De America
Mae De America yn gyfandir yn Hemisffer y Gorllewin rhwng y Cefnfor Tawel a'r Iwerydd. Mae'r rhan fwyaf ohono yn Hemisffer y De.
Cyfeirir ato yn aml fel yn rhan o'r Amerig, fel a wneir yn achos Gogledd America. Enwyd De America ar ôl Amerigo Vespucci, yr Ewropead cyntaf i awgrymu nad India'r Dwyrain oedd yr Amerig, ond y Byd Newydd.
Mae gan De America arwynebedd o 17,820,000 km² (6,880,000 mi sg), neu tua 3.5% o arwynebedd y Ddaear. Yn 2005, amcangyfrifwyd fod y boblogaeth yn fwy na 371,200,000. Dyma'r pedwerydd cyfandir o ran arwynebedd (ar ôl Asia, Affrica, a Gogledd America) a'r pumed o ran poblogaeth (ar ôl Asia, Affrica, Ewrop, a Gogledd America).
Daearyddiaeth[golygu | golygu cod y dudalen]
Yr oes agos y cyfandir De America nifer o ynysoedd, y rhan fwyaf ohonynt yn perthyn i wledydd ar y gyfandir. Mae tiriogaethau'r Caribî yn cael eu dosbarthu gyda Gogledd America gan ddaearyddwyr. Mae gwledydd De America sy'n ffinio â Môr y Caribî – yn cynnwys Colombia, Feneswela, Gaiana, Swriname, a Guyane – yn cael eu adnabod fel De America Caribïaidd.
Gwledydd[golygu | golygu cod y dudalen]
- Yr Ariannin
- Bolifia
- Brasil
- Colombia
- Chile
- Ecwador
- Gaiana
- Guyane
- Paragwâi
- Periw
- Swrinam
- Trinidad a Tobago
- Wrwgwái
- Feneswela
Tabl o wledydd, tiriogaethau a rhanbarthau[golygu | golygu cod y dudalen]
| Enw tiriogaeth, efo baner |
Arwynebedd (km²) |
Poblogaeth (2005) |
Dwysedd poblogaeth (per km²) |
Prifddinas |
|---|---|---|---|---|
 Brasil |
8,511,965 | 186,112,794 | 21.9 | Brasília |
| Ucheldiroedd Guiana: | ||||
 Gaiana |
214,970 | 765,283 | 3.6 | Georgetown |
 Guyane |
91,000 | 195,506 | 2.1 | Cayenne |
 Swriname |
163,270 | 438,144 | 2.7 | Paramaribo |
| Gwledydd yr Andes: | ||||
 Bolifia |
1,098,580 | 8,857,870 | 8.1 | La Paz |
 Ecwador |
283,560 | 13,363,593 | 47.1 | Quito |
 Periw |
1,285,220 | 27,925,628 | 21.7 | Lima |
| > De America Caribïaidd: | ||||
 Colombia |
1,138,910 | 42,954,279 | 37.7 | Bogotá |
 Feneswela |
912,050 | 25,375,281 | 27.8 | Caracas |
| > Ynysoedd Caribïaidd: | ||||
 Trinidad a Tobago |
5,128 | 1,088,644 | 212.3 | Port of Spain |
| Côn Deheuol: | ||||
 Paragwâi |
406,750 | 6,347,884 | 15.6 | Asunción |
 Wrwgwái |
176,220 | 3,415,920 | 19.4 | Montevideo |
| > Patagonia: | ||||
 Yr Ariannin |
2,766,890 | 39,537,943 | 14.3 | Buenos Aires |
 Chile |
756,950 | 15,980,912 | 21.1 | Santiago de Chile |
| Cyfandiroedd y Ddaear | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
 Affrica-Ewrasia |
 Yr Amerig |
 Ewrasia |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
 Affrica |
 Antarctica |
 Asia |
 Ewrop |
 Gogledd America |
 De America |
 Oceania |
||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
| Uwchgyfandiroedd daearegol : Gondwana · Lawrasia · Pangaea · Pannotia · Rodinia · Colwmbia · Kenorland · Ur · Vaalbara | ||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
| Rhanbarthau'r Ddaear | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
||||||||||||||||||||||||
| Gweler hefyd: Cyfandiroedd y Ddaear | |||||||||||||||||||||||||
