Maenorbŷr
![]() Maenorbŷr | |
Math |
Pentref, Cymuned ![]() |
---|---|
Daearyddiaeth | |
Sir |
Sir Benfro ![]() |
Gwlad |
![]() |
Cyfesurynnau |
51.6444°N 4.7981°W ![]() |
Cod SYG |
W04000445 ![]() |
Gwleidyddiaeth | |
AC/au | Angela Burns (Ceidwadwyr) |
AS/au | Simon Hart (Ceidwadwr) |
Pentref yn ne Sir Benfro yw Maenorbŷr a daw'r enw o "Maenor" (sef Prif lys cantref neu gwmwd) a'r enw Pŷr (Lladin: Poriws) sef sant o'r 6g. Yr un yw tarddiad y gair "Ynys Bŷr". Cafodd Gerallt Gymro ei eni yng Nghastell Maenorbŷr.
Mae rheilffordd yn pasio'n agos i'r pentref: Rheilffordd Gorllewin Cymru a cheir Gorsaf reilffordd Maenorbŷr yno.
Cynrychiolir Maenorbŷr yn y Cynulliad Cenedlaethol gan Angela Burns (Ceidwadwyr) a'r Aelod Seneddol yw Simon Hart (Ceidwadwr).[1][2]
Cynnwys
Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]
Ceir llawer o olion yn perthyn i'r Oes Efydd gan gynnwys sawl cromlech, carnedd a chaer o ffosydd gwarcheidiol ger yr orsaf rheilffordd ac un arall ger "Yr Hen Gastell" sy'n cynnwys olion cytiau llwyfan. Mae yn yr ardal, hefyd, ar ochr ddwyreiniol y pentref, lawer o ffiniau caeau sy'n tarddu'n ôl i'r Oesoedd Canol a chyn hynny o bosib.
Trosglwyddwyd llawer o dir yr ardal i farchog Normanaidd o'r enw Odo de Barri, fel gwobr am gynorthwyo'r Saeson i feddiann'r rhan hon o Benfro, ychydig wedi 1003.
Castell mwnt a beili allan o bridd a phren oedd y castell cyntaf yma, gyda waliau cerrig yn cael eu codi tua chanrif yn ddiweddarach. Cafodd Gerallt Gymro ei eni yng Nghastell Maenorbŷr yn 1146, yn fab i William de Barri ac Angharad ferch Nest.
Oriel[golygu | golygu cod y dudalen]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ Gwefan y Cynulliad; adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
Gweler hefyd[golygu | golygu cod y dudalen]
- Penfro (cantref)
- Ynys Bŷr
- Crug Galltbŷr: Crug crwn tua phum milltir i'r gogledd o Arberth
Abercastell · Abercuch · Aberdaugleddau · Abereiddi · Abergwaun · Aberllydan · Amroth · Angle · Arberth · Begeli · Y Beifil · Blaen-y-ffos · Boncath · Bosherston · Breudeth · Bridell · Brynberian · Burton · Caeriw · Camros · Cas-blaidd · Cas-fuwch · Cas-lai · Cas-mael · Cas-wis · Casmorys · Casnewydd Bach · Castell Gwalchmai · Castell-llan · Castellmartin · Cilgerran · Cilgeti · Cil-maen · Clunderwen · Clydau · Cold Inn · Cosheston · Creseli · Croes-goch · Cronwern · Crymych · Crynwedd · Cwm yr Eglwys · Dale · Dinas · Dinbych-y-pysgod · Doc Penfro · East Williamston · Eglwyswen · Eglwyswrw · Felindre Farchog · Felinganol · Freshwater East · Freystrop · Y Garn · Gumfreston · Hasguard · Herbrandston · Hermon · Hook · Hundleton · Hwlffordd · Jeffreyston · Johnston · Little Haven · Llanbedr Felffre · Llandudoch · Llandyfái · Llandysilio · Llanddewi Efelffre · Llanfyrnach · Llangolman · Llangwm · Llanhuadain · Llanisan-yn-Rhos · Llanrhian · Llanstadwel · Llan-teg · Llanwnda · Llanychaer · Maenclochog · Maenorbŷr · Maenordeifi · Maenorowen · Maiden Wells · Marloes · Martletwy · Mathri · Y Mot · Mynachlog-ddu · Nanhyfer · Neyland · Niwgwl · Nolton · Parrog · Penalun · Penfro · Pentre Galar · Pont Canaston · Pont Fadlen · Pontfaen · Porth-gain · Redberth · Reynalton · Rosebush · Rudbaxton · Rhoscrowdder · Rhosfarced · Sain Ffrêd · St. Florence · Saundersfoot · Scleddau · Slebets · Solfach · Spittal · Y Stagbwll · Star · Stepaside · Tavernspite · Tegryn · Thornton · Tiers Cross · Treamlod · Trecŵn · Tredeml · Trefaser · Trefdraeth · Trefelen · Trefgarn · Trefin · Treglarbes · Tregroes · Treletert · Tremarchog · Tyddewi · Waterston · Uzmaston · Wdig · Yerbeston