1810au yng Nghymru
Mae'r erthygl hon yn sôn am arwyddocâd arbennig y degawd 1810 - 1819 i Gymru a'i phobl .
Deiliaid
[golygu | golygu cod]- Tywysog Cymru - George (George IV yn ddiweddarach)
- Tywysoges Cymru - Caroline o Brunswick
Celfyddydau a llenyddiaeth
[golygu | golygu cod]Llyfrau newydd
[golygu | golygu cod]
- Thomas Charles - Y Geiriadur Ysgrythurawl, cyf. 4 (1811)
- Dafydd Ddu Eryri - Corph y Gaingc (1810)
- Richard Fenton
- A Tour in Quest of Genealogy (1811)
- Memoirs of an Old Wig (1815)
- Joseph Harris (Gomer) - Traethawd ar Briodol Dduwdod ein Harglwydd Iesu Grist (1816)
- Ann Hatton
- Cambrian Pictures (1810)
- Chronicles of Illustrious House (1816)
- Samuel Johnson - A Diary of a Journey Into North Wales, in the Year 1774 (1816)
- Thomas Jones (Dinbych) - Hanes Diwigwyr, Merthyron a Chyffeswyr Eglwys Loegr
- William Owen Pughe - Coll Gwynfa (cyfieithiad o Paradise Lost Milton) (1819)
- David Richards (Dafydd Ionawr) - Barddoniaeth Gristionogawl (1815)
- John Thomas (Eos Gwynedd) - Annerch Plant a rhieni oddi ar farwolaeth William Thomas mab Lewis Thomas Llanrwst (1817)
Cerddoriaeth
[golygu | golygu cod]- 1811
- John James - Pigion o Hymnau
- 1817
- Robert Williams - Llanfair ( emyn dôn, a enwyd gynt yn Bethel ); Cofnododd Williams fod yr alaw wedi'i chyfansoddi ar 14 Gorffennaf 1817.
Genedigaethau
[golygu | golygu cod]_NLW3364184.jpg)
- 1810
- 12 Ionawr - John Dillwyn Llewelyn, botanegydd a ffotograffydd arloeswr (bu f. 1882) [1]
- 15 Ionawr - John Evan Thomas, cerflunydd (bu f. 1873) [2]
- 19 Ionawr - John Jones (Talhaiarn), bardd a phensaer (bu f. 1869) [3]
- 24 Ionawr - Thomas Jones, cenhadwr (bu f. 1849)
- 1811
- 26 Ionawr - Roger Edwards, gweinidog (bu f. 1886) [4]
- 11 Mawrth - Thomas Jones (Glan Alun), bardd (bu f. 1866) [5]
- 11 Gorffennaf - William Robert Grove, dyfeisiwr (bu f. 1896) [6]
- dyddiad anhysbys - John Williams (Ab Ithel), hynafiaethydd (bu f. 1862) [7]
- 1812
- 6 Ionawr - Catherine Glynne, gwraig William Ewart Gladstone (bu f. 1900)
- 15 Ionawr - Rowland Prichard, cerddor (bu f. 1887)
- 3 Chwefror - Robert Elis (Cynddelw), bardd a geiriadurwr (bu f. 1875) [8]
- 3 Ebrill - Henry Richard, gwleidydd ac heddychwr (bu f. 1888) [9]
- 19 Mai - Yr Arglwyddes Charlotte Guest, cyfieithydd a dyngarwr (bu f. 1895) [10]
- 1813
- 30 Mehefin - Thomas Briscoe, cyfieithydd (bu f. 1895)
- 1 Awst - William Ambrose (Emrys), bardd (bu f. 1873) [11]
- 10 Hydref - William Adams, peiriannydd mwyngloddio (bu f. 1886)
- dyddiad anhysbys - John Edwards (Meiriadog), bardd (bu f. 1906) [12]
- 1814
- 5 Mawrth - Joseph Edwards, cerflunydd (bu f. 1882)
- 1815
- 24 Ionawr - Thomas Gee, cyhoeddwr (d. 1898) [13].
