Derwyddiaeth (modern)
.png)
Mae Derwyddiaeth yn fudiad ysbrydol neu grefyddol modern sy'n hyrwyddo meithrin perthnasoedd anrhydeddus â thirweddau ffisegol, fflora, ffawna, a phobloedd amrywiol y byd, yn ogystal â duwiau natur, ac ysbrydion natur a lle.[1] Mae credoau diwinyddol ymhlith Derwyddon modern yn amrywiol; fodd bynnag, mae pob Derwydd modern yn parchu hanfod dwyfol natur.[1]
Tra bod amrywiadau mawr o ran ymarferion a chredoau Derwyddiaeth fodern, gellir arsylwi set graidd o arferion ysbrydol a defosiynol, gan gynnwys: myfyrdod; gweddi/sgwrsio â duwiau ac ysbrydion; y defnydd o ddulliau allsynhwyraidd o geisio doethineb ac arweiniad; y defnydd o fframweithiau ysbrydol sy'n seiliedig ar natur i strwythuro arferion a defodau defosiynol; ac arfer rheolaidd o gysylltiad natur a gwaith stiwardiaeth amgylcheddol.[2]
Datblygwyd Derwyddiaeth fodern yn yr 18fed ganrif ym Mhrydain yn sgil y mudiad Rhamantaidd, a oedd yn mawrygu Celtiaid hynafol Oes yr Haearn. Diben neo-Dderwyddon cynnar oedd dynwared offeiriaid derwyddon Oes yr Haearn. Bryd hynny, yr oedd y wybodaeth gywir am yr offeiriaid hynafol hyn yn brin, ac nid oes unrhyw gysylltiad uniongyrchol gan dderwyddon modern â'r derwyddon hynafol, er gwaethaf honiadau ambell dderwydd modern.[3]
Ar ddiwedd yr 18fed ganrif, datblygodd Derwyddon modern sefydliadau brawdol a oedd wedi'u modelu ar Seiri Rhyddion a ddefnyddiodd ffigwr rhamantaidd Derwyddon a Beirdd Prydain fel symbolau o ysbrydolrwydd cynhenid Prydain Gynhanesyddol. Roedd rhai o’r grwpiau hyn yn gwbl frawdol a diwylliannol, fel yr un hynaf sydd yn dal i fodoli, sef Urdd Hynafol y Derwyddon a sefydlwyd ym 1781, gan greu traddodiadau o ddychymyg cenedlaethol Prydain. Unodd eraill ar ddechrau'r 20fed ganrif â mudiadau cyfoes megis y mudiad diwylliant corfforol a naturiaeth. Ers yr 1980au, mae rhai derwyddon modern wedi mabwysiadu methodolegau tebyg i rai Adlunwyr Paganaidd Celtaidd mewn ymdrech i greu arfer sy'n fwy hanesyddol gywir. Fodd bynnag, mae dadlau o hyd ynghylch faint o debygrwydd sydd gan Dderwyddiaeth fodern i dderwyddon Oes yr Haearn neu beidio.
Erbyn 2020, roedd Derwyddiaeth fodern wedi lledaenu i 34 o genhedloedd, ar draws 6 chyfandir,[1] ac wedi gwreiddio mewn 17 o fiomau amrywiol.[1] Roedd y pwysigrwydd yr oedd Derwyddon modern yn ei gysylltu ag iaith a diwylliant Celtaidd, tua 2020, yn amrywio yn dibynnu ar yr amgylcheddau ffisegol a diwylliannol yr oedd y Derwyddon unigol yn byw ynddynt.[1] Erbyn 2020, roedd tua 92% o Dderwyddon y byd yn byw y tu allan i Ynysoedd Prydain.[1]
Yn seiliedig ar ddata cyfrifiadau 2011-2013 o Brydain, Canada, Awstralia, Seland Newydd, ac Iwerddon, a data Adroddiad ARIS 2008 o'r Unol Daleithiau, amcangyfrifwyd bod poblogaeth y Derwyddon sy'n byw mewn cenhedloedd angloffon yn 59,299.[4] Mae'r boblogaeth fyd-eang bresennol o Dderwyddon yn debygol o fod yn sylweddol uwch na'r nifer hwn, gan nad yw llawer o wledydd â Derwyddon yn eu caniatáu i nodi mai Derwyddon yr ydynt yn eu cyfrifiadau gwlad.[5] Mae arolygon ffydd Paganaidd hefyd yn debygol o dangyfrif Derwyddon, gan mai dim ond 63% o Dderwyddon y byd sy'n uniaethu â'r naill neu'r llall o'r categorïau Pagan.[6] Yn ogystal, mae 74% o Dderwyddon y byd yn dweud bod ganddynt bryderon preifatrwydd a diogelwch sylweddol, oherwydd gwahaniaethu ac erledigaeth yn eu cymunedau lleol, ac felly maent yn debygol o gael eu tangofnodi yn nata’r cyfrifiad sy’n bodoli. [7]
Tra bod Derwyddon modern wedi lledaenu'n gyflym ar draws y byd, nid yw Derwyddon yn proselyteiddio, [8] ac mae 74% o Dderwyddon y byd yn gweithio'n galed i gadw eu harferion ysbrydol yn breifat.[9]
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]- Neo-baganiaeth Geltaidd
- Rhestr o dderwyddon a neo-dderwyddon
Darllen pellach
[golygu | golygu cod]Ffynonellau gwreiddiol
[golygu | golygu cod]
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]Cyfryngau cysylltiedig â Neo-dderwyddiaeth yn Wikimedia Commons
| |||||||||||||
.svg){kind=small}
| Y Celtiaid |
|---|
 |
|
Llwythau eraill |
|
Rhanbarthau hynafol |
|
Mytholeg Oidelig |
|
Ieithoedd Celtiaid |
|
Prif fudiadau gwleidyddol |
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 White 2021.
- ↑ White 2021, t. 186-187.
- ↑ "The Druids". The British Museum. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 23 December 2012. Cyrchwyd 1 December 2014.
Modern Druids have no direct connection to the Druids of the Iron Age. Many of our popular ideas about the Druids are based on the misunderstandings and misconceptions of scholars 200 years ago. These ideas have been superseded by later study and discoveries.
- ↑ White 2021, t. 280-283.
- ↑ White 2021, t. 279-280.
- ↑ White 2021, t. 114.
- ↑ White 2021, t. 31.
- ↑ Doyle White 2016, t. 360.
- ↑ White 2021, t. 29-58.