Iemen
 | |
| Arwyddair |
الله ،الوطن، الثورة، الوحدة  |
|---|---|
| Math |
gwladwriaeth sofran, gwlad |
|
| |
| Prifddinas |
Sana'a, Aden |
| Poblogaeth |
26,183,676 |
| Sefydlwyd |
|
| Anthem |
National anthem of Yemen |
| Pennaeth llywodraeth |
Maeen Abdulmalik Saeed |
| Cylchfa amser |
UTC+03:00 |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol |
Arabeg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol |
Y Dwyrain Canol |
| Gwlad |
 Iemen |
| Arwynebedd |
555,000 ±1 km² |
| Yn ffinio gyda |
Sawdi Arabia, Oman |
| Cyfesurynnau |
15.5°N 48°E |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol |
Government of Yemen |
| Corff deddfwriaethol |
Parliament of Yemen |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth |
President of Yemen |
| Pennaeth y wladwriaeth |
Abdrabbuh Mansour Hadi |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth |
Prime Minister of Yemen |
| Pennaeth y Llywodraeth |
Maeen Abdulmalik Saeed |
| Ariannol | |
| Cyfanswm CMC (GDP) |
18,213 million $ (UDA) |
| CMC y pen |
1,106 $ (UDA) |
| Arian |
Yemeni rial |
| Wrth gefn |
5,344,296,890 $ (UDA) |
| Canran y diwaith |
60 % |
| Cyfartaledd plant |
4.16 |
| Mynegai Datblygiad Dynol |
0.452 |
Gwlad yn ne-orllewin gorynys Arabia yw Gweriniaeth Iemen neu Iemen (Arabeg: اليَمَن Al Yaman). Y gwledydd cyfagos yw Sawdi Arabia i'r gogledd ac Oman i'r dwyrain. Yn y de mae gan y wlad arfordir ar y Môr Coch a Gwlff Aden. Sana'a yw prifddinas y wlad.
Mae ganddi dros 555,000 km sgwâr o arwynebedd a phoblogaeth o tua 24 miliwn (2010). Mae ei ffiniau yn cwmpasu dros 200 o ynysoedd, y mwyaf o'r rheiny ydy Socotra a leolir tua 415 km i'r de o'r tir mawr, ac i ffwrdd o arfordir Somalia. Hi yw'r unig wlad arabaidd sydd a llywodraeth gweriniaethol.
Daearyddiaeth[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae'r wlad, sydd ag arwynebedd o 527,970 km sgwâr: tua'r un faint â Gwlad Tai – ac ychydig mwy na thalaith California, sy'n ei gwneud y 49fed gwlad mwyaf ei maint. Hyd at arwyddo cytundeb heddwch Iemen-Sawdi Arabia yng Ngorffennaf 2000, roedd ei ffiniau'n annelwig gan na all pobl fyw yn y diffeithwch hwn. Gellir rhannu'r wlad, yn ddaearyddol, yn bedair rhan: gwastatiroedd arfordirol y gorllewin, ucheldiroedd y gorllewin, ucheldiroedd y dwyrain a Rub al Khali yn y dwyrain.
Chwyldro 2011[golygu | golygu cod y dudalen]
Yn dilyn cynnau gwreichionen chwyldro Arabaidd Tiwnisia yn Rhagfyr 2011 a Gwanwyn 2011 ymledodd y protestiadau drwy nifer o wledydd y Dwyrain Canol gan gynnwys protestiadau yn Iemen. Ar yr un pryd gwelwyd chwyldro yn yr Aifft a llefydd eraill. Ar y cychwyn codwyd llais yn erbyn diweithdra, y cyflwr economaidd ac yn erbyn llygredd yn llywodraeth Iemen.[1] Cafwyd protestio hefyd yn erbyn bwriad y llywodraeth i newid cyfansoddiad Iemen. O fewn dyddiau bron, galwyd am ymddiswyddiad y Prif Weinidog Ali Abdullah Saleh. Trodd llawer o filwyr a swyddogion y llywodraeth at ochr y protestwyr. Ar y 23 Ebrill cytunodd Saleh i ymddiswyddo, ond gwrthododd i arwyddo'r cytundebau priodol; gwnaeth hyn dair gwaith.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
| ||||||||||
