Llandysilio-yn-Iâl

Y pentref, gyda hen reithordy Llandynan yn y canol, ar y chwith i'r sgubor.

Cymuned, pentref bychan a phlwyf yn Sir Ddinbych yw Llandysilio-yn-Iâl( ynganiad ) (hefyd: Llantysilio ar fapiau Saesneg). Saif i'r gogledd o dref Llangollen, o gwmpas y briffordd A452 ac yn ymestyn i gynnwys Bwlch yr Oernant. Roedd y boblogaeth yn 2001 yn 472.

Mae'r gymuned yn cynnwys nifer o hynafiaethau, yn enwedig Croes Eliseg, colofn sy'n coffhau Elisedd ap Gwylog (bu farw c. 755), brenin Powys. Codwyd y golofn gan or-ŵyr Elisedd, Cyngen ap Cadell. Gerllaw mae gweddillion Abaty Glyn-y-groes. Ym mynwent Eglwys Sant Tysilio y claddwyd y gwleidydd Rhyddfrydol George Osborne Morgan (1826 - 1897).

Mae olion hen chwareli llechi o fewn tafliad carreg i'r pentref hefyd. Moel y Gamelin ydy enw'r mynydd y tu ôl i'r pentref, rhan o gadwyn isel a elwir yn Fynydd Llandysilio. Ceir bryngaer Moel y Gaer hefyd.

Eglwys Sant Tysilio[golygu | golygu cod y dudalen]

Mae Eglwys Sant Tysilio yn adeilad cofrestredig Gradd II* oherwydd fod ynddi llawer o drawstia a tho ac waliau sy'n dyddio'n ôl i'r canoloesoedd. Mae un o'r ffenestri lliw hefyd cyn hyned (15g) - llun melyn o Sant Iago.