Napoleon I, ymerawdwr Ffrainc
| Napoleon I, ymerawdwr Ffrainc | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | Napulione Buonaparte  15 Awst 1769 Ajaccio |
| Bu farw | 5 Mai 1821 Longwood House |
| Man preswyl | Saint Helena, Ajaccio, Paris, Ynys Elba |
| Dinasyddiaeth | Ffrainc |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | gwleidydd, gwladweinydd, swyddog milwrol, casglwr celf, ymerawdwr, brenin neu frenhines, ymgyrchydd brwd, arweinydd militaraidd |
| Swydd | Emperor of the French, Cyd-Dywysog Ffrainc, Emperor of the French, First Consul, Brenhinoedd yr Eidal, Cyd-Dywysog Ffrainc |
| Taldra | 168 centimetr |
| Tad | Carlo Bonaparte |
| Mam | Letizia Ramallo |
| Priod | Joséphine de Beauharnais, Marie Louise, Duges Parma |
| Partner | Marie Walewska, Pauline Fourès, Emilie Kraus von Wolfsberg, Elisabeth de Vaudey, Eléonore Denuelle de La Plaigne, Giuseppina Grassini |
| Plant | Napoleon II, Charles Léon, Alexandre Colonna-Walewski, Jules Barthélemy-Saint-Hilaire, Eugen Megerle von Mühlfeld |
| Perthnasau | Camillo Borghese, 6th Prince of Sulmona, Stéphanie de Beauharnais, Eugène de Beauharnais, Napoleon III, ymerawdwr Ffrainc |
| Llinach | Tylwyth Bonaparte |
| Gwobr/au | Urdd yr Eliffant, Urdd yr Eryr Gwyn, Marchog Urdd y Cnu Aur, Urdd Sant Anna, Dosbarth 1af, Urdd Alexander Nevsky, Urdd Sant Andreas, Grand Master of the Legion of Honour, grand cross of the Order of Saint Joseph |
| Llofnod | |
 | |
Roedd Napoleone Buonaparte (yn wreiddiol, yn Eidaleg a Chorseg) neu Napoléon Bonaparte yn Ffrangeg), neu Napoleon I ar ôl 1804, (15 Awst 1769 – 5 Mai 1821) yn rheolwr Ffrainc o 1799; daeth i gael ei gydnabod fel Ymerawdwr Cyntaf Ffrainc o dan yr enw Napoléon I le Grand (Napoleon I "y Mawr") o 18 Mai 1804 hyd 6 Ebrill 1814, cyfnod pan reolai ran fawr o orllewin a chanolbarth Ewrop yn ogystal â Ffrainc. Apwyntiodd nifer o'i berthnasau, o'r teulu Bonaparte, i reoli fel yn brenhinoedd mewn gwledydd eraill, ond daeth rheolaeth y mwyafrif ohonyn i ben pan gwympodd Napoleon o rym.
Cafodd ei eni yn Ajaccio, Corsica, yn fab y cyfreithiwr Nobile Carlo Buonaparte a'i wraig, Letizia Ramolino.
Rhoddir yr enw Rhyfeloedd Napoleon i gyfres o ryfeloedd yn Ewrop rhwng 1804 a 1815. Ymladdwyd y rhyfeloedd rhwng Ffrainc dan Napoleon a nifer o wledydd, yn cynnwys Prydain Fawr, Rwsia, Awstria, Prwsia, Sbaen ac eraill a ffurfiwyd sawl cynghrair gwahanol yn erbyn Napoleon.
Bu farw Napoleon ar ynys Saint Helena yn ne Cefnfor Iwerydd.
Cysylltiad â Chymru[golygu | golygu cod y dudalen]
Yn 1828 llongddryllwyd y llong La Jeune Emma ar draeth Cefn Sidan, ger Llanelli a boddwyd Adeline Coquine, nith 12 oed Josephine de Beauharnais, cyn-wraig Napoleon Bonaparte. Claddwyd hi ym mynwent Pen-bre.
Gweler hefyd[golygu | golygu cod y dudalen]
| Rhagflaenydd: Louis XVI |
Ymerawdwr Ffrainc 18 Mai 1804 – 6 Ebrill 1814 |
Olynydd: Louis XVIII fel Brenin Ffrainc a Navarre |
| Rhagflaenydd: Ffransis II |
Brenin yr Eidal 26 Mai 1804 – 1814 |
Olynydd: Dim (o 1861 Vittorio Emanuele II) |
| Rhagflaenydd: Louis XVIII fel Brenin Ffrainc a Navarre |
Ymerawdwr Ffrainc 23 Mawrth 1815 – 22 Mehefin 1815 |
Olynydd: Napoleon II |
