2014

20g - 21g - 22g
1960au 1970au 1980au 1990au 2000au - 2010au - 2020au 2030au 2040au 2050au 2060au
2009 2010 2011 2012 2013 - 2014 - 2015 2016 2017 2018 2019

Yn 2014 cafwyd ymchwydd yn yr epidemig Ebola Gorllewin Affrica, a ddechreuodd yn 2013, gan ddod yr achos mwyaf eang o firws Ebola yn hanes dynoliaeth, gan arwain at 28,646 o heintiau wedi'u cadarnhau a 11,323 o farwolaethau, yn ôl Sefydliad Iechyd y Byd. Datganwyd fod yr afiechyd yn Argyfwng Iechyd Cyhoeddus yn Awst. Achosodd y firws aflonyddwch economaidd-gymdeithasol mawr yn y rhanbarth, yn bennaf yn Gini, Liberia a Sierra Leone. Roedd pryderon iechyd nodedig eraill yn 2014 yn cynnwys cynnydd sylweddol mewn achosion polio ym Mhacistan.

Daeth cynnydd yn y mudiad eithafol ISIS yn argyfwng daearwleidyddol mawr yn 2014 ar ôl i'r grŵp ddatgan califfad byd-eang a lansio troseddau dinistriol yn Irac a Syria. Ysgogodd cyflafan Camp Speicher lle llofruddiodd y Wladwriaeth Islamaidd 1,566 o gadetiaid Awyrlu Shia Irac a Chwymp Mosul, ail ddinas fwyaf Irac, ymyrraeth filwrol dan arweiniad yr Unol Daleithiau, ymateb a fyddai'n troi'n fyd-eang yn ddiweddarach. Denodd ISIS filoedd o ymladdwyr tramor o bob rhan o'r byd i ymuno â'u byddin. Arweiniodd ISIS at ddadleoli enfawr yn Irac a Syria, gan greu argyfwng dyngarol mawr i filiynau o bobl ^[1].

Gwrthdaro nodedig arall oedd Rhyfel Gaza 2014, a ddechreuwyd gan Israel 26 diwrnod ar ôl i dri o bobl ifanc Israel gael eu lladd yn y Lan Orllewinol. Tyfodd ymateb Israel yn ymosodiad ar raddfa fawr, a enwyd yn "Operation Protective Edge" ymladd dwys, gyda'r Israeliaid yn bomio o awyrenau gan ladd 2,310 (70% yn sifiliaid) ac anafu 10,626 o Balesteiniaid. Daeth y gwrthdaro i ben ar Awst 26, 2014, ar ôl i gytundeb cadoediad a drefnwyd gan yr Aifft ddod i rym.

Digwyddiadau

Ionawr

1 Ionawr - Yr ewro'n dod yn arian cyfred swyddogol yn Latfia.
2 Ionawr - Ole Gunnar Solskjær yn dod yn rheolwr newydd ar G.P.D. Dinas Caerdydd^[2]

Chwefror

1 Chwefror - Pencampwriaeth y Chwe Gwlad 2014 yn dechrau.
7-23 Chwefror - Gemau Olympaidd y Gaeaf 2014 yn Sochi, Rwsia.

Mawrth

13 Mawrth - Dafydd Elis-Thomas yn cael ei ddiswyddo fel Cadeirydd Pwyllgor Amgylchedd a Chynaliadwyedd y Cynulliad. Dywedodd Leanne Wood, arweinydd y Blaid: "Roedd Plaid Cymru wedi ceisio tynnu sylw, dros y penwythnos, at y peryglon oedd yn wynebu Cymru gan UKIP, gan ein bod yn credu yn sylfaenol ac yn ddiffuant nad yw eu gwleidyddiaeth a'u polisïau er y budd gorau i bobl ein cymunedau. Fe benderfynodd Dafydd Elis-Thomas wrthwynebu'r safiad hwn yn gyhoeddus heb godi unrhyw bryderon ymlaen llaw."

