Catraeth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
→Gweler hefyd: newidiadau man using AWB |
Legobot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q3403266 (translate me) |
||
Llinell 17: | Llinell 17: | ||
[[Categori:Yr Hengerdd]] |
[[Categori:Yr Hengerdd]] |
||
[[Categori:Y Cynfeirdd]] |
[[Categori:Y Cynfeirdd]] |
||
[[en:Battle of Catraeth]] |
|||
[[ru:Битва при Катраете]] |
|||
[[sh:Bitka kod Catraetha]] |
Fersiwn yn ôl 14:30, 11 Mawrth 2013
Allwedd: |
Enw lle sy'n ymddangos yn y farddoniaeth Gymraeg gynharaf, sef yr Hengerdd, o'r Hen Ogledd yw Catraeth.
Ceir y cyfeiriadau mwyaf adnabyddus at y lle yn Y Gododdin, sy'n cyfeirio at frwydr a ymladdwyd efallai tua'r flwyddyn 600. Dywedir yma fod brenin y Gododdin, Mynyddog Mwynfawr, wedi casglu rhyfelwyr o nifer o deyrnasoedd Brythonig ac wedi daparu gwledd iddynt am flwyddyn yn ei neuadd yn Din Eidyn (Caeredin heddiw), cyn eu gyrru ar ymgyrch i Gatraeth. Mae'n amlwg fod Catraeth ym meddiant yr Eingl ar y pryd. Lladdwyd bron y cyfan ohonynt mewn brwydr yn erbyn byddin enfawr y gelyn. Ceir cyfeiriadau at yr arwyr yn mynd i Gatraeth ar ddechrau amryw o'r penillion, er enghraifft "Gwŷr a aeth Gatraeth gan wawr".
Yng Nghanu Taliesin, sy'n perthyn efallai i gyfnod ychydig yn gynharach, cyferchir Urien Rheged, arglwydd Rheged fel 'Gwledig Catraeth' (Brenin Catraeth).
Yr ysgolhaig Cymreig Thomas Stephens yn y 19eg ganrif oedd y cyntaf i gynnig mai Catterick yn Swydd Efrog yng ngogledd Lloegr oedd "Catraeth". Derbyniwyd hyn gan Syr Ifor Williams a chan y rhan fwyaf o ysgolheigion ers hynny.