Rhosllannerchrugog
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Poblogaeth | 9,380 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Wrecsam |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 53.0112°N 3.0522°W |
| Cod SYG | W04000241 |
| Cod OS | SJ295465 |
| Cod post | LL14 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Ken Skates (Llafur) |
| AS/au y DU | Andrew Ranger (Llafur) |
 | |
Pentref a chymuned ym mwrdeistref sirol Wrecsam, Cymru, yw Rhosllannerchrugog[1] (weithiau Rhosllanerchrugog; Y Rhos neu Rhos ar lafar).
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Ken Skates (Llafur) ac yn Senedd y DU (San Steffan) gan Andrew Ranger (Llafur).[2][3]
Hanes
[golygu | golygu cod]Roedd Rhosllannerchrugog yn rhan o hen blwyf Rhiwabon. Yr hen enw yr ardal oedd 'Morton uwch y Clawdd' (Saesneg: Morton Above the Dyke) neu yn gynt, yn Lladin, Morton Wallichorum (Saesneg: Welsh Morton). Ffurfiwyd plwyf newydd Rhosllannerchrugog yn 1844, a oedd yn cynnwys pentrefi Rhosllannerchrugog, Ponciau, Pant a Tre Ioan (Johnstown). Roedd Rhosllannerchrugog yn yr hen Sir Ddinbych tan 1974 ac yn Sir Clwyd rhwng 1974 a 1996, ond mae ym mwrdeistref sirol Wrecsam er 1996.
Eisteddfod Genedlaethol
[golygu | golygu cod]Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol yn Rhosllannerchrugog ym 1945 a 1961. Am wybodaeth bellach gweler:
- Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhosllannerchrugog 1945
- Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhosllannerchrugog 1961
Cyfrifiad 2011
[golygu | golygu cod]Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[4][5][6][7]
Corau meibion
[golygu | golygu cod]Ceir dau gôr meibion:
- Rhestr o ganeuon a recordiwyd gan Gôr Meibion Orffiws y Rhos
- Rhestr o ganeuon a recordiwyd gan Gôr Meibion y Rhos
Enwogion
[golygu | golygu cod]- Meredith Edwards - actor
- Tom Ellis - gwleidydd Llafur & SDP
- Rosemarie Frankland - Miss World, 1961
- Isaac Daniel Hooson - bardd (LLGC[dolen farw])
- Arwel Hughes - cyfansoddwr
- Colin Jones - arweinydd, pianydd
- Tom Jones (Twm Sbaen) - milwr (LLGC[dolen farw])
- Thomas William Jones, Arglwydd Maelor - gwleidydd Llafur
- James Idwal Jones - gwleidydd Llafur
- Stifyn Parri - actor
- Caradog Roberts - cyfansoddwr
- James Sauvage - canwr bariton (LLGC[dolen farw])
- John Glyn Williams - arweinydd, organydd
- Llŷr Williams - pianydd
- Daniel Lloyd - canwr, actor, cerddor, cyfansoddwr
- Aled Roberts - aelod o'r Democratiaid Rhyddfrydol a Chomisiynydd y Gymraeg
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod]- J. Rhosydd Williams, Hanes Rhosllannerchrugog (1945)
- William Phillips, Rhos-Llannerch-Rugog: Atgofion (1955)
- Dennis W. Gilpin, Rhosllannerchrugog, Johnstown, Ponciau, Pen-y-cae: casgliad o luniau, 2 gyf. (1991-2)
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen farw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen farw]
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- Gwefan Rhosllannerchrugog (BBC Cymru)
- Papur Bro Nene (BBC Cymru)
- Y Stiwt Archifwyd 2001-12-11 yn y Peiriant Wayback
- (Saesneg) Capeli y Rhos Archifwyd 2007-06-30 yn y Peiriant Wayback
Trefi
Y Waun · Wrecsam
Pentrefi
Acrefair · Bangor-is-y-coed · Y Bers · Bronington · Brymbo · Brynhyfryd · Bwlchgwyn · Caego · Cefn Mawr · Coedpoeth · Erbistog · Froncysyllte · Garth · Glanrafon · Glyn Ceiriog · Gresffordd · Gwersyllt · Hanmer · Holt · Llai · Llanarmon Dyffryn Ceiriog · Llannerch Banna · Llan-y-pwll · Llechrydau · Llys Bedydd · Marchwiail · Marford · Y Mwynglawdd · Yr Orsedd · Owrtyn · Y Pandy · Pentre Bychan · Pentredŵr · Pen-y-bryn · Pen-y-cae · Ponciau · Pontfadog · Rhiwabon · Rhos-ddu · Rhosllannerchrugog · Rhostyllen · Rhosymedre · Talwrn Green · Trefor · Tregeiriog · Tre Ioan · Wrddymbre