1848 yng Nghymru
Mae'r erthygl hon yn ymwneud ag arwyddocâd penodol y flwyddyn 1848 i Gymru a'i phobl.
Deiliaid[golygu | golygu cod]
- Tywysog Cymru - Albert Edward
- Tywysoges Cymru - yn wag
Digwyddiadau[golygu | golygu cod]
- 1 Mawrth - Coleg Llanymddyfri yn agor mewn adeilad a elwir y "Depot".[1]
- 1 Mai - Mae tiwb cyntaf pont rheilffordd Conwy, Robert Stephenson ar Reilffordd Caer a Chaergybi yn cael ei hagor.[2]
- 1 Awst - Agor rhan ynysig Reilffordd Caer a Chaergybi ar draws Ynys Môn o Orsaf Reilffordd Llanfairpwll i Orsaf Reilffordd Caergybi.[2]
- 24 Awst - Y Barc Americanaidd Ocean Monarch, wedi'i lwytho â darpar allfudwyr, yn mynd ar dân oddi ar Fae Colwyn, gan golli 178 o fywydau.[3]
- 24 Hydref - Sefydlir Coleg y Drindod, Caerfyrddin (fel Coleg Hyfforddi De Cymru a Sir Fynwy), i hyfforddi athrawon ar gyfer athrawon Ysgolion Cenedlaethol (ysgolion Eglwys Loegr.[4]
- 14 Tachwedd - Agor Gwallgofdy Tlodion Siroedd Gogledd Cymru (Ysbyty Gogledd Cymru), Dinbych.[5]
- Mae Pont newydd Llandeilo yn cael ei chwblhau, gyda rhychwant o 145 troedfedd (44 m) dros Afon Tywi.[6]
- Ffurfiwyd Cynulleidfa Hebraeg Merthyr Tudful.
- Agor Marchnad Cigyddion Wrecsam.
- Michael D. Jones yn cael ei benodi'n weinidog yn Cincinnati, Ohio.
Celfyddydau a llenyddiaeth[golygu | golygu cod]
Llyfrau newydd[golygu | golygu cod]
- John Hughes - The Self-Searcher [7]
- John Jenkins - National Education [8]
- Richard Williams Morgan (Môr Meirion) - Maynooth and St. Asaph (1848) [9]
- Edward Parry - Railway Companion from Chester to Holyhead [10] (Copi digidol gan Internet Archive)
Cerddoriaeth[golygu | golygu cod]
- Robert Herbert Williams - Alawydd Trefriw [11]
- Joseph Hughes—British Melodies
- John Parry (Bardd Alaw)—Welsh Harper (Cyfrolau I a II)
Celfyddydau gweledol[golygu | golygu cod]
- John Evan Thomas - Marwolaeth Tewdrig Mawr, Brenin Gwent (cerflun)
Genedigaethau[golygu | golygu cod]
- 23 Ionawr - Daniel James, bardd ac awdur geiriau'r emyn Calon Lân (bu farw 1920) [12]
- 12 Chwefror - Beriah Gwynfe Evans, newyddiadurwr a dramodydd (bu farw 1927) [13]
- 4 Medi - Charles Ashton heddwas, hanesydd llenyddol a llyfryddwr (marw 1899) [14]
- 18 Medi - Robert Harris, arlunydd (bu farw 1919) [15]
- 5 Hydref - Syr John Purser Griffiths, peiriannydd sifil (bu farw 1938) [16]
- 2 Tachwedd - Alfred George Edwards, Archesgob cyntaf Cymru (bu farw 1917) [17]
- 30 Rhagfyr - David Jenkins, cyfansoddwr (bu farw 1915) [18]
Marwolaethau[golygu | golygu cod]
- 17 Ionawr - Edward Herbert, 2il Iarll Powis, 63 (wedi'i saethu ar ddamwain gan ei fab)
- 18 Mawrth - John Crichton-Stuart, 2il Ardalydd Bute, crëwr Caerdydd cyfoes, 54
- 27 Mawrth - William Ellis Jones (Cawrdaf), bardd, 52 [19]
- 2 Ebrill - Syr Samuel Rush Meyrick, hynafiaethydd, 64 [20]
- 7 Tachwedd - Thomas Price (Carnhuanawc), bardd a hanesydd, 61 [21]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ David Trevor William Price (1977). A History of Saint David's University College Lampeter: to 1898. Gwasg Brifysgol Cymru. t. 71. ISBN 978-0-7083-0606-2.
