Cyfieithiadau o'r Ffrangeg i'r Gymraeg

Mae cyfieithiadau o'r Ffrangeg i'r Gymraeg yn adlewyrchu y traddodiad hir^{[angen ffynhonnell]} o cyfieithu o'r Ffrangeg i'r Gymraeg. Cafwyd y cyfieithiadau cynharaf o'r Ffrangeg i'r Gymraeg yn yr Oesoedd Canol Diweddar a chyfnod y Tuduriaid. Ffrangeg oedd prif iaith athroniaeth, gwleidyddiaeth, a ffasiwn am ganrifoedd,^{[angen ffynhonnell]} nes i'r Saesneg ei disodli yn ail hanner yr 20g.

Alain-Fournier, Henri (1886–1914)
- Le Grand Meaulnes (1913)
  - Diriogaeth goll, cyfieithwyd gan E. T. Griffiths (hefyd Henri Alban-Fournier) (Llandybie: Llyfrau'r Dryw, 1969)
Anouilh, Jean (1910–37)
- Le Rendez-vous de Senlis (1937)
  - Gwahoddiad i Ginio, cyfieithwyd gan John H. Watkins, Cyfres Dramâu'r Byd (Gwasg Prifysgol Cymru, 1976)
- Antigone (1942)
  - Antigone, cyfieithwyd gan Roy Owen, Cyfres Dramâu'r Byd (Gwasg Prifysgol Cymru, 1996)
- L'Alouette (1953)
  - Yr Ehedydd, cyfieithwyd gan Kathleen Parry, Cyfres Dramâu'r Byd (Gwasg Prifysgol Cymru, 1976)
Aragon, Louis (1897–1982)
- Les Lilas et Les Roses (1940)
  - Lelog a Rhosyn, cyfieithiad gan Tim Saunders, Taliesin 33 (Rhagfyr 1976)
Balzac, Honoré de (1799–1850)
- Y Campwaith Coll: a straeon eraill, cyfieithwyd gan T. Ifor Rees (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1954)
Beckett, Samuel (1906–89)
- En attendant Godot (1952)
  - Wrth aros Godot, cyfieithwyd gan Saunders Lewis, Cyfres Y Ddrama yn Ewrop (Gwasg Prifysgol Cymru, 1970)
- Fin de partie (1957)
  - Diwéddgan, cyfieithwyd gan Gwyn Thomas, Cyfres Y Ddrama yn Ewrop (Gwasg Prifysgol Cymru, 1969)
Bazin, René (1853–1932)
- La Terre qui meurt (1899)
  - Rousille; neu, Y Tir yn Darfod, troswyd gan T. Ifor Rees (Aberystwyth: Gwasg Aberystwyth, 1933)
Ben Jelloun, Tahar (g. 1944)
- Un fait divers d'amour
  - Stori Serch Digon Rhyfedd, cyfieithwyd gan Diarmuid Johnson, Taliesin 127 (Gwanwyn 2006)
Camus, Albert (1913–60)
- Caligula (1938)
  - Caligula, cyfieithywd gan Emyr Tudwal Jones a Prys Morgan, Cyfres Dramâu'r Byd (Gwasg Prifysgol Cymru, 1978)
- L'Étranger (1942)
  - Y Dieithryn, cyfieithwyd gan Bruce Griffiths (Llandysul: Gwasg Gomer, 1972)
- Les Justes (1949)
  - Dieuog, cyfieithwyd gan W. R. Jones (Caernarfon: Argraffty'r Methodistiaid Calfinaidd 1966)
- La Peste (1947)
  - Pla, cyfieithwyd gan Anna Gruffydd, Gwasg Carreg Gwalch 2022
Cloos, Micheline
- Le Berger des mers
  - Bugail y Môr, troswyd gan Iris George (Llandybie: Gwasg Christopher Davies, 1981)
Cotte, Jean-Louis (g. 1923)
- Furia
  - Lleng o Gythreuliaid, cyfieithwyd gan Norman Howells (Lerpwl: Gwasg y Brython, 1972)
- La Mise à prix
  - Pris ar ei Ben, cyfieithwyd gan Cyril P Cule (Aberystwyth: Cambrian News, 1971)
Dekobra, Maurice (1885–1973)
- La Vénus aux yeux d’or (1962)
  - Fenws â'r Llygaid Aur, troswyd gan Carwen Vaughan (Dinbych: Gwasg Gee, 1971)
- Anicia, l'espionne de Moukden (gydag Anne Mariel) (1964)
  - Dial yn y Dwyrain, troswyd gan W. J. Jones (Dinbych: Gwasg Gee, 1975)
Descartes, René (1596–1650)
- Le Discours de la méthode (1637)
  - Traethawd ar Drefn Wyddonol, cyfieithwyd gan D. Miall Edwards, Cyfres y Werin (Caerdydd: Cwmni Cyhoeddi Addysgol, 1923)
Dumas, Alexandre (1802–1870)
- Les Trois Mousquetaires (1844)
  - Y Tri Mysgedwr, addasiad gan J. E. B. Jones (Wrecsam: Hughes a'i Fab, 1965)
Erckmann-Chatrian (ffugenw)
- Histoire d’un Conscrit de 1813 (1864)
