Trefdraeth, Sir Benfro

Oddi ar Wicipedia
Trefdraeth
Trefdraeth o ben Carn Ingli
Mathtref, cymuned Edit this on Wikidata
Gefeilldref/iPlougin Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirSir Benfro Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau52.0198°N 4.8361°W Edit this on Wikidata
Cod SYGW04000456 Edit this on Wikidata
Cod OSSN055395 Edit this on Wikidata
Cod postSA42 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AC/auPaul Davies (Ceidwadwyr)
AS/auStephen Crabb (Ceidwadwr)
Map
Am y pentref o'r un enw yn Ynys Môn, gweler Trefdraeth, Ynys Môn.

Pentref bychan a chymuned yn Sir Benfro, Cymru, yw Trefdraeth[1][2] (Saesneg: Newport). Saif ar yr afordir yng ngogledd y sir. Mae'n wynebu Bae Ceredigion i'r gogledd-orllewin. Llifa Afon Nyfer i'r môr yn agos i'r pentref gan ffurfio aber llydan. Mae arwynebedd y gymuned hon yn 1,768 hectar. Mae'n rhan o Barc Cenedlaethol Arfordir Penfro ac mae'n boblogaidd gyda ssyrffwyr, fel mannau eraill ar arfordir Penfro.

Clwb Achub Bywyd Arfordir Trefdraeth

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Paul Davies (Ceidwadwyr)[3] ac yn Senedd y DU gan Stephen Crabb (Ceidwadwr).[4]

Hanes[golygu | golygu cod]

Trefdraeth yw un o'r bwrdeistrefi hynaf yng Nghymru, gyda'r castell yn sedd i Arglwydd Barwnol Cemais. Codwyd y castell yn 1195. Fe'i atgyweiriwyd yn 1859 a dyna pryd y codwyd yr adran annedd. Yn 1215, wedi derbyn ei Siarter, roedd gan Drefdraeth ei maer ei hun ac mae'r swydd yn dal mewn bodolaeth.

Ger y pentref mae cromlech Neolithig Carreg Coetan Arthur a Cherrig y Gof. Gellir cyrraedd bryngaer Carn Ingli (337m), sef un o nodweddion amlycaf yr ardal o'r pentref ei hun. O gopa'r mynydd hwn ceir golygfeydd arbennig o draeth y Parrog a Bae Trefdraeth a gellir gweld olion yr hen fryngaer sy'n dyddio'n ôl o Oes yr Haearn a bryngaer Carn Ffoi.[5]

Harbwr Trefdraeth yn 1885. Ffotograff gan John Thomas

Cyfrifiad 2011[golygu | golygu cod]

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[6][7][8][9]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Trefdraeth, Sir Benfro (pob oed) (1,161)
  
100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Trefdraeth, Sir Benfro) (483)
  
42.8%
:Y ganran drwy Gymru
  
19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Trefdraeth, Sir Benfro) (748)
  
64.4%
:Y ganran drwy Gymru
  
73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Trefdraeth, Sir Benfro) (285)
  
48.9%
:Y ganran drwy Gymru
  
67.1%

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
  2. British Place Names; adalwyd 14 Tachwedd 2021
  3. "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-11-10.
  4. Gwefan Senedd y DU
  5. [Gwyddoniadur Cymru; Gwasg Prifysgol Cymru; cyhoeddwyd 2008; tud 910
  6. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
  7. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
  8. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
  9. Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen marw]