- ↑ 2.0 2.1 Baughan, Peter E. (1972). The Chester & Holyhead Railway. 1. Newton Abbot: David & Charles. ISBN 0-7153-5617-8.
- ↑ The London Journal: and Weekly Record of Literature, Science, and Art. G. Vickers. 1848. t. 1.
- ↑ National Library of Wales (1993). Cylchgrawn Llyfrgell Genedlaethol Cymru: The National Library of Wales Journal. Cyngor y Llyfrgell Genedlaethol. t. 326.
- ↑ Kathryn Burtinshaw; John R F Burt (30 Ebrill 2017). Lunatics, Imbeciles and Idiots: A History of Insanity in Nineteenth-Century Britain and Ireland. Pen and Sword. t. 83. ISBN 978-1-4738-7906-5.
- ↑ Roger Cragg (1997). Wales and West Central England. Thomas Telford. t. 77. ISBN 978-0-7277-2576-9.
- ↑ Williams, D., (1953). HUGHES, JOHN (1787 - 1860), archddiacon Ceredigion, clerigwr efengylaidd, a llenor. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 6 Awst 2019
- ↑ Evans, E., (1953). JENKINS, JOHN (1821 - 1896) golygydd a chyfieithydd, Llanidloes;. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 6 Awst 2019
- ↑ Jones, N. C., (1953). MORGAN, RICHARD WILLIAMS (‘Môr Meirion’; c. 1815 - c. 1889), clerigwr ac awdur Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 7 Awst 2019
- ↑ Internet Archive The railway companion from Chester to Holyhead ... to which is added the tourist's guide to Dublin and its environs, Parry, Edward adalwyd 7 Awst 2019
- ↑ Griffith, R. D., (1953). WILLIAMS, ROBERT HERBERT (‘Corfanydd’; 1805 - 1876), cerddor. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 7 Awst 2019
- ↑ Lloyd, D. M., & Blakemore, C., (1953). JAMES, DANIEL (‘Gwyrosydd’; 1847 - 1920), bardd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Humphreys, E. M., (1953). EVANS, BERIAH GWYNFE (1848 - 1927), newyddiadurwr a dramodydd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Davies, W. Ll., (1953). ASHTON, CHARLES (1848 - 1899), llyfryddwr a hanesydd llenyddiaeth Cymru. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Moncrieff Williamson, “HARRIS, ROBERT,” in Dictionary of Canadian Biography, vol. 14, University of Toronto/Université Laval, 2003 Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Jenkins, R. T., (1953). GRIFFITH, Syr JOHN PURSER (1848 - 1938), peiriannydd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Ellis, T. I., (1953). EDWARDS, ALFRED GEORGE (1848 - 1937), archesgob cyntaf Cymru. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Lloyd, J. M., (1953). JENKINS, DAVID (1848 - 1915), cerddor. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Parry, T., (1953). JONES, WILLIAM ELLIS (‘Cawrdaf’; 1795 - 1848), bardd a llenor. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Davies, W. Ll., (1953). MEYRICK, Syr SAMUEL RUSH (1783 - 1848), hynafiaethydd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 15 Awst 2019
- ↑ Rees, B., (1953). PRICE, THOMAS (‘Carnhuanawc’; 1787 - 1848), clerigwr a hanesydd. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 15 Awst 2019
Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru
1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899