Llandybïe
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Poblogaeth | 10,994 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Sir Gaerfyrddin |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 4,164.33 ha |
| Cyfesurynnau | 51.82°N 4°W |
| Cod OS | SN617154 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Adam Price (Plaid Cymru) |
| AS/au | Jonathan Edwards (Annibynnol) |
 | |
Pentref diwydiannol a chymuned yn Sir Gaerfyrddin, Cymru, yw Llandybïe[1] (hefyd Llandybie;[2] weithiau hefyd Llandebie). Mae'n un o'r pentrefi mwyaf yn y sir. Sir ger Rhydaman. Mae Gorsaf reilffordd Llandybïe ar llinell Rheilffordd Calon Cymru.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Adam Price (Plaid Cymru)[3] ac yn Senedd y DU gan Jonathan Edwards (Annibynnol).[4]
Hanes[golygu | golygu cod]
Yn ôl traddodiad, sefydlwyd eglwys yn Llandybïe gan y Santes Dybïe (Tybïe), un o blant niferus Brychan, brenin Brycheiniog.
Sefydlwyd Llyfrau'r Dryw yn Llandybïe gan y brodyr Aneirin Talfan Davies ac Alun Talfan Davies yn 1940.
Mae'n gartref i Gôr Meibion Llandybïe.
Cymuned Llandybïe[golygu | golygu cod]
Mae ardal Cyngor Cymuned Llandybïe yn fawr hefyd, gydag 8,700 o drigolion - dros 6,000 ohonynt yn Gymraeg eu hiaith - ac yn cynnwys pentrefi Saron, Blaenau, Cae'r-bryn, Cwmgwili, Pen-y-banc, Capel Hendre, Pentregwenlais a Phen-y-groes.
Addysg[golygu | golygu cod]
Lleolir Ysgol Gynradd Llandybïe yn y pentref. Mae'n ysgol ddwyieithog.
Eisteddfod Genedlaethol[golygu | golygu cod]
Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol yn Llandybie ym 1944. Am wybodaeth bellach gweler:
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 20 Hydref 2021
- ↑ Gwefan Senedd Cymru
- ↑ Gwefan Senedd y DU
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- Gwefan Côr Meibion Llandybïe
- Gwefan Ysgol Gynradd Llandybîe Archifwyd 2009-01-06 yn y Peiriant Wayback. (Saesneg yn bennaf)
Trefi
Caerfyrddin · Castellnewydd Emlyn · Cydweli · Hendy-gwyn · Llandeilo · Llanelli · Llanybydder · Llanymddyfri · Porth Tywyn · Rhydaman · Sanclêr · Talacharn
Pentrefi
Aberarad · Aberbowlan · Abercrychan · Abergorlech · Abergwili · Aber-nant · Alltwalis · Babel · Bace · Bancycapel · Bancyfelin · Y Betws · Bethlehem · Blaengweche · Blaenos · Blaen-waun · Blaen-y-coed · Brechfa · Broadway · Bronwydd · Bron-y-gaer · Bryn · Brynaman · Bryn Iwan · Bwlch-clawdd · Bwlchnewydd · Bynea · Caeo · Capel Dewi · Capel Gwyn · Capel Hendre · Capel Isaac · Capel Iwan · Capel Seion · Carmel · Carwe · Cefn-bryn-brain · Cefneithin · Cefn-y-pant · Cenarth · Cilgwyn · Cilsan · Cil-y-cwm · Croesyceiliog · Cross Hands · Crug-y-bar · Crwbin · Cwm-ann · Cwm-bach (1) · Cwm-bach (2) · Cwm-du · Cwmduad · Cwmfelin-boeth · Cwmfelinmynach · Cwmgwili · Cwmhiraeth · Cwmifor · Cwmisfael · Cwmllyfri · Cwm-miles · Cwm-morgan · Cwm-pen-graig · Cwrt-henri · Cwrt-y-cadno · Cynghordy · Cynheidre · Cynwyl Elfed · Derwen-fawr · Derwydd · Dinas · Dolgran · Dre-fach · Dre-fach Felindre · Dryslwyn · Dyffryn Ceidrych · Efail-wen · Esgair · Felin-foel · Felin-gwm · Felin-wen · Foelgastell · Ffair-fach · Ffaldybrenin · Ffarmers · Fforest · Ffynnon · Garnant · Garthynty · Gelli-aur · Gelli-wen · Glanaman · Glan Duar · Glan-y-fferi · Gorllwyn · Gors-las · Gwernogle · Gwyddgrug · Gwynfe · Hebron · Yr Hendy · Henllan · Henllan Amgoed · Hermon · Horeb · Login · Llanarthne · Llanboidy · Llan-dawg · Llandeilo Abercywyn · Llandre (1) · Llandre (2) · Llandybïe · Llandyfaelog · Llandyry · Llanddarog · Llanddeusant · Llanddowror · Llanedi · Llanegwad · Llanfair-ar-y-bryn · Llanfallteg · Llanfihangel Aberbythych · Llanfihangel Abercywyn · Llanfihangel-ar-Arth · Llanfihangel-uwch-Gwili · Llanfynydd · Llangadog · Llan-gain · Llangathen · Llangeler · Llangennech · Llanglydwen · Llangyndeyrn · Llangynin · Llangynnwr · Llangynog · Llanishmel · Llanllawddog · Llan-llwch · Llanllwni · Llanmilo · Llannewydd · Llannon · Llanpumsaint · Llansadwrn · Llan-saint · Llansawel · Llansteffan · Llanwinio · Llanwrda · Llan-y-bri · Llanycrwys · Llwyn-croes · Llwynhendy · Llwyn-y-brain (1) · Llwyn-y-brain (2) · Maenordeilo · Maerdy · Maes-y-bont · Marros · Meidrim · Meinciau · Merthyr · Morfa · Myddfai · Mynydd-y-garreg · Nantgaredig · Nant-y-caws · New Inn · Pant-gwyn · Pantyffynnon · Parc-y-rhos · Pedair Heol · Pen-boyr · Pen-bre · Pencader · Pencarreg · Peniel · Penrherber · Penrhiw-goch · Pentrecagal · Pentrecwrt · Pentrefelin · Pentre Gwenlais · Pentre Tŷ-gwyn · Pentywyn · Pen-y-banc · Pen-y-bont (1) · Pen-y-bont (2) · Pen-y-garn · Pen-y-groes · Pinged · Plas · Pont Aber · Pontaman · Pontantwn · Pont-ar-Gothi · Pont-ar-llechau · Pont-ar-sais · Pont Hafod · Pont-henri · Pont-iets · Pont-tyweli · Pontyberem · Porth-y-rhyd · Pum Heol · Pumsaint · Pwll · Pwll-trap · Ram · Rhandir-mwyn · Rhos · Rhosaman · Rhos-goch · Rhos-maen · Rhydargaeau · Rhydcymerau · Rhyd Edwin · Rhydowen · Rhyd-y-wrach · Salem · Sandy · Sarnau · Saron (1) · Saron (2) · Soar · Sylen · Taliaris · Talog · Talyllychau · Tir-y-dail · Trap · Trelech · Trevaughan · Trimsaran · Twynllannan · Tŷ-croes · Y Tymbl · Waunclunda · Waun y Clyn · Ystrad Ffin