Llydaw Unedig
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia |
Mudiad gwleidyddol i aduno rhanbarth gweinyddol presennol Llydaw â Loire Atlantique yw Llydaw Unedig, Ailuno Llydaw neu Ailuno Llydaweg.
Cefndir[golygu | golygu cod]
Roedd Llydaw yn annibynnol o'r 840au pan enillodd Nominoe ymreolaeth o'r Ymerodraeth Ffrancaidd. Ar ôl Salomon, Brenin Llydaw, galwyd yr arweinwyr Llydaweg yn ddugiaid a pharhaodd Dugiaeth Llydaw tan ddiddymu brenhiniaeth Ffrainc. Rheolwr olaf Llydaw annibynnol oedd Anna Vreizh. Yn ystod annibyniaeth Llydaw, roedd Llydaw dan arglwyddiaeth Eingl-Normanaidd neu Ffrainc ond ni chafodd ei hymgorffori yn Ffrainc tan gytundeb Undeb Llydaw a Ffrainc ym 1536.[1]
Ym 1941, gwahanodd llywodraeth Vichy ardal Loire-Atlantique oddi wrth Lydaw hanesyddol sydd heddiw yn parhau i fod yn rhan o ranbarth gweinyddol Pays de la Loire. Gwahanwyd Loire-Atlantique gan gynnwys prifddinas Dugiaeth hynafol Llydaw, Naoned (Nantes yn Ffrangeg), oddi wrth weddill Llydaw yn rhannol er mwyn dial wedi i nifer fawr o Lydawiaid gefnogi Cyngor Cenedlaethol Ffrainc Rydd Charles de Gaulle, a hefyd er mwyn ymosod ar Lydawiaid a oedd yn cefnogi annibyniaeth Llydaw.[2]
Mudiad[golygu | golygu cod]
Trefniant rhanbarthol[golygu | golygu cod]
Dywedodd y cyn Brif Weinidog Marc Ayrault a maer Naoned ei fod “er budd y bobol” i uno Loire-Atlantique â Llydaw. Ychwanegodd ei olynydd fel maer Naoned, Johanna Rolland, “Ar gyfer dyfodol ein tiriogaethau a’r bobl sy’n byw ynddynt, gadewch inni frwydro am uno Pays de la Loire a Bretagne”. Dywedodd Marc le Fur, aelod seneddol dros blaid yr UMP, fod yr Arlywydd Hollande yn “cynnal Vichy [gwladwriaeth Ffrainc adeg y rhyfel]”. “Nid yw wedi gwrando ar ei weinidogion Llydaweg, nac ar yr aelodau seneddol Llydaweg, nac ar fusnesau lleol, nac ar arweinwyr diwylliannol. Mae'n fyddar. Ni fydd yn gwrando ar unrhyw un.” Cyhuddodd y sefydliad 44=BZH lywodraeth Ffrainc o wrando ar arweinwyr gwleidyddol arweinwyr gwleidyddol Loire Atlantique yn unig, sydd, yn eu barn nhw, yn ysu am gadw eu swyddi, ac yn anwybyddu barn pobl Llydaw.[3]
Yn 2014 gorymdeithiodd rhwng 13,000 a 30,000 o bobl i gefnogi ailuno. Yn 2016 hefyd roedd gorymdaith o rhwng 2,500 a 10,000 o bobl.[4]
Mudiad diweddarach[golygu | golygu cod]
Ym mis Rhagfyr 2018, cynhaliwyd pleidlais gan adran Loire-Atlantique o blaid refferendwm wedi'i threfnu gan y wladwriaeth ar gynnwys Loire-Atlantique yn nhiriogaeth y Llydaw.[5]
Ym mis Hydref 2018, gorymdeithiodd 1,500 i 3,000 yn Naoned ar gyfer ailuno Llydaw; refferendwm i aduno rhanbarth presennol Llydaw â Loire Atlantique (ar hyn o bryd yn rhan o Pays de la Loire).[6]
Ym mis Tachwedd 2018, arwyddodd 100,000 o ddinasyddion Loire-Atlantique ddeiseb a gynigiwyd gan y mudiad Bretagne Réunie" (Aduno Llydaw) i aduno Llydaw â Loire-Atlantique.[7][8]
Yn 2021, pleidleisiodd cyngor tref Naoned o blaid gofyn i lywodraeth Ffrainc drefnu refferendwm ar Naoned yn gadael rhanbarth Pays-de-la-Loire i ddod yn rhan o Lydaw.[9]