- 28 Mehefin - Eliezer Pugh, dyngarwr (bu f. 1903)
- 16 Ebrill - Henry Austin Bruce, Barwn 1af Aberdâr (bu f. 1895) [14]
- Mai - William Lucas Collins, awdur (bu f. 1887)
- 21 Tachwedd - John Bowen, Esgob Sierra Leone (bu f. 1859)
- 13 Rhagfyr - Thomas Rees, gweinidog yr Annibynwyr (bu f. 1885)
- 1816
- 3 Mehefin - John Ormsby-Gore, Barwn 1af Harlech, gwleidydd (bu f. 1876) [15]
- 11 Mehefin - Thomas William Davids, hanesydd eglwysig (bu f. 1884)
- 16 Awst - Charles John Vaughan, deon Llandaf a chyd-sylfaenydd Prifysgol Cymru, Caerdydd
- dyddiad anhysbys
- Huw Derfel, bardd a hanesydd (bu f. 1890) [16]
- Edward Edwards (Pencerdd Ceredigion), cerddor (bu f. 1897) [17]
- Henry Robertson, peiriannydd Albanaidd sy'n gyfrifol am adeiladu Rheilffordd Mwynau Gogledd Cymru (bu f. 1888) [18]
- 1817
- 16 Awst - Rowland Williams, diwinydd ac academydd [19]
- 1 Tachwedd - Henry Brinley Richards, cyfansoddwr (bu f. 1885)
- 1818
- 11 Ionawr - Daniel Silvan Evans, geiriadurwr (bu f. 1903) [20]
- 18 Rhagfyr - David Davies (Llandinam), diwydiannwr a dyngarwr (bu f. 1890) [21]
- 1819
- 4 Tachwedd - Arthur Hill-Trevor, Barwn 1af Trevor (bu f. 1894)
- 15 Tachwedd - Arthur Wynn Williams, meddyg (bu f. 1886)
Marwolaethau
[golygu | golygu cod]
.jpg)
- 1810
- 3 Ebrill - Thomas Edwards (Twm o'r Nant), bardd a dramodydd (g. 1739) [22]
- 27 Mehefin - Richard Crawshay, diwydiannwr (g. 1729) [23]
- 1811
- 25 Medi - Joshua Eddowes, argraffydd a gwerthwr llyfrau (g. 1724)
- 1812
- 13 Mawrth - Henry Bayly Paget, Iarll 1af Uxbridge (g. 1744)
- 1813
- 23 Mawrth - Dywysoges Augusta, merch Frederick, Tywysog Cymru a mam Caroline, Tywysoges Cymru (g. 1737)
- 17 Ebrill - Thomas Edwards (Yr Hwntw Mawr), llofrudd, dienyddwyd yn Nolgellau [24]
- dyddiad anhysbys - Jane Cave, bardd (g. 1754)
- 1814
- 12 Mawrth - Evan Thomas (Ieuan Fardd Ddu), argraffydd a chyfieithydd (g. 1733)
- 21 Mehefin - Syr Erasmus Gower, llywodraethwr trefedigaethol (g. 1742) [25]
- 5 Hydref - Thomas Charles o'r Bala, dirwynydd a sefydlydd Cymdeithas y Beibl (g. 1755) [26]
- 1815
- 1816
- 29 Mehefin - David Williams, athronydd goleuedigaeth (g. 1738) [27]
- 1817
- 16 Ionawr - y Cadfridog Vaughan Lloyd, rheolwr yr Woolwich Arsenal (g. 1736)
- 27 Mawrth - Josiah Boydell, artist (g. 1752) [28]
- 31 Gorffennaf - Benjamin Hall, diwydiannwr (g. 1778) [29]
- dyddiad anhysbys - David Hughes, Pennaeth Coleg Iesu, Rhydychen
- 1818
- 12 Medi - John Thomas (Eos Gwynedd), bardd (g. 1742)
- 1819
- 31 Ionawr - Thomas Bevan, cenhadwr (g tua 1796) [30]
- 8 Chwefror - Sydenham Teak Edwards, botanegydd (g. 1768) [31]
- 25 Mehefin - John Abel, gweinidog (g. 1770)
- 6 Tachwedd - Y Dywysoges Charlotte Augusta o Gymru, merch Tywysog a Thywysoges Cymru (g. 1796)
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Morris, R. (2011, May 19). Llewelyn, John Dillwyn (1810–1882), photographer. Oxford Dictionary of National Biography Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Evans, M. (2004, September 23). Thomas, John Evan (1810–1873), sculptor. Oxford Dictionary of National Biography Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Jones, D. G., (1953). JONES, JOHN (‘Talhaiarn’; 1810 - 1869), pensaer a bardd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Jones, G. T., (1953). EDWARDS, ROGER (1811 - 1886), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, awdur, a golygydd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Jenkins, R. T., (1953). JONES, THOMAS (‘Glan Alun’; 1811 - 1866), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, a llenor. