Rwmania: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B r2.6.5) (robot yn ychwanegu: su:Romania |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 19: | Llinell 19: | ||
|canran_dŵr = 3% |
|canran_dŵr = 3% |
||
|blwyddyn_amcangyfrif_poblogaeth = Gorffennaf 2006 |
|blwyddyn_amcangyfrif_poblogaeth = Gorffennaf 2006 |
||
|amcangyfrif_poblogaeth = |
|amcangyfrif_poblogaeth = |
||
|safle_amcangyfrif_poblogaeth = 50fed |
|safle_amcangyfrif_poblogaeth = 50fed |
||
|blwyddyn_cyfrifiad_poblogaeth = |
|blwyddyn_cyfrifiad_poblogaeth = 2011 |
||
|cyfrifiad_poblogaeth = <br />19,599,560<ref>http://www.agerpres.ro/english/index.php/news-of-the-day/item/89649-Almost-196-ml-people-registered-in-Romanias-Population-and-Homes-Census.html</ref> |
|||
|cyfrifiad_poblogaeth = <br />21,680,974 |
|||
|dwysedd_poblogaeth = |
|dwysedd_poblogaeth = 82 |
||
|safle_dwysedd_poblogaeth = 79fed |
|safle_dwysedd_poblogaeth = 79fed |
||
|blwyddyn_CMC_PGP = 2006 |
|blwyddyn_CMC_PGP = 2006 |
Fersiwn yn ôl 13:34, 2 Tachwedd 2011
| |||||
Arwyddair: dim | |||||
Anthem: Deşteaptă-te, române! | |||||
Prifddinas | Bucureşti | ||||
Dinas fwyaf | Bucureşti | ||||
Iaith / Ieithoedd swyddogol | Rwmaneg1 | ||||
Llywodraeth | Democratiaeth seneddol | ||||
Arlywydd Prif Weinidog |
Traian Băsescu Emil Boc | ||||
Annibyniaeth Datganwyd Adnabwyd |
10 Mai, 1877 2 13 Gorffennaf, 1878 3 | ||||
Esgyniad i'r UE | 1 Ionawr, 2007 | ||||
Arwynebedd - Cyfanswm - Dŵr (%) |
238,391 km² (81fed) 3% | ||||
Poblogaeth - Amcangyfrif Gorffennaf 2006 - Cyfrifiad 2011 - Dwysedd |
(50fed) 19,599,560[1] 82/km² (79fed) | ||||
CMC (PGP) - Cyfanswm - Y pen |
Amcangyfrif 2006 $204.4 biliwn (44fed) $9,446 (67fed) | ||||
Indecs Datblygiad Dynol (2005) | 0.792 (64fed) – canolig | ||||
Arian cyfred | Leu (RON )
| ||||
Cylchfa amser - Haf |
EET (UTC+2) EEST (UTC+3) | ||||
Côd ISO y wlad | .ro | ||||
Côd ffôn | +40
| ||||
1Mae ieithoedd eraill, megis Hwngareg, Romani, Wcreineg a Serbeg, yn gyd-swyddogol ar lefelau lleol gwahanol. 3 Cytundeb Berlin |
Gwlad yn ne-ddwyrain Ewrop yw Rwmania (Rwmaneg: România /ro.mɨ'ni.a/). Mae'n ffinio â Hwngari a Serbia i'r gorllewin a Bwlgaria i'r de ar lan yr Afon Donaw, ac yr Wcráin a Moldofa i'r gogledd-ddwyrain. Mae gan Rwmania morlin de-ddwyreiniol â'r Môr Du ac mae de-ddwyrain cadwyn y Mynyddoedd Carpathia yn rhedeg trwy ganolbarth y wlad.
Mae Rwmania wedi bod yn aelod o NATO ers 2004, ac ymunodd â'r Undeb Ewropeaidd ar 1 Ionawr, 2007, yn dilyn arwyddiad Cytundeb Esgyniad yr UE ar ddechrau 2005.
Hanes
O dan yr Ottomaniaid, o'r bymthegfed ganrif nes y bedwaredd ganrif ar bymtheg, dechreuodd y Rwmaniaid eu hymgyrch am annibyniaeth genedlaethol yn ystod yr 1820au, yn dyheu at uniad Moldofa, Wallachia a Thransylfania. Yn 1862 unodd Moldofa a Wallachia i ffurfio'r Dywysogaeth unedol o Rwmania, a chreuwyd brenhiniaeth yn 1866.
