1800au yng Nghymru

Mae'r erthygl hon yn sôn am arwyddocâd arbennig y ddegawd 1800 - 1809 i Gymru a'i phobl.

Deiliaid

• Tywysog Cymru - George (Sior IV yn ddiweddarach)
• Tywysoges Cymru - Caroline o Brunswick

Celfyddydau a llenyddiaeth

Llyfrau newydd

Wyneb dalen The Myvyrian Archaiology of Wales

Parch Dr Charles Symmons

• J T Barber - A Tour Throughout South Wales and Monmouthshire (1803)
• Thomas Charles - The Welsh Methodists Vindicated (1802)
• Edward Davies
  • Celtic Researches on the Origin, Traditions and Languages of the Ancient Britons (1804)
  • The Mythology and Rites of the British Druids (1809)
• Robert Davies (Bardd Nantglyn)
  • Barddoniaeth (1803)
  • Ieithiadur neu Ramadeg Cymraeg (1808)
• Thomas Edwards (Twm o'r Nant) - Bannau y Byd (1808)
• John Evans - A Tour through part of North Wales in ... 1798 and at other times
• John Jones - A Development of ... Events calculated to restore the Christian Religion to its ... Purity (1800)
• Thomas Jones - A Cardiganshire Landlord's Advice to his Tenants (1800) (1800)
• Richard Llwyd - Beaumaris Bay (1800)
• The Myvyrian Archaiology of Wales, cyf. 1 (1801)
• William Ouseley - Epitome o Hanes Hynafol Persia (1800)
• William Owen Pughe - Geiriadur Cymraeg-Saesneg (1803)
• Abraham Rees - Y Cyclopaedia Newydd, cyf. 1 (1802)
• Thomas Roberts o Llwynrhudol - Amddiffyniad i'r Methodistiaid (1806)
• Azariah Shadrach - Allwedd Myfyrdod (1801)
• Charles Symmons - Life of Milton (1806)
• Richard Warner - Second Walk Through Wales (1800)
• Henry Wigstead - Remarks on a Tour to North and South Wales: In the Year 1797 (1800)

Cerddoriaeth

• 1802
  • Edward Jones (Bardd y Brenin) - Darnau Cerddorol a Barddonol y Beirdd Cymreig, cyf. 2
• 1806
  • Casgliad o Hymnau gan mwyaf heb erioed eu hargraffu o'r blaen (Yn cynnwys argraffiad cyntaf rhai o emynau Ann Griffiths)
• 1807
  • Anthem y Saint ... gan Evan Dafydd (casgliad o emynau)

Genedigaethau

SR

Gwilym Hiraethog

Y copi cynharaf o Hen Wlad fy Nhadau, 1856

• 1800
  • 4 Mawrth - Dr William Price, meddyg (bu f. 1893)
  • 6 Mawrth - Samuel Roberts (SR), Arweinydd Radical (bu f. 1885)
  • 20 Mehefin - Edward Douglas-Pennant, Barwn 1af Penrhyn (bu f. 1886)
  • 1 Hydref - Williams Evans, emynydd (bu f. 1880)
  • 29 Tachwedd - David Griffith (Clwydfardd), bardd ac archdderwydd (bu f. 1894)
• 1801
  • 6 Chwefror - William Williams (Caledfryn), bardd a beirniad (bu f. 1869)
  • 18 Tachwedd - David Rees, gweinidog ac awdur (bu f. 1869)
  • 23 Rhagfyr - William Watkin Edward Wynne, gwleidydd (bu f. 1880)
• 1802
  • Awst - Ebenezer Thomas, bardd (bu f. 1863)
  • 24 Awst - William Rowlands (Gwilym Lleyn) (bu f. 1865)
  • 8 Tachwedd
    • Benjamin Hall, Barwn 1af Llanofer (bu f. 1867)
    • William Rees (Gwilym Hiraethog), bardd ac awdur (bu f. 1883)
  • 4 Rhagfyr - Calvert Jones, ffotograffydd arloesol (bu f. 1877)
  • 12 Rhagfyr
    • John Ryland Harris, argraffydd (bu f. 1823)
    • Isaac Williams, bardd (bu f. 1865)
  • dyddiad anhysbys - Thomas Robert Jones, sylfaenydd y Urdd Ddyngarol y Gwir Iforiaid (bu f. 1856)
• 1803
  • 10 Mai - Christopher Rice Mansel Talbot, perchennog Castell Margam (bu f. 1890)
  • 17 Hydref - Samuel Holland, diwydiannwr (bu f. 1892)
  • dyddiad anhysbys - Owain Meirion, baledwr (bu f. 1868)
• 1806
  • 1 Chwefror - Jane Williams (Ysgafell), awdur (bu f. 1885)
  • 21 Ebrill - Syr George Cornewall Lewis, gwladweinydd (bu f. 1863)
• 1807
  • dyddiad anhysbys - Syr William Milbourne James (barnwr) (ch. 1881)
• 1808
  • dyddiad anhysbys - Syr John Henry Scourfield, awdur (bu f. 1876)
• 1809
  • 18 Ionawr - John Gwyn Jeffreys, concholegydd (bu f. 1885)
  • 17 Ebrill - Thomas Brigstocke, peintiwr (bu f. 1881)
  • 24 Mai - William Chambers, gwleidydd (bu f. 1882)
  • 26 Mai - George Thomas Clark, peiriannydd (bu f. 1885)
  • 11 Awst - Robert Thomas (Ap Vychan), awdur (bu f. 1880)
  • dyddiad anhysbys - Evan James, awdur yr anthem genedlaethol

Marwolaethau

Thomas Williams o Lanidan

• 1800
  • 14 Mawrth - Daines Barrington, hynafiaethydd a naturiaethwr (g 1727)
• 1802
  • 28 Tachwedd - Robert Roberts, Clynnog, gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd
  • 30 Tachwedd - Thomas Williams o Lanidan (g. 1737)
  • 31 Rhagfyr - Francis Lewis, llofnodwr Datganiad Annibyniaeth America (b. 1713)
  • dyddiad anhysbys - Joseph Hoare, academydd (g. 1709)
• 1804
  • 20 Medi - Josiah Rees, gweinidog Undodaidd (g. 1744)
  • 7 Rhagfyr - Morgan John Rhys, gweinidog y Bedyddwyr (g. 1760)
• 1805
  • Awst - Ann Griffiths, bardd ac emynydd (g. 1776)
• 1807
  • 18 Gorffennaf - Thomas Jones, mathemategydd (g. 1756)
• 1808
  • 21 Ionawr - Richard Pennant, Barwn 1af Penrhyn (g. 1737)
• 1809
  • Ebrill - Charles Francis Greville, sylfaenydd Aberdaugleddau (g. 1749)
  • 28 Hydref - Hugh Pugh, gweinidog Annibynnol (g. 1779)

Gweler hefyd

Yr 1800au yng ngweddill y byd

Cyfeiriadau

Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru

1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899