Awtarci

Data cyffredinol
Enghraifft o'r canlynol	nodwedd

Economi sy'n cyfyngu ar fasnach gydag economïau eraill yw awtarci, ac felly mae'n dibynnu yn hollol ar adnoddau ei hunain.

Geirdarddiad

Daw'r gair "awtarci" o'r cywerthydd Saesneg autarchy (autarky mewn Saesneg Americanaidd), sydd ei hunan yn dod o'r gair Groeg am hunangynhaliaeth, αὐτάρκεια (o αὐτο, "hunan", a ἀρκέω, "i ddigoni"). Weithiau caiff ei gymysgu gydag awtarchiaeth, sef hunanlywodraeth, neu awtocratiaeth, sef unbennaeth.

Awtarcïau hanesyddol

DS: Mae dyddiadau yn frasamcanion, a statws awtarciaidd polisïau yn ddadleuol.

• Yr Unol Daleithiau — datganodd yr Arlywydd Jefferson gwaharddiad ar fasnachu ryngwladol. Parhaodd y gwaharddiad o Ragfyr 1807 i Fawrth 1809.
• Japan — yn awtarci rhannol yn ystod "cyfnod Edo", cyn ei agoriad i'r Gorllewin yn y 1850au, fel rhan o'i bolisi sakoku. Bu tipyn o fasnach gyda Tsieina a Chorea; cyfyngwyd masnachu gyda'r holl gwledydd eraill i un borth ar ynys Dejima.
• Yr Almaen — cenedlaetholdeb eithafol Adolf Hitler a'i Gynllun Pedair Blynedd.
• India — ar ôl dod yn wladwriaeth annibynnol, cyflwynwyd polisïau awtarciaidd o tua 1950 nes 1991.
• Tsieina — bu Tsieina'n agos i awtarci o 1950 i 1978, fel canlyniad o bolisïau awtarciaidd Mao Zedong.
• Rwmania — awtarci yn ystod rheolaeth Nicolae Ceauşescu (o 1965 i 1989), a arweiniodd at dlodi eang.
• Albania — bron dod yn awtarci yn 1976, pryd sefydlodd arweinydd y Blaid Gomiwnyddol, Enver Hoxha, polisi o "hunanddibyniaeth". Cynyddodd masnach allanol yn dilyn marwolaeth Hoxha, ond arhosodd yn gyfyngedig tan 1991.