] [16]
Gweler hefyd[golygu | golygu cod y dudalen]
- Rhestr o ardaloedd adeiledig yng Nghymru yn ôl poblogaeth
- Rhestr o drefi Cymru
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Welsh cities". Wales (yn Saesneg). 2019-06-19. Cyrchwyd 2022-09-01. Gwall cyfeirio: Tag
<ref>annilys; mae'r enw ":6" wedi'i ddiffinio droeon gyda chynnwys gwahanol - ↑ "1905: Cardiff becomes a city". BBC (yn Saesneg). 2011-10-28. Cyrchwyd 2022-03-09.
- ↑ "Swansea celebrates 50 years of city status". BBC News (yn Saesneg). 2019-07-02. Cyrchwyd 2022-03-09.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 "Newport wins battle for city status". BBC News. 14 March 2002. Gwall cyfeirio: Tag
<ref>annilys; mae'r enw ":0" wedi'i ddiffinio droeon gyda chynnwys gwahanol - ↑ "Crown Office | The Gazette". www.thegazette.co.uk. Cyrchwyd 2022-09-05.
THE QUEEN has been pleased by Letters Patent under the Great Seal of the Realm dated 1 September 2022 to ordain that the County Borough of Wrexham shall have the status of a City.
- ↑ "Bangor City Council - Cyngor Dinas Bangor - History". bangorcitycouncil.gov.wales. Cyrchwyd 2022-03-09.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 "St Asaph in north Wales named Diamond Jubilee city". BBC News (yn Saesneg). 2012-03-14. Cyrchwyd 2022-03-09. Gwall cyfeirio: Tag
<ref>annilys; mae'r enw ":1" wedi'i ddiffinio droeon gyda chynnwys gwahanol - ↑ "National Archives reveal St Davids city status row". BBC News (yn Saesneg). 2018-12-29. Cyrchwyd 2022-03-09.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 "MILLENNIUM CITY STATUS COMPETITION - WINNING CITIES ANNOUNCED". www.wired-gov.net. Home Office. 18 December 2000. Cyrchwyd 2022-03-28. Gwall cyfeirio: Tag
<ref>annilys; mae'r enw ":2" wedi'i ddiffinio droeon gyda chynnwys gwahanol - ↑ 10.0 10.1 10.2 Leader (2000-12-19). "The three Millennium cities". The Guardian (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-03-28. Gwall cyfeirio: Tag
<ref>annilys; mae'r enw ":3" wedi'i ddiffinio droeon gyda chynnwys gwahanol - ↑ "Welsh towns could miss city status" (yn Saesneg). 2000-11-26. Cyrchwyd 2022-09-24.
- ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 "Newport wins battle for city status" (yn Saesneg). 2002-03-14. Cyrchwyd 2022-03-28.
- ↑ 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 "Five new cities creates row" (yn Saesneg). 2002-03-14. Cyrchwyd 2022-03-28.
- ↑ "Wrexham to make fourth city status bid despite opposition". BBC News (yn Saesneg). 2021-12-07. Cyrchwyd 2022-03-28.
- ↑ "City status 2022 | Wrexham County Borough Council". www.wrexham.gov.uk. Cyrchwyd 2022-03-28.
- ↑ "Wrexham in bid to gain city status". The Leader (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-03-28.