Ebrill

22 Ebrill - Ryan Giggs yn dod yn rheolwr Manchester United F.C., swydd dros dro.

Mai Mehefin

12 Mehefin-13 Gorffennaf - Cwpan y Byd Pêl-droed 2014 yn Brasil.
19 Mehefin - Felipe VI yn dod yn frenin Sbaen.

Gorffennaf

8 Gorffennaf - Lansio'r Ymosodiad Israel ar Lain Gaza 2014; bu farw tua 2,200 gyda 70% yn sifiliaid.
15 Gorffennaf - Stephen Crabb yn cael ei benodi'n Ysgrifennydd Gwladol Cymru.
23 Gorffennaf i 3 Awst) - Gemau'r Gymanwlad yn Glasgow, Yr Alban

Awst

2-9 Awst - Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Gâr 2014

Medi

4-5 Medi - Uwchgynhadledd NATO, 2014
18 Medi - Refferendwm annibyniaeth i'r Alban: roedd 1,617,989 (44.7%) o blaid a 2,001,926 (55.3%) yn erbyn. Pleidleisiodd 71% o bobl ifanc 16-17 oed dros annibyniaeth.

Hydref

19 Hydref – Pab Pawl VI yn cafodd ei sancteiddiad gan yr Eglwys Rufain.

Tachwedd

9 Tachwedd - Refferendwm ar Annibyniaeth Catalwnia 2014: Pleidleisiodd dros 80% o blaid bod yn Wladwriaeth annibynnol, gyda dros dwy filiwn o bobl wedi bwrw'u pleidlais.^[3]

Rhagfyr

16 Rhagfyr - Cyflafan ysgol Peshawar: ymosododd saith aelod o'r Taleban Pacistanaidd â gynnau ar ysgol yn ninas Peshawar, Pacistan, gan ladd 132 o blant a naw oedolyn.

Cerddoriaeth

Newydd

Karl Jenkins – The Healer - A Cantata for St Luke^[4]
John Metcalf - Under Milk Wood: An Opera^[5]

Genedigaethau

20 Chwefror - Tywysoges Leonore, merch Tywysoges Madeleine o Sweden

Marwolaethau

2 Ionawr - Elizabeth Jane Howard, nofelydd, 90
5 Ionawr - Eusébio, pêl-droediwr, 71
11 Ionawr - Ariel Sharon, gwleidydd, 85
12 Chwefror - Anne-Marie Caffort Ernst, arlunydd, 87
20 Ionawr - Claudio Abbado, arweinydd cerddorfa, 80
27 Ionawr - Pete Seeger, canwr, 94
28 Ionawr - Nigel Jenkins, bardd, 64^[6]
2 Chwefror - Philip Seymour Hoffman, actor, 46
8 Chwefror - Bernard Hedges, cricedwr, 86
10 Chwefror - Shirley Temple, actores, 85
14 Mawrth
- Tony Benn, gwleidydd, 88
- Rhona Brown, arlunydd, 91
6 Ebrill - Mickey Rooney, actor, 93
17 Ebrill - Gabriel García Márquez, llenor, 87
29 Ebrill - Bob Hoskins, actor, 71
6 Mai - Leslie Thomas, nofelydd, 83^[7]
12 Mai - H. R. Giger, artist, 74
28 Mai - Maya Angelou, bardd, 86
24 Mehefin - Eli Wallach, actor, 98
27 Mehefin - Bobby Womack, canwr, 70
7 Gorffennaf
- Alfredo Di Stefano, pêl-droediwr, 88
- Eduard Shevardnadze, gwleidydd, 86
13 Gorffennaf
- Nadine Gordimer, llenor, 90
- Lorin Maazel, arweinydd cerddorfa, 84
15 Gorffennaf - Gerallt Lloyd Owen, bardd, 70^[8]
11 Awst - Robin Williams, actor a comediwr, 63
12 Awst - Lauren Bacall, actores, 89
21 Awst - Albert Reynolds, gwleidydd, 81^[9]
22 Awst
- Catherine Serebriakoff, arlunydd, 101
- Lana Azarkh, arlunydd, 91
- Annelies Nelck, arlunydd, 89
- Joan Erbe, arlunydd, 88
4 Medi - Joan Rivers, actores, 81
12 Medi - Ian Paisley, gwleidydd, 88
28 Medi - Dannie Abse, bardd, 91^[10]
17 Hydref - Daisuke Oku, pêl-droediwr, 38
19 Hydref - Stuart Gallacher, chwaraewr rygbi, 68
20 Hydref - Oscar de la Renta, dylunydd ffasiwn, 82
21 Hydref
- Gough Whitlam, Prif Weinidog Awstralia, 98
- Ben Bradlee, newyddiadurwr, 93
22 Hydref - Rhiannon Davies Jones, nofelydd, 92^[11]
23 Hydref - Alvin Stardust, canwr, 72^[12]
25 Hydref - Jack Bruce, cerddor, 71
28 Hydref - Michael Sata, Arlywydd Sambia, 77
2 Tachwedd - Acker Bilk, cerddor, 85
27 Tachwedd
- P. D. James, nofelydd, 94
- Phillip Hughes, cricedwr, 25
18 Rhagfyr - Mandy Rice-Davies, model, 70^[13]

