Delphinus (cytser)
 | |
| Enghraifft o: | cytser  |
|---|---|
| Rhan o | hemisffer wybrennol y gogledd |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Cytser bach a welir yn awyr y nos yn hemisffer wybrennol y gogledd yw Delphinus. "Delphinus" yw'r gair Lladin am "ddolffin".[1] Dyma un o'r 48 cytserau a restrwyd gan y seryddwr Ptolemi yn yr ail ganrif yn ei Almagest.[2] Mae'n un o'r 88 cytser dynodedig a ddiffiniwyd gan yr Undeb Seryddol Rhyngwladol ym 1922.
Del ydy'r talfyriad swyddogol yr Undeb am y cytser. Mae'r ffurf Delphini yn dynodi seren o'r cytser, er engrhaifft Alpha Delphini (α Del) a Beta Delphini (β Del), y sêr disgleiriaf yn y cytser.
Lleolir Dephinus ychydig i'r gogledd o'r cyhydedd wybrennol, rhwng y cytserau Aquila, Sagitta, Vulpecula, Pegasus, Equuleus ac Aquarius. Lleolir yr Haul yn wrthgyferbyniol i Orion yn y wybren ym mis Gorffennaf, oherwydd symudiad y Ddaear o amgylch yr Haul, a felly rhwng Gorffennaf a Hydref yw'r cyfnod gorau i weld y cytser ar ôl iddi nosi.
Mae Delphinus yn cynnwys rhan o'r Llwybr Llaethog ac o ganlyniad mae rhai nifylau a chlystyrau sêr i'w gweld yn y cytser. Ymhlith rhain mae'r nifwl planedol NGC 6891, a'r chlystyrau globylog NGC 6834 a NGC 7006, ond does dim un yn ddisglair iawn.[3]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Delphinus, the Dolphin", yn Richard Hinckley Allen, Star-Names and Their Meanings (Efrog Newydd: G. E. Stechert, 1899), tt.198–201
- ↑ "Delphinus", Ian Ridpath's Star Tales; adalwyd 5 Ebrill 2025
- ↑ Burnham, Robert (1978). Burnham's Celestial Handbook. 2. Efrog Newydd: Dover Publications, Inc. Tud. 817–832. (Yn Saesneg.)
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- "Delphinus", Awyr Dywyll Cymru