Yn 2022, cefnogodd arweinydd y grŵp trawsbleidiol Breizh a-Gleiz, Aziliz Gouez, ailuno Llydaw sy'n cael ei weld fel rhagofyniad ar gyfer proses o ymreolaeth i Lydaw. Pleidleisiwyd dros ei galwad am ymreolaeth i Lydaw gan yr holl gynghorwyr rhanbarthol (ac eithrio Rassemblement National sy'n blaid ar yr asgell dde pell).[10]
Arolygon Barn[golygu | golygu cod]
Dangosodd arolwg barn yn 2013 fod 18% o Lydawiaid yn cefnogi annibyniaeth a 37% yn dweud y byddent yn disgrifio eu hunain yn Llydewig yn gyntaf, tra bod 48% yn ystyried eu hunain yn Ffrengig yn gyntaf.[11]
Canfu arolwg barn yn 2019 fod 47% o Lydawiaid yn ystyried yr ailuno yn ffafriol tra bod 31% yn ei ystyried yn anffafriol. Roedd 53% o'r rhai oedd yn byw yn Loire-Atlantique yn ystyried yr uno'n ffafriol tra bod 25% yn ei ystyried yn anffafriol.[12]
Cefnogaeth Ryngwladol[golygu | golygu cod]
Yn 2014, llofnodwyd cynnig yn Nhŷ Cyffredin y Deyrnas Unedig gan 10 AS yn cefnogi ailuno rhanbarth hanesyddol Llydaw yn ystod ad-drefnu uwchranbarthau Ffrainc gan lywodraethau Ffrainc.[13]
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Llydaw[golygu | golygu cod]
Gwledydd eraill[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Celtic culture : a historical encyclopedia. Internet Archive. Santa Barbara, Calif. : ABC-CLIO. 2006. tt. 241–242. ISBN 978-1-85109-440-0.CS1 maint: others (link)
- ↑ Fishman, Joshua A.; García, Ofelia; Press, Oxford University (2010). Handbook of Language & Ethnic Identity (yn Saesneg). Oxford University Press. t. 251. ISBN 978-0-19-537492-6.
- ↑ "Anger as plan to redraw French map omits 'Great Brittany'". France 24 (yn Saesneg). 2014-06-03. Cyrchwyd 2023-09-15.
- ↑ à 12h25, Par Par Pierre-Baptiste Vanzini Le 25 septembre 2016 (2016-09-25). "La réunification de la Bretagne, un combat perdu ?". leparisien.fr (yn Ffrangeg). Cyrchwyd 2023-09-15.
- ↑ Océan, Presse (2018-12-17). "Loire-Atlantique. Les élus votent pour le référendum mais contre le rattachement". Presse Océan (yn Ffrangeg). Cyrchwyd 2023-09-15.
- ↑ "New demonstration for reunification of historical Brittany". Nationalia (yn Catalan). 2023-09-15. Cyrchwyd 2023-09-15.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ↑ "New demonstration for reunification of historical Brittany". Nationalia (yn Catalan). 2023-09-15. Cyrchwyd 2023-09-15.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ↑ LORET, Paul (2022-11-25). "Pétition des 100 000, tribunal administratif". Bretagne Réunie (yn Ffrangeg). Cyrchwyd 2023-09-15.
- ↑ "French town of Nantes votes for referendum on exiting Pays-de-la-Loire region".
- ↑ "Brittany lays claim to autonomy, in Corsica's footsteps". Le Monde.fr (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-09-15.
- ↑ Henley, Jon; Sheehy, Finbarr; Swann, Glenn; Fenn, Chris. "Beyond Catalonia: pro-independence movements in Europe". the Guardian (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-09-15.
- ↑ "Bretagne à cinq. Ce sondage qui relance le débat". archive.wikiwix.com. Cyrchwyd 2023-09-18.
- ↑ "BRETON REUNIFICATION".
| |||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
|
Hanes y Gwledydd Celtaidd | 
|
|---|---|---|
|
Hanes yr Alban | Hanes Cernyw | Hanes Cymru | Hanes Iwerddon | Hanes Llydaw | Hanes Manaw | ||
|
Gwelwch hefyd: Y Celtiaid |