Bu ymchwydd economaidd bach yn y 1960au a'r 1970au. Nid oedd polisïau awtarciaidd Nicolae Ceauşescu, arweinydd Rwmania Gomiwnyddol o 1965 i 1989, yn lwyddiannus, ac wrth drio talu holl dyled y wlad cafodd effaith ddifrifiol ar yr economi a arweiniodd at dlodi. Ansefydlogodd Rwmania ymhellach wrth iddo droi'n wladwriaeth heddlu (gweler Securitate, heddlu cudd y Rwmania Comiwnyddol). Saethwyd Ceauşescu a'i wraig Ddydd Nadolig 1989, ar ôl iddo orchymyn i'r heddlu cudd ymosod ar brotestwyr yn Nhimisoara.[2]
Gwleidyddiaeth
Mae Rwmania yn weriniaeth ddemocrataidd. Mae cangen ddeddffwriaethol llywodraeth Rwmania yn cynnwys dwy siambr, y Senat (Senedd), sydd ag 137 o aelodau (2004), ac y Camera Deputaţilor (Siambr Dirprwyon), sydd â 332 o aelodau (2004). Etholir aelodau'r ddwy siambr pob pedair mlynedd.
Etholir yr Arlywydd, pennaeth y cangen weithredol, hefyd gan bleidlais boblogaidd, pob pum mlynedd (nes 2004, pedair mlynedd). Mae'r arlywydd yn penodi'r Prif Weinidog, sy'n bennaeth y lywodraeth, a phenodir aelodau'r lywodraeth gan y Prif Weinidog. Mae angen i'r lywodraeth cael pleidlais seneddol o gymeradwyaeth.
Siroedd
Caiff Rwmania ei rhannu i 41 o judeţe, neu siroedd, a bwrdeisiaeth Bucureşti (y brifddinas).
Y siroedd (yn nhrefn yr wyddor) yw:
Daearyddiaeth
Ffurfir rhan fawr o ffiniau Rwmania â Serbia a Bwlgaria gan yr Afon Donaw. Ymunir y Donaw gan yr Afon Prut, sy'n ffurfio'r ffin â Moldofa. Llifir y Donaw i'r Môr Du, yn ffurfio Delta'r Donaw sydd yn cadfa o'r Biosffer.
Otherwydd diffiniwyd nifer o ffiniau Romany gan afonydd naturiol, weithiau'n shifftio, ac oherwydd bu'r Delta Donaw wastad yn ehangu tuag at y môr, tua 2-5 metr llinellog y flwyddyn, mae arwynebedd Romania wedi newid dros yr ychydig o degawdau diwethaf, yn cyffredinol yn cynyddu. Cynyddwyd y rhif o tua 237,500 km² yn 1969 i 238,319 km² yn 2005.
Mae gan Rwmania tirwedd eithaf dosbarthol, gyda 34% mynyddoedd, 33% brynau a 33% iseldiroedd.
Mae Mynyddoedd Carpathia yn dominyddu canoldir Rwmania wrth iddynt amgylchynu Gwastatir Uchel Transylfania, 14 o gopâu dros 2 000 m, yr uchaf yn Copa Moldoveanu (2 544 m). Yn y de, mae Mynyddoedd Carpathia yn pereiddio i'r brynau, tuag at Wastadedd Bărăgan.
Tri mynydd uchaf Rwmania yw:
Enw | Uchder | Grŵp Mynyddoedd | |
---|---|---|---|
1 | Copa Moldoveanu | 2 544 m | Mynyddoedd Făgăraş |
2 | Omu | 2 500 m | Mynyddoedd Făgăraş |
3 | Piatra Craiului | 2 489 m | Mynyddoedd Făgăraş |
Dinasoedd
Y dinasoedd pennaf yw'r prifddinas Bucureşti, Iaşi, Timişoara, Cluj-Napoca, Constanţa, Craiova, Braşov, a Galaţi. Y dinasoedd mwyaf yw:
# | Dinas | Poblogaeth[3] | Sir |
---|---|---|---|
1. | Bucureşti | 2 082 334 | Sir Bucureşti |
2. | Iaşi | 320 888 | Sir Iaşi |
3. | Cluj-Napoca | 317 953 | Sir Cluj |
4. | Timişoara | 317 660 | Sir Timiş |
5. | Constanţa | 310 471 | Sir Constanţa |
6. | Craiova | 302 601 | Sir Dolj |
7. | Galaţi | 298 861 | Sir Galaţi |
8. | Braşov | 284 595 | Sir Braşov |
9. | Ploiesti | 232 527 | Sir Prahova |
10. | Braila | 216 292 | Sir Braila |
11. | Oradea | 206 616 | Sir Bihor |
12. | Bacau | 175 500 | Sir Bacau |
Cyfeiriadau
- ↑ http://www.agerpres.ro/english/index.php/news-of-the-day/item/89649-Almost-196-ml-people-registered-in-Romanias-Population-and-Homes-Census.html
- ↑ BBC Cymru'r Byd – Tramor – Cofio pen-blwydd yn Romania
- ↑ (Rwmaneg) Athrofa Cenedlaethol o Ystadegau, Cyfrifiad 2002 PDF
Cysylltiadau allanol
- (Rwmaneg) Arlywyddiaeth Rwmania
- (Rwmaneg) Senedd Rwmania
- (Rwmaneg) Siambr Dirprwyon Rwmania
- (Saesneg) CIA World Factbook - Romania
|