Neidio i'r cynnwys

Coedwig Genedlaethol i Gymru

Oddi ar Wicipedia
Coedwig Genedlaethol i Gymru
Enghraifft o'r canlynolprosiect amgylcheddol, coedwig Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu12 Ebrill 2020 Edit this on Wikidata
Map
GweithredwrCyfoeth Naturiol Cymru Edit this on Wikidata
SylfaenyddLlywodraeth Cymru Edit this on Wikidata
Coedwig Genedlaethol i Gymru yn safle Bwlch Nant yr Arian
Coedwig Genedlaethol i Gymru gyda gweithiwr Tilhill Forestry

Mae Coedwig Genedlaethol Cymru (Saesneg: National Forest for Wales)[1] yn brosiect ailgoedwigo a choedwigo hirdymor gan Lywodraeth Cymru, gyda'r nod o ffurfio rhwydwaith o goetiroedd ledled Cymru.[2] Fe'i sefydlwyd ar 12 Ebrill 2020.

Cefndir

[golygu | golygu cod]

Ar hyn o bryd dim ond tua 15% o Gymru sy’n goetir sy’n gorchuddio 306,000 hectar (3,060 km2),[3] gydag ymdrechion coedwigo (plannu coetir newydd) yng Nghymru yn cyrraedd eu lefel isaf ers y 1970au,[4] gyda chreu coetir blynyddol heb fod yn fwy na 2,000 hectar (20 km2) ers 1975.[5] Yn 2020 dim ond 290 hectar (2.9 km2) o goetir wedi'i blannu.[5]

Mae manteision rhaglen goedwigo eang yn caniatáu ar gyfer y cynnydd mewn gorchudd coed, sy'n gweithredu fel sinc carbon gan helpu i fynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd. Gall y coedwigoedd newydd neu ehangedig hefyd gynnal bioamrywiaeth, ac fel cynefin i fflora a ffawna sydd mewn perygl, fel gwiwerod coch a'r clychlys ymledol.[4]

Gall fod gan goetiroedd botensial twristiaeth, fodd bynnag, i gynnwys twristiaeth, byddai angen seilwaith ar goetiroedd i letya ymwelwyr, a allai effeithio ar ymdrechion cadwraeth y coetiroedd.[4]

Gallai mwy o goetiroedd gefnogi diwydiant coedwigaeth domestig cynyddol, yn enwedig cynyddu cynhyrchiant a defnydd pren yn y diwydiant adeiladu fel dewis carbon isel yn lle dur a choncrit.[4] Yn 2017, mewnforiwyd 80% o bren Cymru, a’r DU oedd yr ail fewnforiwr net mwyaf o gynhyrchion coedwigaeth yn y byd.[6]

Cyhoeddwyd y rhaglen ar 12 Mawrth 2020. Erbyn 4 Tachwedd 2020 cyhoeddwyd pedwar safle ar ddeg cyntaf y rhaglen. Mae’r safleoedd yn rhan o ystâd Llywodraeth Cymru, ac yn cael eu cynnal a’u rheoli gan Cyfoeth Naturiol Cymru.[7]

Ar 14 Gorffennaf 2021, agorodd Llywodraeth Cymru y broses ymgeisio ar gyfer "Grant Buddsoddi mewn Coetiroedd" (TWIG), gan ddarparu cymorth ariannol i'r rhai sy'n creu coetiroedd newydd yng Nghymru neu'n gwneud gwelliannau i goetiroedd presennol hyd at y safonau a osodwyd ar gyfer y rhaglen. Mae’r rhain yn cynnwys tirfeddianwyr a’r rhai sydd fel arall yn dal rheolaeth lwyr dros dir cyhoeddus neu breifat.[7][8] Daeth y rownd gyntaf o geisiadau i ben ar 27 Awst 2021.[7] Roedd gan y ffenestr ymgeisio gyntaf gyllideb o £2.5 miliwn a chyllideb ychwanegol ar gyfer refeniw o £250,000, gyda phob grant yn cael ei ddyfarnu rhwng £10,000 a £250,000, a chostau’n cael eu hawlio erbyn 31 Mawrth 2022.[8] Derbyniodd y grant fwy na 350 o ddatganiadau o ddiddordeb gan bobl sydd am blannu coetiroedd newydd yng Nghymru. Lansiwyd cyfnod arall a oedd yn agored i geisiadau ym mis Tachwedd 2020.[9]

