Defnyddiwr:AlwynapHuw/1958 in Wales
Mae'r erthygl hon yn ymwneud ag arwyddocâd penodol y flwyddyn 1958 i Gymru a'i phobl .
Periglor[golygu | golygu cod]
- Tywysog Cymru - Charles (o 26 Gorffennaf)
- Tywysoges Cymru - yn wag
- Archesgob Cymru - Edwin Morris, Esgob Mynwy
- Archdderwydd Eisteddfod Genedlaethol Cymru - William Morris
Digwyddiadau[golygu | golygu cod]
- 18 Ionawr - Nigel Birch yn ymddiswyddo fel Ysgrifennydd Economaidd i'r Trysorlys.
- 5 Chwefror - Mae tîm pêl-droed cenedlaethol Cymru yn gymwys ar gyfer Cwpan y Byd yr haf hwn yn Sweden dan reolaeth Jimmy Murphy . [1]
- 6 Chwefror - Mae Manchester United FC, pencampwyr cynghrair Lloegr lle mae Jimmy Murphy hefyd yn rheolwr cynorthwyol, yn cymryd rhan mewn damwain awyren ym Munich, Gorllewin yr Almaen, ar y daith adref o gêm Cwpan Ewrop yn Iwgoslafia . Mae saith chwaraewr Unedig ymhlith yr 21 o bobl sy'n marw, ond ymhlith y rhai sydd wedi goroesi mae'r asgellwr a anwyd yn Abertawe, Kenny Morgans . [2]
- 25 Chwefror - Lansiwyd yr Ymgyrch dros Ddiarfogi Niwclear gan Bertrand Russell .
- 2 Ebrill - Darganfyddiad damweiniol Mithraeum Caernarfon .
- 6 Mai - Crogwyd y Llofrudd Vivian Teed gan Robert Leslie Stewart yng Ngharchar Abertawe . Hwn oedd y crog olaf i ddigwydd yng Nghymru. [3]
- 19 Mehefin - Mae Cymru'n cael eu bwrw allan o Gwpan y Byd yn y rowndiau terfynol chwarterol, gan golli i Brasil . [4]
- 26 Gorffennaf - Yng Ngemau'r Ymerodraeth yng Nghaerdydd, mae'r Frenhines yn cyhoeddi y bydd ei mab, y Tywysog Charles, yn cael ei greu yn Dywysog Cymru .
- 6 Awst - Daniel Granville West yn dod yn gymrawd bywyd cyntaf Cymru.
- 18 Awst
- Darganfyddiad damweiniol Dyn Brymbo (c.2000 BCE).
- Cyhoeddir stampiau postio rhanbarthol Prydain Fawr am y tro cyntaf.
- 24 Hydref - Huw T. Edwards yn cyhoeddi ei ymddiswyddiad o gadeirydd Cyngor Cymru a Sir Fynwy mewn protest yn erbyn y penderfyniad i orlifo cwm Tryweryn .
- 13 Rhagfyr - Pont ffordd newydd ar draws Afon Conwy yng Nghonwy yn disodli pont grog Telford .
- Daw Thomas Parry yn Bennaeth Prifysgol Cymru, Aberystwyth .
Celfyddydau a llenyddiaeth[golygu | golygu cod]
Gwobrau[golygu | golygu cod]
- Eisteddfod Genedlaethol Cymru (a gynhelir yn Ebbw Vale )
- Eisteddfod Genedlaethol Cymru: Cadeirydd - T. Llew Jones
- Eisteddfod Genedlaethol Cymru: Y Goron - Llew Jones
- Eisteddfod Genedlaethol Cymru: Medal Rhyddiaith - Edward Cynolwyn Pugh
Llyfrau newydd[golygu | golygu cod]
- Tom Beynon – Howell Harris, Reformer and Soldier
- Brenda Chamberlain – The Green Heart
- Aneirin Talfan Davies – Englynion a Chywyddau
- Islwyn Ffowc Elis – Blas y Cynfyd
- Paul Ferris – A Changed Man
- Cyril Fox – Pattern and purpose: a study of early Celtic art in Britain
- Peter George – Red Alert
- Emyr Humphreys – A Toy Epic
- Bobi Jones – Nid yw Dwr yn Plygu
- D. Gwenallt Jones – Cofiant Idwal Jones
- T. Llew Jones – Trysor Plas y wernen and Merched y môr a chwedlau eraill
- Bertrand Russell – Understanding History and Other Essays
- Ernest Llwyd Williams – Crwydro Sir Benfro
- Raymond Williams – Culture and Society
Drama newydd[golygu | golygu cod]
- George Fisher - Y Ferch a'r Dewin
- John Gwilym Jones - Lle Mynno'r Gwynt
- Saunders Lewis - Brad
Cerddoriaeth[golygu | golygu cod]
- Daniel Jones - Y Wlad Tu Hwnt i'r Sêr (cantata)
- Ian Parrott - concerto Cor Anglais
Ffilm[golygu | golygu cod]
- Mae Richard Burton yn sêr yn y fersiwn ffilm o Look Back in Anger .
- Ronald Lewis yn cyd-sêr yn The Wind Cannot Read .
Darlledu[golygu | golygu cod]
- Gorffennaf - Er mwyn darlledu Gemau'r Ymerodraeth Brydeinig a'r Gymanwlad o Gaerdydd, mae canolfan ddarlledu wedi'i sefydlu ar lan Afon Taff, ger Parc Arfau Caerdydd.
Teledu Cymraeg[golygu | golygu cod]
- Daw teledu masnachol ar gael yng Nghymru, gan ddarlledu rhai rhaglenni Cymraeg, fel Amser Te . [5]
Teledu Saesneg[golygu | golygu cod]
- 30 Tachwedd - Yn ystod darllediad byw o drama The Armchair The Underground ar y rhwydwaith ITV, mae gan yr actor Gareth Jones drawiad calon angheuol rhwng dwy o'i olygfeydd.
- Gwlad y Gân, gydag Ivor Emmanuel a Sian Hopkins
Chwaraeon[golygu | golygu cod]
- Gemau'r Ymerodraeth Brydeinig a'r Gymanwlad (a gynhelir yng Nghaerdydd):
- Enillir medal aur sengl Cymru gan Howard Winstone yn y gystadleuaeth bocsio pwysau bantam.
- Enillir medalau arian gan: John Merriman (6 milltir), Malcolm Collins (bocsio pwysau plu), a Robert Higgins (bocsio pwysau ysgafn-trwm).
- Oherwydd ei fod ar Wasanaeth Cenedlaethol yn y Fyddin Brydeinig, cystadlodd yr ymladdwr o Abertawe, Brian Curvis, yn y gemau i Loegr, gan ennill medal efydd ar bwysau welter.
- Pêl - droed - Mae Cymru yn cyrraedd rownd yr wyth olaf yng Nghwpan y Byd, yn cael ei bwrw allan gan gôl gan Pelé .
- Gymnasteg - Margaret Neale o Gaerdydd yw Pencampwr Merched Prydain am yr ail flwyddyn yn olynol.
- Personoliaeth Chwaraeon y Flwyddyn BBC Cymru - Howard Winstone