Cefn Meiriadog
Pentref bychan a chymuned yn Sir Ddinbych yw Cefn Meiriadog. Daw’r enw o enw’r bryn gerllaw. Saif yn nyffryn Afon Elwy, tua pum milltir i’r de-orllewin o dref Llanelwy, ac heb fod ymhell o Ogof Bontnewydd, lle cafwyd hyd i rai o’r gweddillion dynol hynaf yng Nghymru. Mae beddrod o’r cyfnod Neolithig gerllaw.
Dywedir i’r fan gael ei henwi ar ôl Meiriadog, sant o’r 5ed ganrif . Ceir ffynnon yno, Ffynnon Fair, y credid ar un adeg ei bod yn medru iachau. Bu’r bardd Siôn Tudur (1522 – 1602) yn byw ym Mhlas Wigfair gerllaw.
Eglwys y Santes Fair, Cefn[golygu | golygu cod y dudalen]
Tua 300 metr i'r de-ddwyrain o'r gaer 'Bryn y Cawr' ar Fryn Meiriadog saif eglwys fechan y Santes Fair, sy wedi'i chofrestru yn adeilad Gradd II.[1] Cafodd y cerrig eu cloddio o dir y safle'r eglwys ac agorwyd a chysegrwyd yr eglwys ar 3 Medi 1864 gan yr Esgob Short, Llanelwy. Crëwyd y plwyf newydd "Cefn" ar 7 Chwefror 1865. Roedd yn cynnwys y ddwy drefgordd: Wigfair a Meiriadog (y ddwy yn Sir Ddinbych), a oedd tan hynny wedi bod ym mhlwyf Llanelwy.
-
Yr olygfa i'r gogledd-ddwyrain - cyfeiriad y Rhyl a Phrestatyn
-
Yr eglwys o'r briffordd
-
Croes Geltaidd
-
Cefn yr eglwys
-
Bedd gydag ysgrifen Gymraeg arni
-
Cerflun o ben ar y wal; carreg
Llyfryddiaeth[golygu | golygu cod y dudalen]
- Dewi Roberts The old villages of Denbighshire and Flintshire (Gwasg Carreg Gwalch. 1999) ISBN 0-86381-562-6
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
Aberchwiler · Betws Gwerful Goch · Bodelwyddan · Bodfari · Bontuchel · Bryn Saith Marchog · Bryneglwys · Carrog · Cefn Meiriadog · Clocaenog · Corwen · Cwm · Cyffylliog · Cynwyd · Derwen · Dinbych · Diserth · Y Ddwyryd · Efenechtyd · Eryrys · Four Crosses · Gallt Melyd · Gellifor · Glyndyfrdwy · Graeanrhyd · Graigfechan · Gwyddelwern · Henllan · Loggerheads · Llanarmon-yn-Iâl · Llanbedr Dyffryn Clwyd · Llandegla · Llandrillo · Llandyrnog · Llandysilio-yn-Iâl · Llanelidan · Llanelwy · Llanfair Dyffryn Clwyd · Llanferres · Llanfwrog · Llangollen · Llangwyfan · Llangynhafal · Llanrhaeadr-yng-Nghinmeirch · Llanynys · Maeshafn · Melin y Wig · Nantglyn · Pandy'r Capel · Pentrecelyn · Pentre Dŵr · Prestatyn · Prion · Rhewl (1) · Rhewl (2) · Rhuallt · Rhuddlan · Rhuthun · Y Rhyl · Saron · Sodom · Tafarn-y-Gelyn · Trefnant · Tremeirchion