  - Milwr Napoleon, cyfieithwyd gan John Elwyn Jones (Llanrwst: Gwasg Carreg Gwalch, 1990)
Genet, Jean (1910–1986)
- Les Bonnes (1947)
  - Y Morynion, cyfieithwyd gan Glenda Carr, Cyfres Dramâu'r Byd (Gwasg Prifysgol Cymru, 1988)
- Le Balcon (1956)
  - Y Balconi, cyfieithwyd gan Llifon Jones (Llanrwst: Gwasg Capel Gwalch, 1984)
Gide, André (1869–1951)
- La Porte étroite (1909)
  - Y Porth Cyfyng, cyfieithwyd gan Elenid Jones a Bruce Griffiths, Cyfres yr Academi (Caerdydd: Yr Academi Gymreig, 1975)
- La Symphonie pastorale (1919)
  - Y Deillion, cyfieithiad gan Caryl Glyn Davies a Gareth Alban Davies (Llyfrau'r Dryw, 1965)
Giono, Jean (1895–1970)
- L'Homme qui plantait des arbres (1953)
  - Dyn a Blannai Goed, addaswyd gan Martin Davis (Llanrwst: Gwasg Carreg Gwalch, 2004)
Hémon, Louis (1880–1913)
- Maria Chapdelaine (1880)
  - Ar Gwr y Goedwig, cyfieithwyd gan John Edwards (Ceredigion: Cymdeithas Lyfrau Ceredigion, 1956)
Hergé [Georges Prosper Remi] (1907–83)
- Les Cigares du pharaon (1934)
  - Mwg Drwg y Pharo, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2008)
- Le Lotus bleu (1936)
  - Alaw'r Dŵr, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2016)
- L'Oreille cassée (1937)
  - Y Glust Glec, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2013)
- L'Île Noire (1938)
  - Yr Ynys Ddu, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2009)
- Le Sceptre d'Ottokar (1938)
  - Teyrnwialen Ottokar, troswyd gan Roger Boore (Caerdydd: Gwasg y Dref Wen, 1980)
  - Braint y Brenin Ottokar, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2019)
- Le Crabe au pinces d'or (1941)
  - Y Cranc â'r Crafangau Aur, troswyd gan Roger Boore (Caerdydd: Gwasg y Dref Wen, 1978)
  - Y Cranc â'r Crafangau Aur, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2015)
- L'Étoile mystérieuse (1942)
  - Y Seren Wib, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2011)
- Le Secret de la Licorne (1943)
  - Cyfrinach yr Uncorn, troswyd gan Roger Boore (Caerdydd: Dref Wen, 1978)
- Le Temple du Soleil (1946)
  - Teml yr Haul, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2018)
- Les Sept Boules de cristal (1948)
  - Rhith Saith Rhyfeddod, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2017)
- Le Trésor de Rackham le Rouge (1944)
  - Trysor Rackham Goch, troswyd gan Roger Boore (Caerdydd: Dref Wen, 1978)
- Tintin au pays de l'or noir (1950)
  - Anialwch yr Aur Du, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2009)
- Objectif Lune (1953)
  - Llwybr i'r Lleuad, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2010)
- On a marché sur la Lune (1954)
  - Ar Leuad Lawr, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2010)
- L'Affaire Tournesol (1956)
  - Cawl Erfyn Efflwfia, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2011)
- Coke en stock (1958)
  - Y Bad Rachub, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2014)
- Tintin au Tibet (1960)
  - Tintin a'r Dyn Eira Dychrynllyd, troswyd gan Roger Boore (Caerdydd: Dref Wen, 1982)
  - Tintin ar grib Tibet, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2017)
- Les Bijoux de la Castafiore (1963)
  - Perdlysau Castafiore, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2016)
- Vol 714 pour Sydney (1968)
  - Awyren 714 i Sydney, troswyd gan Dafydd Jones (Tresaith: Dalen, 2008)
