Y Fflint

Oddi ar Wicipedia
Y Fflint
Mathtref, cymuned Edit this on Wikidata
Poblogaeth12,953 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirSir y Fflint Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Arwynebedd1,891.78 ha Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaEllesmere Port Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau53.244°N 3.132°W Edit this on Wikidata
Cod SYGW04000186 Edit this on Wikidata
Cod OSSJ245725 Edit this on Wikidata
Cod postCH6 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AC/auHannah Blythyn (Llafur)
AS/auRob Roberts (Ceidwadwyr)
Map

Tref a chymuned yn Sir y Fflint, Cymru, yw Y Fflint (hefyd Saesneg: Flint). Saif ar lannau Dyfrdwy. Mae gorsaf drenau'r dref ar Reilffordd Arfordir Gogledd Cymru. Rhed yr A548 a'r A5119 drwy'r dref. Y Fflint yw canolfan weinyddol y sir.

Tref ddiwydiannol yw'r Fflint. Ar ymyl y dref ceir castell y Fflint, a godwyd rhwng 1277 a 1280 gan Edward I o Loegr. Nid oes llawer i'w weld yno heddiw o'r dref garsiwn ar gyfer ymsefydlwyr o Loegr a godwyd wrth ymyl y castell.

Heddiw mae'r Fflint yn ganolfan siopa eithaf prysur yn yr ardal.

Neuadd y Dre yn y Fflint

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Hannah Blythyn (Llafur) a'r Aelod Seneddol yw Rob Roberts (Ceidwadwyr).[1][2]

Hanes[golygu | golygu cod]

Nid yw tarddiad enw'r Fflint yn sicr ond mae'n debyg y daw o'r Lladin castellum super fluentum, sef "castell ar afon", er bod rhai yn meddwl ei fod yn dod o siâp y sir, sy'n debyg i gyllell fflint hynafol.[3] Mae gan y Fflint y siartr dref hynaf yng Nghymru, sy'n dyddio'n ôl i 1284.

Cychwynnodd Edward I waith ar Gastell y Fflint ym 1277 yn ystod ei ymgyrch i oresgyn Cymru. Roedd lluoedd Madog ap Llywelyn wedi ymosod ar y castell a'r dref yn ystod gwrthryfel 1294-95 ac felly fe'i llosgodd amddiffynwyr y dref er mwyn ei warafun i'r Cymry.

Rhoddwyd Rhisiart II i'w elyn Henry Bolingbroke yn y castell ym 1399. O ganlyniad i hyn, Castell y Fflint yw lleoliad drama Shakespeare, Richard II. Y cyntaf o "gylch haearn" o gestyll brenhinol Edward I yng Nghymru oedd y castell hefyd a defnyddiwyd ei gynllun fel sail i gestyll mwy fel Harlech a Rhuddlan. Methodd Owain Glyn Dŵr yn ei ymosodiad arno ar ddechrau ei wrthryfel ym 1400.

Map o Gymru gan John Speed o 1610. Gellir gweld tref y Fflint yn y gogledd-ddwyrain.

Yn hytrach na mur o gwmpas y dref, roedd ffos balis amddiffynnol o bridd a phren. Gellid gweld hon yn nhrefn y strydoedd nes ganol y 1960au, a gellir gweld y ffin ganoloesol hyd heddiw. Mae hyn i'w weld hefyd ar y map o Sir y Fflint gan John Speed.

Mae tai bric coch o'r 19g, yn aml mewn rhesi, yn nodweddiadol o bensaernïaeth y Fflint. Codwyd eglwys y dref, Eglwys Fair, yn y 19g. Mae'n ganolfan siopio eithaf prysur.

Eisteddfod Genedlaethol[golygu | golygu cod]

Ym 1969, daeth yr Eisteddfod Genedlaethol i'r Fflint, felly mae ganddi gylch o feini'r Orsedd yn y cae gyferbyn ag Ysgol Gwynedd. Ym mis Gorffennaf 2006, meini'r Fflint oedd canolbwynt seremoni datgan Eisteddfod Genedlaethol Sir y Fflint a'r Cyffiniau y flwyddyn wedyn.[4]

Machlud haul dros yr afon

Cyfrifiad 2011[golygu | golygu cod]

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[5][6][7]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Y Fflint (pob oed) (12,953)
  
100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Y Fflint) (1,509)
  
12.1%
:Y ganran drwy Gymru
  
19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Y Fflint) (8597)
  
66.4%
:Y ganran drwy Gymru
  
73%
Y nifer dros 16 sydd mewn gwaith (Y Fflint) (1,828)
  
34.7%
:Y ganran drwy Gymru
  
67.1%

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. Gwefan y Cynulliad;[dolen marw] adalwyd 24 Chwefror 2014
  2. Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
  3. Morgan, Thomas (1912). The Place-names of Wales. Newport: John Southall. Cyrchwyd 2015. Check date values in: |accessdate= (help)
  4. National Eisteddfod Proclamation, BBC Wales, http://www.bbc.co.uk/wales/northeast/sites/slideshows/pages/nat-eist.shtml?1, adalwyd 27 August 2006
  5. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
  6. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
  7. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.