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Griffiths, G. M., (1953). GROVE, Syr WILLIAM ROBERT (1811 - 1896), gwyddonydd a chyfreithiwr. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Jenkins, R. T., (1953). WILLIAMS, JOHN (‘Ab Ithel’; 1811 - 1862), clerigwr a hynafiaethydd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Jones, J. T., (1953). ELLIS, ROBERT (‘Cynddelw’, 1812 - 1875), gweinidog gyda'r Bedyddwyr, pregethwr, bardd, hynafiaethydd, ac esboniwr. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Ellis, T. I., (1953). RICHARD, HENRY (1812 - 1888), gwleidyddwr. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ John, A. (2004, September 23). Schreiber (née Bertie; other married name Guest), Lady Charlotte Elizabeth (1812–1895), translator, businesswoman, and collector. Oxford Dictionary of National Biography Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Owen, R. G., (1953). AMBROSE, WILLIAM (‘Emrys’; 1813 - 1873), gweinidog gyda'r Annibynwyr, bardd, a llenor. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Jenkins, D., (1953). EDWARDS, JOHN (‘Meiriadog’; 1813 - 1906), bardd, llenor a golygydd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Eminent Welshmen, T 130 adalwyd 30 Awst 2015
- ↑ Henry Austin Bruce Eminent Welshmen
- ↑ Cracroft's Peerage Archifwyd 2019-07-25 yn y Peiriant Wayback adalwyd 9 Chwefror 2015
- ↑ Williams, I., (1953). HUGHES, HUGH DERFEL (1816 - 1890);. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Griffith, R. D., (1953). EDWARDS, EDWARD (‘Pencerdd Ceredigion’; 1816-1897), cerddor. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Lerry, G. G., (1953). ROBERTSON, HENRY (1816 - 1888), peiriannydd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Ellis, T. I., (1953). WILLIAMS, ROWLAND (1817 - 1870), clerigwr ac ysgolhaig. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Hughes, R. E., (1953). EVANS, DANIEL SILVAN (1818 - 1903), geiriadurwr. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 201
- ↑ -Thomas, I., (1953). DAVIES, DAVID (1818 - 1890), Llandinam;. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ T., (1953). EDWARDS, THOMAS (‘Twm o'r Nant’; 1739 - 1810), bardd ac anterliwtiwr. Y Bywgraffiadur Cymreig[dolen farw] Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Evans, C. (2008, January 03). Crawshay, Richard (1739–1810), ironmaster and merchant. Oxford Dictionary of National Biography Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ "ADGOFION AM DDOLGELLAU 70 MLYNEDD YN OL - Y Dydd". William Hughes. 1883-09-07. Cyrchwyd 2019-07-25.
- ↑ Jenkins, R. T., (1953). GOWER, Syr ERASMUS (1742 - 1814), llyngesydd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ J., (1953). CHARLES, THOMAS (‘Charles o'r Bala’; 1755 - 1814).. Y Bywgraffiadur Cymreig[dolen farw] Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Williams, D., (1953). WILLIAMS, DAVID (1738 - 1816), llenor a phamffledydd gwleidyddol. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ Rees, T. M., (1953). BOYDELL, JOSIAH (1752 - 1817), paentiwr ac ysgythrwr. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 25 Gor 2019
- ↑ "LORD LLANOVER - Monmouthshire Merlin". Charles Hough. 1867-02-02. Cyrchwyd 2015-12-20.
- ↑ Gerald H. Anderson, Biographical Dictionary of Christian Missions, Wm. B. Eerdmans Publishing, 1999. p.336
- ↑ Edwards, Sydenham. Y Bywgraffiadur Cymreig. Llyfrgell Genedlaethol Cymru.
Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru
1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899