Deifr
Teyrnas Eingl-Sacsonaidd yng ngogledd-ddwyrain Lloegr yn y 6g oedd Deifr (Saesneg: Deira). Ymestynnai o Afon Humber hyd Afon Tees, ac o'r môr hyd ymyl gorllewinol Dyffryn Efrog. Yn ddiweddarach fe'i cyfynwyd a Brynaich (Bernicia) i'r gogledd i ffurfio teyrnas Northumbria.
Mae enw'r deyrnas o darddiad Brythoneg, efallai'n golygu "dyfroedd", fel y gair 'dwfr'. Y brenin Eingl cyntaf a gofnodir yw Ælla, y dywedir iddo gipio'r deyrnas oddi ar y Brythoniaid yn 581. Wedi ei farwolaeth ef, cipiwyd Deifr gan Æthelfrith, brenin Bernicia, ac unodd ef y ddwy deyrnas. Yn ddiweddarach daeth mab Ælla, Edwin, yn frenin y ddwy deyrnas yn 616 neu 617, a theyrnasodd hyd 633.
Deifr oedd gelyn teyrnas Gododdin yn yr ymladd a ddisgrifir yn Y Gododdin, rywbryd o gwmpas y flwyddyn 600.
Llyfryddiaeth[golygu | golygu cod y dudalen]
- Geake, Helen & Joanthan Kenny (gol.) (2000). Early Deira: Archaeological studies of the East Riding in the fourth to ninth centuries AD. Rhydychen: Oxbow. ISBN 1-900188-90-2
- Higham, N.J. (1993). The Kingdom of Northumbria AD 350-1100. Stroud: Sutton. ISBN 0-86299-730-5
Yr Hen Ogledd |
|
|---|---|
| Teyrnasoedd: | Aeron • Dál Riata • Elmet • Gododdin • Manaw Gododdin • Rheged • Ystrad Clud |
| Pobl: | Aneirin • Brân Galed • Clydno Eidyn • Coel Hen • Cunedda • Cyndeyrn • Cynfarch • Dyfnwal Frych • Dygynnelw • Elidir Lydanwyn • Eliffer • Elffin ap Gwyddno • Fflamddwyn • Gwallog • Gwenddolau • Llywarch Hen • Mynyddog Mwynfawr • Myrddin Wyllt • Nudd Hael • Owain ab Urien • Pabo Post Prydain • Pasgen fab Urien • Rhiwallon fab Urien • Rhun fab Urien • Rhydderch Hael • Sawyl Ben Uchel • Talhaearn • Taliesin • Tristfardd • Tudwal Tudclyd • Urien Rheged |
| Lleoedd: | Arfderydd • Argoed Llwyfain • Alclut • Catraeth • Caer Liwelydd • Coed Celyddon • Din Eidyn • Dunragit • Pen Rhionydd • Ynys Metcaud |
| Gweler hefyd: | |