1862 yng Nghymru

Hwfa Môn (Enillydd Cadair Eisteddfod Genedlaethol 1862) yn ei wisg archdderwydd, gan Christopher Williams

Mae'r erthygl hon yn ymwneud ag arwyddocâd penodol y flwyddyn 1862 i Gymru a'i phobl

Deiliaid[golygu | golygu cod y dudalen]

Tywysog Cymru - Albert Edward
Tywysoges Cymru - yn wag

Digwyddiadau[golygu | golygu cod y dudalen]

Plac yn Ngoleudy Llandudno, a godwyd ym 1862

1 Ionawr - Rheilffordd De Cymru yn cael ei roi ar brydles i Great Western Railway cyn i'r ddau gwmni uno.
5 Mai – Henry Austin Bruce, Barwn 1af Aberdâr, yn gwneud araith bwysig ar bwnc addysg yng Nghymru. Fe'i penodwyd yn ddiweddarach yn is-lywydd Pwyllgor y Cyngor ar Addysg.
2 Mehefin - Mae Llangollen yn cael ei gysylltu â'r rhwydwaith reilffyrdd am y tro cyntaf.
4 Gorffennaf – Sarah Edith Wynne, soprano nodedig, yn gwneud ei début yn Llundain.
tuag Awst - Trên cyntaf trwy Dwnnel Torpantau Rheilffordd Cyffordd Aberhonddu a Merthyr.^[1]
7 Awst - Mae fferi o Borthmadog i Dalsarnau yn suddo gan ladd 8.^[2]
28 Hydref - Mae Tŵr anghyflawn y Jiwbilî ar Foel Famau yn cwympo mewn storm.
1 Rhagfyr - Mae goleudy Pen y Gogarth yn Llandudno, a godwyd gan Fwrdd Dociau a Harbwr Merswy, yn cael ei oleuo am y tro cyntaf.^[3]
Mae Guillermo Rawson, Gweinidog Mewnol yr Ariannin, yn cwrdd â Love Jones-Parry a Lewis Jones i drafod gwladychiad Patagonia gan Gymry.
Mae mwynglawdd y Clogau yn dechrau cynhyrchu aur.
Mae Melin yr Wyddfa, melin flawd â phŵer stêm, yn cael ei hagor ym Mhorthmadog.

Celfyddydau a llenyddiaeth[golygu | golygu cod y dudalen]

Wild Wales, George Borrow

Celf gweledol[golygu | golygu cod y dudalen]

Mae "Religion", gan Joseph Edwards, a "The Tinted Venus" gan John Gibson ymhlith cerfluniau a ddangosir yn yr Arddangosfa Fawr.

Gwobrau[golygu | golygu cod y dudalen]

Cynhelir Eisteddfod Genedlaethol Cymru yng Nghaernarfon. Rowland Williams (Hwfa Môn) sy'n ennill y gadair.^[4]

Llyfrau newydd[golygu | golygu cod y dudalen]

George Borrow — Wild Wales
Rees Howell Gronow — Reminiscences of Captain Gronow
John Ceiriog Hughes — Oriau'r Bore
Jane Williams (Ysgafell) — Celtic Fables, Fairy Tales and Legends versified

Cerdd[golygu | golygu cod y dudalen]

Henry Brinley Richards - "God Bless the Price of Wales"
Ebenezer Thomas (Eben Fardd) - Hymnau

Chwaraeon[golygu | golygu cod y dudalen]

Criced[golygu | golygu cod y dudalen]

21 Gorffennaf - Clwb Criced De Cymru yn trechu Surrey yn The Oval.
24 Gorffennaf - Clwb Criced De Cymru yn trechu MCC yn Lords.

