Llanddewi Nant Hodni
Pentref bychan gwledig yn Sir Fynwy yw Llanddewi Nant Hodni neu Llanddewi Nant Honddu (weithiau: Llanhonddu neu Llanhodni; Saesneg: Llanthony; weithiau Llantoni). Fe'i lleolir 10 milltir i'r gogledd o'r Fenni yng ngogledd-orllewin Sir Fynwy ar ffordd fynydd sy'n arwain i Gapel-y-ffin a'r Gelli Gandryll. Saif ar lan Afon Honddu (mae enw'r pentref yn cadw'r hen ffurf ar y gair 'Honddu', sef 'Hodni').
Saif y pentref hanner ffordd i fyny cwm anghysbell Dyffryn Ewias, ar ymyl ddwyreiniol y Mynydd Du a Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog. Mae'r tirlun o gwmpas yn drawiadol am ei unigrwydd.
Yn ymyl y pentref ceir adfeilion Priordy Llanddewi Nant Hodni, a sefydlwyd gan yr arglwydd Normanaidd William de Lacy, arglwydd Ewias Lacy, ar droad yr 12fed ganrif. Ond cyn hynny roedd y safle eisoes yn adnabyddus fel clas Cymreig Llanddewi Nant Hodni. Ymwelodd Gerallt Gymro â'r priordy newydd yn 1188 ac mae'n dweud mai dau feudwy Cymreig a sefydlodd yr hen glas. 'Llanantoni', a droes yn 'Llantoni' dros y blynyddoedd, oedd enw'r sefydliad Awstinaidd newydd, sy'n rhoi i'r pentref ei enw Saesneg heddiw (Llanthony).
Gweler hefyd[golygu | golygu cod y dudalen]
Aberffrwd · Abergwenffrwd · Betws Newydd · Brynbuga · Bryngwyn · Caerwent · Cas-gwent · Castell-meirch · Cemais Comawndwr · Cilgwrrwg · Cil-y-Coed · Clydach · Coed Morgan · Coed-y-mynach · Cwmcarfan · Cwm-iou · Drenewydd Gelli-farch · Y Dyfawden · Yr Eglwys Newydd ar y Cefn · Y Fenni · Gaer-lwyd · Gilwern · Glasgoed · Goetre · Gofilon · Y Grysmwnt · Gwehelog · Gwernesni · Gwndy · Yr Hencastell · Little Mill · Llanarth · Llanbadog · Llandegfedd · Llandeilo Bertholau · Llandeilo Gresynni · Llandenni · Llandidiwg · Llanddewi Nant Hodni · Llanddewi Rhydderch · Llanddewi Ysgyryd · Llanddingad · Llanddinol · Llanelen · Llanelli · Llaneuddogwy · Llanfable · Llanfaenor · Llanfair Cilgedin · Llanfair Is Coed · Llanfihangel Crucornau · Llanfihangel Tor-y-mynydd · Llanfihangel Troddi · Llanfihangel-y-gofion · Llanfihangel Ystum Llywern · Llanfocha · Llanffwyst · Llangaeo · Llangatwg Feibion Afel · Llangatwg Lingoed · Llangiwa · Llangofen · Llan-gwm · Llangybi · Llanhenwg · Llanisien · Llanllywel · Llanofer · Llanoronwy · Llan-soe · Llantrisant · Llanwarw · Llanwenarth · Llanwynell · Llanwytherin · Y Maerdy · Magwyr · Mamheilad · Matharn · Mounton · Nant-y-deri · Newbridge-on-Usk · Y Pandy · Pen-allt · Penrhos · Pen-y-clawdd · Porth Sgiwed · Pwllmeurig · Rogiet · Rhaglan · St. Arvans · Sudbrook · Trefynwy · Tre'r-gaer · Tryleg · Tyndyrn · Ynysgynwraidd