Ionesco, Eugène (1909–94)
- La Leçon (1951) a Le Nouveau Locataire (1957)
  - Y Wers ac Y Tenant Newydd, cyfieithwyd gan K. Lloyd-Jones, Cyfres Dramâu'r Byd (Gwasg Prifysgol Cymru, 1974)
- Le Solitaire (1973)
  - Y Dyn Unig, cyfieithwyd gan John Watkins, Cyfres yr Academi (Caerdydd: Yr Academi Gymreig, 1982)
Lamennais, Félicité Robert de (1782–1854)
- Paroles d'un croyant (1834)
  - Geiriau Credadun, cyfieithwyd gan W. Ambrose Bebb (Caerdydd: Y Cwmni Cyhoeddi Addysgol, 1921)
Loti, Pierre (1850–1923)
- Pêcheur d'Islande (1886)
  - Pysgotwr Ynys yr Iâ, cyfieithwyd gan Nathaniel H. Thomas (Abertawe: Thomas a Parry, 1924)
  - Pysgotwyr Llydaw, addaswyd gan John Elwyn Jones (Y Bala: Llyfrau'r Faner, 1985)
Marivaux, Pierre de (1688-1763)
- Le Triomphe de l'Amour (1732)
  - Serch yw'r Teyrn, yn Duges, Tywysoges, a Chyffur Epilio, addasiwyd gan Gareth Miles (Caerdydd: Gwasg Taf, 1992). Gyda cyfieithiadau dramâu gan Niccolò Machiavelli a John Webster
Maupassant, Guy de (1850–93)
- Marchog, a phump o ystorïau eraill, cyfieithwyd gan Gwenda Gruffydd (Abertawe: Morgan a Higgs, 1920)
Molière (1622–1673)
- Le Mariage forcé (1664)
  - Y Briodas Orfod, cyfieithwyd gan Nathaniel H. Thomas, Cyfres y Werin (Abertawe: Thomas a Parry, 1926)
- Le Médecin malgré lui (1666)
  - Doctor ar ei Waethaf, cyfieithwyd gan Saunders Lewis, Cyfres y Werin (Wrecsam: Hughes a'i Fab, 1924)
- L'Avare (1668)
  - Y Cybydd, cyfieithwyd gan Ifor L. Evans, Cyfres y Werin (Caerdydd: Cwmni Cyhoeddi Addysgol, 1921)
- Le Malade imaginaire (1673)
  - Y Claf Diglefyd, cyfieithwyd gan Bruce Griffiths, Cyfres y Ddrama yn Ewrop (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1972)
Monsigny, Jacqueline (1931–2017)
- Floris, mon amour (1970)
  - Ffloris, 'y Nghariad i, cyfieithwyd gan John Edwards (Llandysul: Gwasg Gomer, 1973)
- Floris, le cavalier de Petersbourg (1972)
  - Ffloris, Rhamant ac Antur, troswyd gan Cyril P. Cule (Llandysul: Gwasg Gomer, 1978)
Ramuz, Charles Ferdinand (1878–1947)
- Derborence (1936)
  - Pan Gwympodd y Mynydd, cyfieithwyd gan Gwenda Thompson a T. Ifor Rees (Abertawe: Gwasg John Penry, 1968)
Rousseau, Jean-Jacques (1712–78)
- Émile, ou De l'éducation (1762)
  - Émile, detholion cyfieithwyd gan R. M. Jones, Cyfres Ysgrifau ar Addysg (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1963)
Sagan, Françoise (1935–2004)
- Bonjour Tristesse (1954)
  - Henffych dristwch!, cyfieithwyd gan Elenid Williams (Aberystwyth: Cymdeithas Lyfrau Ceredigion, 1970)
Saint-Exupéry, Antoine de (1900–44)
- Le Petit Prince (1943)
  - Y Tywysog Bach, addaswyd/cyfieithwyd gan Llinos Dafis (Neckarsteinach: Edition Tintenfass, 2007)
Sartre, Jean-Paul (1905–80)
- Huis clos (1944)
  - Caeëdig Ddôr, cyfieithwyd gan Richard T. Jones, Cyfres Dramâu'r Byd (Gwasg Prifysgol Cymru, 1979)
- Les Jeux sont faits (1948)
  - Tynged Anochel, cyfieithwyd gan Berwyn Prys Jones, Cyfres yr Academi (Gwasg Gee, 1975)
Troyat, Henri (1911–2007)
- L'Araigne (1938)
  - Y Brawd, troswyd gan Rhiannon Davies a T. Ifor Rees (Aberystwyth: Cymdeithas Lyfrau Ceredigion, 1959)
- La Neige en deuil (1952)
  - Meirw ar y Mynydd, cyfieithwyd gan Rhiannon Davies a T. Ifor Rees (Landybie: Llyfrau'r Dryw 1965)
- Le Carnet vert, Le Retour de Versailles, Le Meilleur Client
  - Y Llyfryn-poced Gwyrdd, a straeon eraill, troswyd gan T. Ifor Rees (Landybie: Llyfrau'r Dryw, 1967)

