1850 yng Nghymru

Mae'r erthygl hon yn ymwneud ag arwyddocâd penodol y flwyddyn 1850 i Gymru a'i phobl.

Deiliaid[golygu | golygu cod]

Tywysog Cymru - Albert Edward
Tywysoges Cymru - yn wag

Digwyddiadau[golygu | golygu cod]

18 Mawrth - Agor Pont Britannia.^[1]
16 Mehefin - Agor Rheilffordd De Cymru rhwng Cas-gwent ac Abertawe.
Tachwedd - Lansio'r cylchgrawn Y Drych.
14 Rhagfyr - Lladdwyd 13 o ddynion mewn damwain lofaol yng Nglofa New Duffryn, Aberpennar.
George Thomas Clark yn priodi Ann Price Lewis, un o bartneriaid gwreiddiol Gwaith Haearn Dowlais.^[2]
Bwrdd Iechyd Llanelli yn cael ei sefydlu, gyda William Chambers fel ei gadeirydd cyntaf.
Bwrdd Iechyd Merthyr yn cael ei sefydlu, gyda John Josiah Guest yn gadeirydd cyntaf iddo.

Celfyddydau a llenyddiaeth[golygu | golygu cod]

Llyfrau newydd[golygu | golygu cod]

Thomas Edwards (Caerfallwch) - Geirlyfr Saesoneg a Chymraeg, Geiriadur Saesneg a Chymraeg
Elen Egryn (Elin Evans) - Telyn Egryn (cerddi) ^[3]
Rhyfel Elijah - Atgofion a hanesion Edward Williams ^[4]
Morris Williams (Nicander) - Y Salmwyr

Cerddoriaeth[golygu | golygu cod]

Medi - Cynhaliwyd Gŵyl Gerdd Gogledd Cymru yng Nghastell Rhuddlan.^[5]

Genedigaethau[golygu | golygu cod]

- 4 Ionawr - Griffith J. Griffith, diwydiannwr (bu farw 1919)
- 16 Ebrill - Sidney Gilchrist Thomas, dyfeisiwr (bu farw 1885) ^[6]

Marwolaethau[golygu | golygu cod]

11 Ebrill
- David Hughes, clerigwr ac awdur, 64?
- Edward Hughes (Y Dryw), bardd, 77 ^[7]
18 Ebrill - John Richards, gwleidydd o'r Unol Daleithiau a aned yng Nghymru, 85
19 Ebrill - Syr John Edwards o Garth, gwleidydd, 80 ^[8]
11 Gorffennaf - Robert Williams (Robert ap Gwilym Ddu), bardd ac emynydd, 83.^[9]
28 Gorffennaf - David Lewis, offeiriad ac ysgrifennydd Sir Gaerfyrddin, 90?
2 Medi - Charles Williams-Wynn, gwleidydd (ganwyd 1775) ^[10]
19 Rhagfyr
- George Williams, gwleidydd, 85
- Robert Jones, argraffwr, 47 ^[11]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

↑ Steve Skinner (19 Gorffennaf 2014). Hydraulic Fluid Power - A Historical Timeline. t. 42. ISBN 978-1-291-67689-1.
↑ Randall, H. J., (1953). CLARK, GEORGE THOMAS (1809 - 1898), peiriannydd a hynafiaethydd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 26 Gor 2019, o https://bywgraffiadur.cymru/article/c-CLAR-THO-1809
↑ Gwefan Gwales; adalwyd 16 Hydref 2013
↑ Hobsbawm, E. J. Hobsbawm; Eric Hobsbawm; Terence Ranger (31 Gorffennaf 1992). The Invention of Tradition. Cambridge University Press. t. 64. ISBN 978-0-521-43773-8.
↑ Gareth Williams (1998). Valleys of Song: Music and Society in Wales 1840-1914. University of Wales Press. t. 32. ISBN 978-0-7083-1480-7.
↑ Davies, W. Ll., (1953). THOMAS, SIDNEY GILCHRIST (1850 - 1885), arbenigwr yn astudiaeth dur, a dyfeisydd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 26 Gor 2019, o https://bywgraffiadur.cymru/article/c-THOM-GIL-1850
↑ Hughes, R. W., (1953). HUGHES, EDWARD (‘Y Dryw’; 1772 - 1850), eisteddfodwr. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 26 Gor 2019, o https://bywgraffiadur.cymru/article/c-HUGH-EDW-1772
↑ Montgomeryshire worthies, Williams, Richard, 1894 t 54-55 adalwyd 8 Medi 2015
↑ Williams, S. J., (1953). WILLIAMS, ROBERT (‘Robert ap Gwilym Ddu’; 1766 - 1850), bardd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 26 Gor 2019
↑ Escott, M. (2009, May 21). Wynn, Charles Watkin Williams (1775–1850), politician. Oxford Dictionary of National Biography. Adalwyd 26 Gorffennaf 2019, o https://www.oxforddnb.com/view/10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-30150.
↑ Y Traethodydd Cyf. LVII (CCXLIV-CCXLIX), 1902 "Argraffwyr Cymru" adalwyd 27 Chwefror 2020

gw • sg • go

Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru

1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899

[1] Steve Skinner (19 Gorffennaf 2014). Hydraulic Fluid Power - A Historical Timeline. t. 42. ISBN 978-1-291-67689-1.

[2] Randall, H. J., (1953). CLARK, GEORGE THOMAS (1809 - 1898), peiriannydd a hynafiaethydd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 26 Gor 2019, o https://bywgraffiadur.cymru/article/c-CLAR-THO-1809

[3] Gwefan Gwales; adalwyd 16 Hydref 2013

[4] Hobsbawm, E. J. Hobsbawm; Eric Hobsbawm; Terence Ranger (31 Gorffennaf 1992). The Invention of Tradition. Cambridge University Press. t. 64. ISBN 978-0-521-43773-8.

[5] Gareth Williams (1998). Valleys of Song: Music and Society in Wales 1840-1914. University of Wales Press. t. 32. ISBN 978-0-7083-1480-7.

[6] Davies, W. Ll., (1953). THOMAS, SIDNEY GILCHRIST (1850 - 1885), arbenigwr yn astudiaeth dur, a dyfeisydd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 26 Gor 2019, o https://bywgraffiadur.cymru/article/c-THOM-GIL-1850

[7] Hughes, R. W., (1953). HUGHES, EDWARD (‘Y Dryw’; 1772 - 1850), eisteddfodwr. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 26 Gor 2019, o https://bywgraffiadur.cymru/article/c-HUGH-EDW-1772

[8] Montgomeryshire worthies, Williams, Richard, 1894 t 54-55 adalwyd 8 Medi 2015

[9] Williams, S. J., (1953). WILLIAMS, ROBERT (‘Robert ap Gwilym Ddu’; 1766 - 1850), bardd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 26 Gor 2019

[10] Escott, M. (2009, May 21). Wynn, Charles Watkin Williams (1775–1850), politician. Oxford Dictionary of National Biography. Adalwyd 26 Gorffennaf 2019, o https://www.oxforddnb.com/view/10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-30150.

[11] Y Traethodydd Cyf. LVII (CCXLIV-CCXLIX), 1902 "Argraffwyr Cymru" adalwyd 27 Chwefror 2020

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]