Genedigaethau[golygu | golygu cod y dudalen]

Leifchild Jones, Barwn 1af Rhaeadr

Bukley Roderick

5 Ionawr – John Fisher, ysgolhaig Celtaidd (bu f. 1930)
16 Ionawr - Leifchild Jones, Barwn 1af Rhaeadr gwleidydd (bu f. 1939 ) ^[5]
17 Ionawr - Buckley Roderick chwaraewr rygbi rhyngwladol Cymru (bu f. 1908) ^[6]
23 Ionawr - Evan Richards, chwaraewr rygbi rhyngwladol Cymru (bu f. 1931)
16 Chwefror - Philip Tanner, canwr gwerin (bu f. 1950 ) ^[7]
4 Mai Henry Beyer Robertson Peiriannydd a thirfeddiannwr ^[8]
5 Gorffennaf Robert Jones canwr, athro cerdd ac arweinydd côr.^[9]
11 Ebrill - Charles Evans Hughes, gwleidydd Americanaidd o dras Gymreig (bu f. 1948)
27 Ebrill - Syr Hugh Vincent, cyfreithiwr a chwaraewr rygbi rhyngwladol Cymru (bu f. 1931)
17 Mai - Syr William Rice Edwards, llawfeddyg (bu f. 1923)
5 Awst - Robert Herbert Mills-Roberts, pêl-droediwr (bu f. 1935)
30 Awst Reese J. Llewellyn dyn busnes o Gymru yn America ^[10]
16 Tachwedd - Syr David Rocyn-Jones, ymarferydd meddygol a Llywydd yr WRU (bu f. 1953)
9 Rhagfyr - John John Evans, newyddiadurwr (bu f. 1942)
dyddiad anhysbys
- John Daniel Evans, gwladychwr Patagonia (bu f. 1943) ^[11]

Marwolaethau[golygu | golygu cod y dudalen]

Clawr Prophwyd y Jubili, un o gylchgronnau Daniel Jones; cyhoeddwyd ym Merthyr Tydfil

3 Ionawr - Dan Jones, cenhadwr Mormon, 51 ^[12]
8 Chwefror - Hans Busk, bardd, 89 ^[13]
David Hughes (Eos Iâl) Bardd a chyhoeddwr o Edeyrnion, awdur y garol plygain Ar Gyfer Heddiw'r Bore ^[14]
25 Mawrth - Timothy Davies, clerigwr
1 Mai - Frederick Richard West, gwleidydd, 62/63 ^[15]
22 Mehefin - Herbert Watkin Williams-Wynn milwr ac Aelod Seneddol Ceidwadol etholaeth Maldwyn.^[16]
28 Mai - James Henry Cotton, Deon Bangor, 82
2 Awst - Anthony Hill, diwydiannwr, 78
27 Awst - John Williams (Ab Ithel), hynafiaethydd, 51
13 Tachwedd - John Robert Pryse (Gweirydd ap Rhys) bardd o Ynys Môn ^[17]
31 Rhagfyr - Daniel Jones, gweinidog y Bedyddwyr, 74 ^[18]
- dyddiad anhysbys - Robert Edwards, emynydd, 66?

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]

