Glyndyfrdwy
 Yr orsaf reilffordd leol | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Sir Ddinbych |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.9754°N 3.2679°W |
| Cod OS | SJ149427 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Ken Skates (Llafur) |
| AS/au | Simon Baynes (Ceidwadwyr) |
 | |
Pentref yn Sir Ddinbych yw Glyndyfrdwy(
ynganiad ); yn flaenorol yn yr hen Sir Feirionnydd. Yr hen enw arno oedd Llansantffraid Glyn Dyfrdwy[1]. Saif ar y briffordd A5, hanner ffordd rhwng Corwen a Llangollen, ger Afon Dyfrdwy.
Mae'r pentref yn enwog am ei gysylltiad ag Owain Glyn Dŵr, Arglwydd Glyndyfrdwy. Yn ei blastŷ yma y cyhoeddodd Owain ei hun yn Dywysog Cymru ar 16 Medi 1400. Dinistriwyd y tŷ gan fyddin Seisnig dan y tywysog Harri, yn ddiweddarach Harri V yn 1403, a dim ond olion y mwnt a'r sylfeini sydd i'w gweld heddiw. Gerllaw mae olion castell mwnt a beili o'r 12g.
Yn Neuadd Goffa Owain Glyn Dŵr, gellir gweld copi o Lythyr Pennal a llythyr yn cadarnhau apwyntiad Canghellor Owain, Gruffydd Yonge, a brawd-yng-nghyfraith Owain, John Hanmer, fel llysgenhadon i frenin Ffrainc.
Crewyd plwyf Glyndyfrdwy yn 1866; cyn hynny roedd yn rhan o blwyf Corwen. Agorwyd gorsaf reilffordd yma yn 1866. Caewyd hi yn y 1960au, ond ail-agorwyd hi fel gorsaf ar Reilffordd Llangollen yn 1992.
Roedd R. J. Berwyn, un o arloeswyr Y Wladfa, yn enedigol o Lynceiriog.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Ken Skates (Llafur) a'r Aelod Seneddol yw Simon Baynes (Ceidwadwyr).[2][3]
Yr Eglwys[golygu | golygu cod y dudalen]
Adeiladwyd yr eglwys plwyf y bresenol yn nechrau'r 17g, gan i orlifiad y Ddyfrdwy ysgubo'r adeilad blaenorol. Ceir y penill canlynol ar lafar gwlad:
- Dyfrdwy, Dyfrdwy fawr ei naid,
- Aeth ag Eglwys Llansantffraid,
- Y llyfrau bendigedig,
- A'r gwpan arian hefyd.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ Hynafiaethau Edeyrnion ar Wicidestun
- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen marw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
Dinas
Llanelwy
Trefi
Corwen · Dinbych · Llangollen · Prestatyn · Rhuddlan · Rhuthun · Y Rhyl
Pentrefi
Aberchwiler · Betws Gwerful Goch · Bodelwyddan · Bodfari · Bontuchel · Bryneglwys · Bryn Saith Marchog · Carrog · Cefn Meiriadog · Clocaenog · Cwm · Cyffylliog · Cynwyd · Derwen · Diserth · Y Ddwyryd · Efenechtyd · Eryrys · Four Crosses · Gallt Melyd · Gellifor · Glyndyfrdwy · Graeanrhyd · Graigfechan · Gwyddelwern · Henllan · Loggerheads · Llanarmon-yn-Iâl · Llanbedr Dyffryn Clwyd · Llandegla · Llandrillo · Llandyrnog · Llandysilio-yn-Iâl · Llanelidan · Llanfair Dyffryn Clwyd · Llanferres · Llanfwrog · Llangwyfan · Llangynhafal · Llanrhaeadr-yng-Nghinmeirch · Llanynys · Maeshafn · Melin y Wig · Nantglyn · Pandy'r Capel · Pentrecelyn · Pentre Dŵr · Prion · Rhewl (1) · Rhewl (2) · Rhuallt · Saron · Sodom · Tafarn-y-Gelyn · Trefnant · Tremeirchion