Neidio i'r cynnwys

Baner Wganda

Oddi ar Wicipedia
Baner Wganda; 2:3
Cefnogwr pêl-droed Wganda gyda'r faner ar ei gefn

Mabwysiadwyd baner Wganda (neu Uganda yn y sillafiad Saesneg; a'r iaith Luganda un i brif ieithoedd frodorol y wlad: Bendera ya Uganda) ar 9 Hydref 1962, y dyddiad y daeth Wganda yn annibynnol o'r Deyrnas Unedig. Mae'n cynnwys chwe band llorweddol cyfartal o ddu (top), melyn, coch, du, melyn, a choch (gwaelod); mae disg gwyn wedi'i arosod yn y canol ac yn dangos y symbol cenedlaethol, craen llwyd wedi'i goroni, sy'n wynebu'r ochr y mast.

Yn ystod y cyfnod trefedigaethol, defnyddiodd y Prydain faner y Blue Ensign gyda'r arfbais drefedigaethol, fel y rhagnodwyd yn rheoliadau 1865. Roedd gan Buganda, y teyrnasoedd mwyaf traddodiadol yn nhalaith Wganda, ei faner ei hun.[1] Fodd bynnag, er mwyn osgoi ymddangos fel petai'n rhoi blaenoriaeth i un rhanbarth o'r coloni dros unrhyw un arall, dewisodd awdurdodau trefedigaethol Prydain arwyddlun y craen i'w ddefnyddio ar y silwair glas a baneri swyddogol eraill.[2]

Cyn-faner plaid yr Uganda People's Congress, sail y faner genedlaethol gyfredol

Pan benderfynodd Blaid Ddemocrataidd y wlad, cynigiwyd cynllun ar gyfer y faner. Roedd ganddi streipiau fertigol o wyrdd-glas-wyrdd, wedi'u gwahanu gan streipiau melyn culach, ac yn y canol roedd silwét craen felen. Ar ôl i'r blaid golli'r etholiadau cenedlaethol ar 25 Ebrill 1962 gwrthododd blaid Cyngres Pobl Wganda (UPC) a oedd newydd ei hethol y cynllun blaenorol ac yn hytrach cynigiodd y cynllun presennol. Roedd wedi'i seilio ar faner UPC - trotor yn cael stribedi llorweddol o goch, melyn a du. Cymeradwyodd y weinyddiaeth Brydeinig y dyluniad hwn cyn annibyniaeth y wlad. Dyluniwyd y faner gan Weinidog Cyfiawnder Wganda, Grace Ibingira.[2]

Cafodd y faner wreiddiol, a wnaed ym 1962, ei chymryd gan yr Arlywydd Idi Amin i Libya ac yn ddiweddarach Sawdi Arabia ar ôl ei ddyddodiad yn 1979. Ers hynny mae wedi bod ar goll, ond mae llywodraeth Wganda wedi gofyn i lywodraeth Sawdi helpu ei ddychwelyd.[3]

Symbolaeth

[golygu | golygu cod]

Mae'r tri lliw yn cynrychioli pobl Affricanaidd (du), heulwen Affrica (melyn), a brawdoliaeth Affricanaidd (coch yw'r lliw gwaed, y mae pob Affricanwr yn gysylltiedig â nhw).[4] Mae craen y goron llwyd yn chwedlonol am ei natur ysgafn ac roedd hefyd yn fathodyn milwrol milwyr Wganda yn ystod rheol Prydain. Mae coes uwch y craen yn symbol o symudiad blaengar y wlad.[5]

Baneri Cenedlaethol eraill hen a chyfredol

[golygu | golygu cod]

Baneri rhanbarthol a llwythol Wganda

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. "Buganda (Uganda)". FOTW Flags Of The World website. Cyrchwyd 31 Awst 2015.
  2. 2.0 2.1 "flag of Uganda". Encyclopædia Britannica. Cyrchwyd 14 Medi 2014.
  3. https://www.crwflags.com/fotw/flags/ug.html#sn
  4. Uganda yn Flags of the World
  5. "Uganda National Symbols". Uganda Mission. Cyrchwyd 14 September 2014.

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]
Eginyn erthygl sydd uchod am Wganda. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
Chwiliwch am Baner Wganda
yn Wiciadur.