Neidio i'r cynnwys

Bryn Saith Marchog

Oddi ar Wicipedia
Bryn Saith Marchog
Mathpentrefan Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirSir Ddinbych Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
GerllawAfon Clwyd Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau53.040278°N 3.379167°W Edit this on Wikidata
Cod OSSJ076500 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AS/au CymruKen Skates (Llafur)
AS/au y DUSimon Baynes (Ceidwadwyr)
Map

Pentref bach gwledig yng nghymuned Gwyddelwern, Sir Ddinbych, Cymru, yw Bryn Saith Marchog[1] ("Cymorth – Sain" Bryn Saith Marchog ) neu Brynsaithmarchog.[2] Saif ar lan ddwyreiniol Afon Clwyd gyferbyn â phentref Derwen, tua 5 milltir i'r gogledd o Gorwen. Mae ar ffordd yr A494.

Cyfeirir at Fryn Saith Marchog yng Nghainc Gyntaf y Mabinogi, chwedl Branwen ferch Llŷr. Cyfeiriad onomastig i esbonio enw lle ydyw. Pan â Bendigeidfran i Iwerddon mae'n gadael saith tywysog a'u saith marchog i warchod Ynys Prydain. Nid enwir y marchogion ond ceir cyfeiriad at y lle:

Yn Edeirn[i]on yd edewit y gwyr hynny, ac o achaws hynny y dodet Seith Marchawc ar y dref.[3]

Mae Ifor Williams yn nodi, gan ddilyn awgrym yr Athro Joseph Loth, fod 'seith/saith' yn gallu golygu "sant" mewn Cymraeg Canol. Mae'n bosibl felly mai "Bryn Sant Marchog" a olygid yn wreiddiol (ceir enghreifftiau o'r enw 'Sadwrn Farchog' am Sant Sadwrn hefyd).[4]

Y pentre dan fantell o eira, a Moelydd Clwyd yn y cefdir

Pobl o Fryn Saith Marchog

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. British Place Names; adalwyd 10 Rhagfyr 2021
  2. "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
  3. Ifor Williams (gol.), Pedair Cainc y Mabinogi (Caerdydd, 1930). tud. 38.
  4. Pedair Cainc y Mabinogi, tud. 191.