Castell Fflemish
 | |
| Math | caer lefal, castell  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ceredigion, Tregaron |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.2505°N 3.97281°W |
| Cod OS | SN65396319 |
 | |
| Statws treftadaeth | heneb gofrestredig, Henebion Cenedlaethol Cymru |
| Manylion | |
| Dynodwr Cadw | CD021 |
Bryngaer Geltaidd sy'n perthyn i Oes yr Haearn, wedi'i lleoli ger Tregaron, Ceredigion, Cymru, yw Castell Fflemish[1] (hefyd Castell Flemish mewn rhai ffynonellau)
Disgrifiad
[golygu | golygu cod]Codwyd y fryngaer hon ar gopa bryn ger Tregaron. Ceir dau glawdd gyda bwlch mawr rhyngddynt sy'n amddiffyn pen y bryn. Credir fod y gaer yn perthyn i Oes yr Haearn, yn ôl pob tebyg, ond heb gloddio ni allem fod yn sicr nad yw'n perthyn i'r Oesoedd Canol Cynnar chwaith.[1]
Cefndir
[golygu | golygu cod]Cofrestrwyd y fryngaer hon gan Cadw a chaiff ei hadnabod gyda'r rhif SAM unigryw: CD021.[2] Ceir tua 300 o fryngaerau ar restr CADW o henebion, er bod archeolegwyr yn nodi bod oddeutu 570 ohonyn nhw i gyd yng Nghymru.
Fel arfer, fel mae'r gair yn ei awgrymu, ar fryn y codwyd y caerau hyn, er mwyn i'r amddiffynnwr gael mantais filwrol. Un o'r bryngaerau mwyaf trawiadol yng Nghymru ydy Tre'r Ceiri, a hon yw'r fryngaer Oes Haearn fwyaf yng ngogledd-orllewin Ewrop.[3] Mae ei harwynebedd oddeutu 2.5ha.[4] Y mwyaf o ran maint (arwynebedd), fodd bynnag ydy Bryngaer Llanymynech sydd ag arwynebedd o 57 hectar.[5]
Lloches i gartrefi a gwersyllfaoedd milwrol oedd eu pwrpas felly, cyn y goresgyniad Rhufeinig; a chafodd cryn lawer ohonynt eu hatgyfnerthu a'u defnyddio, yng nghyfnod y Rhufeiniaid; er enghraifft Dinorben yng ngogledd Cymru. Oes aur bryngaerau gwledydd Prydain oedd rhwng 200 CC ac OC 43.
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ 1.0 1.1 Christopher Houlder, Wales: an archaeological guide (Llundain, 1978), tt.172-3
- ↑ Cofrestr Cadw.
- ↑ References Wales gan John May; Gwasg Prifysgol Cymru.
- ↑ "Gwefan y BBC". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-04-11. Cyrchwyd 2012-03-04.
- ↑ "Gwefan CPAT". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-01-07. Cyrchwyd 2012-03-04.