Casgliadau[golygu | golygu cod]

Beirdd Simbolaidd Ffrainc, cyfieithwyd gan Euros Bowen, Cyfres Barddoniaeth Pwyllgor Cyfieithiadau yr Academi Gymreig (Academi Gymreig / Gwasg Prifysgol Cymru, 1980)
Saith Stori, cyfieithwyd gan Henry Lewis (Wrecsam: Hughes a'i Fab, 1929)
Storïau tramor 3, cyfieithiadau o'r Ffrangeg, or Rwseg ac o'r Llydaweg, gol. R. M. Jones (Llandysul: Gwasg Gomer, 1976). Storïau gan Alphonse Daudet, Anatole France, Guy de Maupassant, Prosper Mérimée ac Alfred de Vigny
Storïau tramor 6: Storïau Ffrangeg Allfro, gol. Mair Hunt (Llandysul: Gwasg Gomer, 1978). Pymtheg stori gan awduron sy ddim o Ffrainc ond sy'n ysgrifennu yn y Ffrangeg:
- Constant Burniaux (Gwlad Belg), Beau Manolin
- Louis Delattre (Gwlad Belg), Pierre de la Baraque
- Mohammed Dib (Algeria), Y Cuadra; Y Neges
- Philippe-Joseph Aubert de Gaspé (Québec), Noson gyda'r Cythreuliaid
- Jean-Charles Hervey (Québec), Y Dyn a Aeth i Wlad y Llygoden Gysegredig
- Charles Ferdinand Ramuz (Y Swistir), Yr Hen Antille
- Jean-Louis Schmidt (Gwlad Belg), Marw Esgob
- Francoise Mallet-Joris (Gwlad Belg), Sant o Wlad Groeg
- Ahmed Sefrioui (Moroco), Ewythr Hammad; Y Llestr Pridd; Un Diwrnod Ymhlith Diwrnodau
- Ibrahim Seid (Tsiad), Nidjema’r Ferch Amddifad, ,Diffyg ar yr Haul; Cyfiawnder y Llew
Storïau'r Meistri: Detholiad o storïau Daudet, Flaubert, Maupassant, Anatole France ac eraill, cyfieithwyd gan R. J. Paul-Williams (Llundain: Gwasg Gymraeg Foyle, 1945). Storïau gan Alphonse Daudet, Guy de Maupassant, Honoré de Balzac, Henri Barbusse, Anatole France, Gustav Flaubert

Llyfryddiaeth am Lenyddiaeth Ffrangeg[golygu | golygu cod]

Erthyglau am André Gide, André Malraux, Jean-Paul Sartre, Paul Valéry, a Paul Claudel yn Y Llenor yn Ewrop, gol. Gareth Alban Davies a W. Gareth Jones (Gwasg Prifysgol Cymru, 1976)
Nodiadau ar, a straeon byrion gan, Marc Bernard, Félicien Marceau, Yvonne Escoula, Charles Ferdinand Ramuz, Guy de Maupassant, Georges Simenon a Jean-Paul Sartre, yn Storïau Tramor 2, gol. R. M. Jones (Llandysul: Gwasg Gomer, 1975)
Paul W. Birt, Cerddi Alltudiaeth: Thema yn llenyddiaethau Quebec, Catalunya a Chymru (Gwasg Prifysgol Cymru, 1998)
Manon Hefin Mathias, "Dyn Dewr, Gwraig Dda; Georges Sands", Taliesin 132 (Gaeaf 2007)
John Rowlands, Beirniadaeth ar Tynged Anochel gan Sartre, Taliesin 32 (Gorffennaf 1976)
Heather Williams, "Barddoniaeth i bawb o bobl y byd: cabledd?", Taliesin 95 (1996), 56–62
Heather Williams, Barddoniaeth i Bawb? Stéphane Mallarmé (Aberystwyth: Cronfa Goffa Saunders Lewis, 1998)

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]