Cymry a fu farw yn 2014

Rhestr Wicidata:

Diweddarwch y rhestr nawr | WQS | Chwiliwch am ddelweddau

Rhif	enw llawn	enw cyntaf	disgrifiad	galwedigaeth	rhyw	alma mater	dyddiad geni	dyddiad marw	man geni
1	Richey Edwards	Richard James		gitarydd cyfansoddwr caneuon awdur geiriau cerddor bardd	gwrywaidd	Prifysgol Abertawe Ysgol Gyfun Oakdale	1967-12-22	2014	Bwrdeistref Sirol Caerffili
2	Melbourne Tierney		chwarewr rygbi gynghrair	chwaraewr rygbi'r gynghrair	gwrywaidd		1924	2014	Llanelli
3	Clifford Williams	Clifford		chwaraewr rygbi'r gynghrair chwaraewr rygbi'r undeb	gwrywaidd		1939-05-27	2014-02-02	Aber-carn
4	bernard Hedges	Bernard	Cricedwr Cymreig	cricedwr	gwrywaidd		1927-11-10	2014-02-08	Pontypridd
5	Clifford Wright	Clifford	esgob Cymreig	offeiriad	gwrywaidd	Prifysgol Caerdydd	1922-07-04	2014-02-14	Sir Fynwy
6	Peter Davies	Peter		chwaraewr rygbi'r undeb chwaraewr rygbi'r gynghrair	gwrywaidd		1924-12-30	2014-02-18	Casnewydd
7	Bryan Orritt	Bryan	pêl-droediwr Cymreig	pêl-droediwr	gwrywaidd	Ysgol Syr Hugh Owen	1937-02-22	2014-03-24	Caernarfon
8	Fred Stansfield	Fred	pêl-droediwr Cymreig	pêl-droediwr rheolwr pêl-droed	gwrywaidd		1917-12-12	2014-03-30	Caerdydd
9	Oliver Thomas	Oliver		milwr	gwrywaidd		1987-09-05	2014-04-26	Powys
10	Leslie Thomas	Leslie	awdur o Gymru a sgwennai yn Saesneg	llenor newyddiadurwr	gwrywaidd		1931-03-22	2014-05-06	Casnewydd
11	Euros Lewis		cricedwr Cymreig a chwaraeai i Glwb Criced Morgannwg	cricedwr	gwrywaidd		1942-01-31	2014-06-23	Llanelli
12	Errie Ball			golffiwr	gwrywaidd		1910-11-14	2014-07-02	Bangor
13	Alison Bielski	Alison	bardd a llenor Cymreig	bardd llenor	benywaidd	Ysgol Uwchradd Casnewydd	1925-11-24	2014-07-09	Casnewydd
14	Harold Williams	Harold		pêl-droediwr rheolwr pêl-droed	gwrywaidd		1924-06-17	2014-09-12	Llansawel
15	Derek Williams	Derek		cricedwr chwaraewr rygbi'r undeb	gwrywaidd	Coleg Merton, Rhydychen	1924-11-28	2014-09-19	Caerdydd
16	Stuart Gallacher	Stuart Ian		chwaraewr rygbi'r gynghrair chwaraewr rygbi'r undeb	gwrywaidd		1946-05-22	2014-10-19	Llanelli
17	Dai Thomas		chwaraewr pêl-droed	rheolwr pêl-droed pêl-droediwr	gwrywaidd		1926-08-01	2014-11-14	Cymru
18	Ray Williams	Ray		chwaraewr rygbi'r undeb	gwrywaidd	Prifysgol Loughborough	1927-08-25	2014-12-03	Bangor

Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Gwobrau Nobel

Eisteddfod Genedlaethol (Sir Gâr)