↑ "Brecon & Merthyr Tydfil Junction Railway". Welsh Railways Research Circle. Cyrchwyd 2019-08-17.
↑ "Sinking of the Ferry". gwefan gymundedol Talsarnau. Cyrchwyd 2019-08-17.
↑ History points - goleudy Pen y Gogarth
↑ Owen, R. G., (1953). WILLIAMS, ROWLAND (‘Hwfa Môn’; 1823 - 1905), gweinidog gyda'r Annibynwyr. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 16 Awst 2019
↑ Chambers, Ll. G., (1997). JONES, LEIFCHILD STRATTEN LEIF (1862-1939), gwleidyddwr Rhyddfrydol a phleidiwr dirwest. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 16 Awst 2019
↑ Smith, David; Williams, Gareth (1980). Fields of Praise: The Official History of The Welsh Rugby Union. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru. ISBN 0-7083-0766-3.
↑ Jenkins, R. T., (1970). TANNER, PHILIP (1862 - 1950), ceidwad caneuon a dawnsiau gwerin. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 16 Awst 2019
↑ Jones, D. S. The Robertsons of Llandderfel yn Cylchgrawn Hanes a Chofnodion Sir Feirionydd Cyfrol 1 t194 Gwasg y Bala 1951
↑ Robert Jones - Y Bywgraffiadur Cymreig
↑ How Iron & Steel Helped Los Angeles Forge a Modern Metropolis
↑ Paul W. Birt (gol.) Bywyd a gwaith John Daniel Evans, El Baqueano. (Gwasg Carreg Gwalch, 2004) ISBN 0-86381-910-9
↑ Williams, D., (1953). JONES, DANIEL (1811 - 1861), cenhadwr gyda'r Mormoniaid. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 16 Awst 2019
↑ Henderson, T., & Reynolds, K. (2004, September 23). Busk, Hans, the elder (1772–1862), scholar and poet. Oxford Dictionary of National Biography adalwyd 17 Awst 2019
↑ Y Bywgraffiadur Arlein; adalwyd Rhagfyr 2016.
↑ Williams, William Retlaw The parliamentary history of the principality of Wales, from the earliest times to the present day, 1541-1895
↑ 'Death of Lt Col Herbert Williams Wynn Wrexham Advertiser 28 Mehefin 1862 tud 7 Col 5
↑ Roberts, E. P., (1953). PRYSE, ROBERT JOHN (‘Gweirydd ap Rhys’; 1807-1889), hanesydd a llenor. [1] Adferwyd 17 Awst 2019
↑ Daniel Jones - Y Bywgraffiadur Cymreig

gw • sg • go

Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru

1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899

[1] "Brecon & Merthyr Tydfil Junction Railway". Welsh Railways Research Circle. Cyrchwyd 2019-08-17.

[2] "Sinking of the Ferry". gwefan gymundedol Talsarnau. Cyrchwyd 2019-08-17.

[3] History points - goleudy Pen y Gogarth

[4] Owen, R. G., (1953). WILLIAMS, ROWLAND (‘Hwfa Môn’; 1823 - 1905), gweinidog gyda'r Annibynwyr. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 16 Awst 2019

[5] Chambers, Ll. G., (1997). JONES, LEIFCHILD STRATTEN LEIF (1862-1939), gwleidyddwr Rhyddfrydol a phleidiwr dirwest. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 16 Awst 2019

[dreams-6] Smith, David; Williams, Gareth (1980). Fields of Praise: The Official History of The Welsh Rugby Union. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru. ISBN 0-7083-0766-3.

[7] Jenkins, R. T., (1970). TANNER, PHILIP (1862 - 1950), ceidwad caneuon a dawnsiau gwerin. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 16 Awst 2019

[8] Jones, D. S. The Robertsons of Llandderfel yn Cylchgrawn Hanes a Chofnodion Sir Feirionydd Cyfrol 1 t194 Gwasg y Bala 1951

[9] Robert Jones - Y Bywgraffiadur Cymreig

[10] How Iron & Steel Helped Los Angeles Forge a Modern Metropolis

[11] Paul W. Birt (gol.) Bywyd a gwaith John Daniel Evans, El Baqueano. (Gwasg Carreg Gwalch, 2004) ISBN 0-86381-910-9

[12] Williams, D., (1953). JONES, DANIEL (1811 - 1861), cenhadwr gyda'r Mormoniaid. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 16 Awst 2019

[13] Henderson, T., & Reynolds, K. (2004, September 23). Busk, Hans, the elder (1772–1862), scholar and poet. Oxford Dictionary of National Biography adalwyd 17 Awst 2019

[14] Y Bywgraffiadur Arlein; adalwyd Rhagfyr 2016.

[15] Williams, William Retlaw The parliamentary history of the principality of Wales, from the earliest times to the present day, 1541-1895

[16] 'Death of Lt Col Herbert Williams Wynn Wrexham Advertiser 28 Mehefin 1862 tud 7 Col 5

[17] Roberts, E. P., (1953). PRYSE, ROBERT JOHN (‘Gweirydd ap Rhys’; 1807-1889), hanesydd a llenor. [1] Adferwyd 17 Awst 2019

[18] Daniel Jones - Y Bywgraffiadur Cymreig

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]