Eryrys
Cyfesurynnau: 53°07′N 3°11′W / 53.11°N 3.19°W
| Eryrys | |
 Eglwys Dewi Sant a gaeodd yn y 1980au ac bellach yn ganolfan gymunedol. |
|
  Eryrys
Eryrys yn: Sir Ddinbych |
|
| Cyfeirnod grid yr AO | SJ203578 |
|---|---|
| Cymuned | Llanarmon-yn-Iâl |
| Sir | Sir Ddinbych |
| Sir seremonïol | Clwyd |
| Gwlad | Cymru |
| Gwladwriaeth sofran | Y Deyrnas Unedig |
| Tref bost | YR WYDDGRUG |
| Rhanbarth cod post | CH7 |
| Cod deialu | 01824 |
| Heddlu | Gogledd Cymru |
| Tân | Gogledd Cymru |
| Ambiwlans | Cymru |
| Senedd yr Undeb Ewropeaidd | Cymru |
| Senedd y DU | Gorllewin Clwyd |
| Rhestr llefydd: y DU • Cymru • Sir Ddinbych | |
Pentref a phlwyf yn Sir Ddinbych yw Eryrys. Saif bum milltir i'r de o dref yr Wyddgrug ac ychydig i'r gogledd-ddwyrain o bentref Llanarmon-yn-Iâl ar fryn carreg galch Bryn Alyn (Cyfeirinod grid OS: SJ203578). Mae'r pentref 350m uwch lefel y môr, ac yn un o'r cystadleuwyr am y teitl o fod yn bentref uchaf Cymru, sef 1,123 troedfedd.[1] Y ddau arall yw: Bwlchgwyn, Wrecsam (335m) a Garn-yr-Erw, Torfaen (390m).[2] Saif ar ffin Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol Bryniau Clwyd.[3]
Eglwys Dewi Sant[golygu | golygu cod y dudalen]
Canwyd cloch yr eglwys y tro diwethaf yn y 1970au pan drodd yn ganolfan gymdeithasol i'r pentref. Mae'r adeilad yn Radd II a rhoddwyd hi ar y gofrestr ar 29 Mai 1998 (Rhif Cofrest Cadw: 19921).
Crëwyd plwyf Eryrys yn 1861; cyn hynny roedd yr ardal yn rhan o blwyf Llanarmon-yn-Iâl. Dechreuwyd adeiladu'r eglwys a gysegrwyd i Ddewi Sant yn 1862.
Tarddiad yr enw[golygu | golygu cod y dudalen]
Ceir damcaniaeth fod yr enw'n deillio o "Erw Yrys" a gysylltir gydag "Hen Gyrys o Iâl" awdur casgliad o ddiharebion.
Diwydiant[golygu | golygu cod y dudalen]
Ceir sawl chwarel calchfaen yn agos i'r pentref a sawl ogof bwysig o gyfnod y cynfyd. Mae'r rhan fwyaf o'r chwareli wedi hen gau, ond mae un neu ddwy wedi allgyfeirio i ddeilio gyda sment.[4] Caewyd y rhan fwyaf o'r chwareli plwm yn y 19g. Tir pori ydy'r rhan fwyaf o'r tir o amgylch y pentref, defaid a gwartheg.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ Gwefan Saesneg y BBC; adalwyd 19/07/2012
- ↑ Ordnance Survey. "MapZone". http://mapzone.ordnancesurvey.co.uk/mapzone/didyouknow/longesthighest/q_13_60.html. Adalwyd 2007-03-04.
- ↑ Clwydian Range AONB; adalwyd 19 Medi 2014
- ↑ Gwefan CPAT; adalwyd 19 Medi 2014
Aberchwiler · Betws Gwerful Goch · Bodelwyddan · Bodfari · Bontuchel · Bryn Saith Marchog · Bryneglwys · Carrog · Cefn Meiriadog · Clocaenog · Corwen · Cwm · Cyffylliog · Cynwyd · Derwen · Dinbych · Diserth · Y Ddwyryd · Efenechtyd · Eryrys · Four Crosses · Gallt Melyd · Gellifor · Glyndyfrdwy · Graeanrhyd · Graigfechan · Gwyddelwern · Henllan · Loggerheads · Llanarmon-yn-Iâl · Llanbedr Dyffryn Clwyd · Llandegla · Llandrillo · Llandyrnog · Llandysilio-yn-Iâl · Llanelidan · Llanelwy · Llanfair Dyffryn Clwyd · Llanferres · Llanfwrog · Llangollen · Llangwyfan · Llangynhafal · Llanrhaeadr-yng-Nghinmeirch · Llanynys · Maeshafn · Melin y Wig · Nantglyn · Pandy'r Capel · Pentrecelyn · Pentre Dŵr · Prestatyn · Prion · Rhewl (1) · Rhewl (2) · Rhuallt · Rhuddlan · Rhuthun · Y Rhyl · Saron · Sodom · Tafarn-y-Gelyn · Trefnant · Tremeirchion