Cyfeiriadau

↑ Geo-politics, Orlando Crowcroft Executive Editor- (2015-06-17). "Isis: Worst refugee crisis in a generation as millions flee Islamic State in Iraq and Syria". International Business Times UK (yn Saesneg). Cyrchwyd 2025-01-23.
↑ BBC Cymru. Adalwyd 2 Ionawr 2013
↑ Gwefan Saesneg y BBC; adalwyd 10 Tachwedd 2014
↑ "Karl Jenkins on the album that marks his 70th birthday and his 50 years in the music industry". WalesOnline (yn Saesneg). 7 Mai 2014. Cyrchwyd 13 Chwefror 2022.
↑ Griffin, Carl (17 Hydref 2013). "Under Milk Wood: John Metcalf talks about his new opera" (yn en). Wales Arts Review (24). http://www.walesartsreview.org/under-milk-wood-john-metcalf-talks-about-his-new-opera/.
↑ "Swansea poet and author Nigel Jenkins dies aged 64" (yn Saesneg). Bbc.co.uk. Cyrchwyd 29 Ionawr 2014.
↑ "BBC News - Virgin Soldiers author Leslie Thomas dies aged 83" (yn Saesneg). BBC News. 7 Mai 2014. Cyrchwyd 7 Mai 2014.
↑ [1]
↑ "Former Taoiseach Albert Reynolds dies". RTÉ News (yn Saesneg). 21 August 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 21 Awst 2014. Cyrchwyd 21 Awst 2014.
↑ "Dannie Abse - obituary". The Telegraph (yn Saesneg). 28 Medi 2014.
↑ Stephens, Meic (28 Hydref 2014). "Rhiannon Davies Jones: Welsh-language author whose impassioned historical novels carried a nationalist message". The Independent (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 3 Tachwedd 2020. Cyrchwyd 25 Mai 2020.
↑ Singh, Anita (23 Hydref 2014). "Alvin Stardust dies after short illness". The Daily Telegraph (yn Saesneg). ISSN 0307-1235. Cyrchwyd 29 Hydref 2018.
↑ Boyle, Danny (19 Rhagfyr 2014). "Profumo affair's Mandy Rice-Davies dies aged 70". The Telegraph (yn Saesneg).

[1] Geo-politics, Orlando Crowcroft Executive Editor- (2015-06-17). "Isis: Worst refugee crisis in a generation as millions flee Islamic State in Iraq and Syria". International Business Times UK (yn Saesneg). Cyrchwyd 2025-01-23.

[2] BBC Cymru. Adalwyd 2 Ionawr 2013

[3] Gwefan Saesneg y BBC; adalwyd 10 Tachwedd 2014

[4] "Karl Jenkins on the album that marks his 70th birthday and his 50 years in the music industry". WalesOnline (yn Saesneg). 7 Mai 2014. Cyrchwyd 13 Chwefror 2022.

[5] Griffin, Carl (17 Hydref 2013). "Under Milk Wood: John Metcalf talks about his new opera" (yn en). Wales Arts Review (24). http://www.walesartsreview.org/under-milk-wood-john-metcalf-talks-about-his-new-opera/.

[6] "Swansea poet and author Nigel Jenkins dies aged 64" (yn Saesneg). Bbc.co.uk. Cyrchwyd 29 Ionawr 2014.

[7] "BBC News - Virgin Soldiers author Leslie Thomas dies aged 83" (yn Saesneg). BBC News. 7 Mai 2014. Cyrchwyd 7 Mai 2014.

[8] [1]

[9] "Former Taoiseach Albert Reynolds dies". RTÉ News (yn Saesneg). 21 August 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 21 Awst 2014. Cyrchwyd 21 Awst 2014.

[10] "Dannie Abse - obituary". The Telegraph (yn Saesneg). 28 Medi 2014.

[11] Stephens, Meic (28 Hydref 2014). "Rhiannon Davies Jones: Welsh-language author whose impassioned historical novels carried a nationalist message". The Independent (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 3 Tachwedd 2020. Cyrchwyd 25 Mai 2020.

[12] Singh, Anita (23 Hydref 2014). "Alvin Stardust dies after short illness". The Daily Telegraph (yn Saesneg). ISSN 0307-1235. Cyrchwyd 29 Hydref 2018.

[13] Boyle, Danny (19 Rhagfyr 2014). "Profumo affair's Mandy Rice-Davies dies aged 70". The Telegraph (yn Saesneg).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]