Mae gan y grant ganlyniadau dymunol ar gyfer y coetiroedd newydd. Mae'r grant am i ymgeiswyr gynhyrchu coetiroedd a choed cysylltiedig, deinamig, amlbwrpas, sy'n dangos dysgu, ymchwil ac arloesi. Mae hawlwyr sy'n cyflawni'r canlyniadau hyn yn fwy tebygol o gael eu hargymell gan y llywodraeth.[8]

Mae'r rhaglen ar y cyd â'r Amgueddfa Genedlaethol, y Llyfrgell Genedlaethol a Chomisiwn Brenhinol Henebion Cymru i greu "Casgliad y Bobl Coedwig Genedlaethol i Gymru".[7]

Amcanion

[golygu | golygu cod]

Mae nodau amrywiol i’r rhaglen:[10]

  • Creu rhwydwaith o goetiroedd ar hyd a lled Cymru, sy’n hygyrch i bawb
  • Byddwch yn fenter gymunedol, gyda phrosiectau coedwigo yn cael eu cynnal gan gymunedau, ffermwyr a thirfeddianwyr ledled Cymru
  • Creu coetiroedd newydd ac adfer, ehangu a chynnal coetiroedd presennol Cymru
  • Helpu i warchod natur a mynd i'r afael â'r mater o golli bioamrywiaeth
  • Cefnogi iechyd a lles cymunedau
  • Yn y dyfodol pell, gallu bodau dynol ac anifeiliaid i allu cerdded ar draws Cymru heb adael coetiroedd

Apelio at Gymreictod a Gwreiddiau

[golygu | golygu cod]

BU i sefydlu'r Goedwig Genedlaethol yn apelio at hunaniaeth Gymreig yn ogystal â hunaniaeth naturiol Cymru wrth 'werthu' y prosiect. Yn ôl fideo hyrwyddo a chyflwyno'r prosiect, esboniodd y naturiaethwr, Iolo Williams sut bod coedtiroedd Cymru a phrosiect y Goedwig Genedlaethol yn

"Fel un gyda natur, mae'n dda i'r nenaid. 'Da ni ddim yn teimlo'n unig nag ar goll, ond yn gysylltiedig. Yn gysylltiedig gyda'n gwreiddiau Celtaidd, a chwedlau o'r Mabinogi. Bydd Coedwig Genedlaethol Cymru yn cysylltu ein coedtiroedd hynafol a newydd yn dod â diwylliant ein gorffennol a'n presennol i fywyd i dathlu Cymru fel gwlad wedi ei chyfoethgi gan ein coedtiroedd."[11]

Safleoedd coetir

[golygu | golygu cod]
Safleoedd Coedwig Cenedlaethol

Ar hyn o bryd mae pedwar safle ar ddeg yn y rhaglen ar draws deg prif ardal yng Nghymru a ddynodwyd ar 4 Tachwedd 2020:[9][12][13]

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. "National Forest for Wales – Size of Wales" (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2022-10-05. Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
  2. "The National Forest for Wales". Wales. 1 Chwefror 2022. Cyrchwyd 1 Mai 2023.
  3. "Natural Resources Wales / Forestry statistics, forecasts and surveys". naturalresources.wales (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 "National Forest: the challenge of woodland creation in Wales". research.senedd.wales (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
  5. 5.0 5.1 Hayward, Will (21 Mawrth 2022). "You can choose where Wales' new national forest will be". WalesOnline (yn Saesneg). Cyrchwyd 20 Ebrill 2022.
  6. Forestry in Wales - A sustainable industry for the 21st century (PDF). Confor. 2017.
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 "National Forest for Wales". GOV.WALES (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
  8. 8.0 8.1 8.2 "National Forest for Wales – The Woodland Investment Grant (TWIG)". GOV.WALES (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
  9. 9.0 9.1 "First sites announced for National Forest – "Among very best woodland in Wales"". GOV.WALES (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
  10. "National Forest for Wales". GOV.WALES (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-04-29.
  11. "Croeso i Goedwig Genedlaethol i Gymru". Sianel Youtube Llywodraeth Cymru. 2021. Cyrchwyd 1 Mai 2023.
  12. "National Forest for Wales: woodland sites". GOV.WALES (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
  13. "Welsh Government choose first sites for 'National Forest' which will span Wales". Nation.Cymru (yn Saesneg). 4 Tachwedd 2020. Cyrchwyd 29 Ebrill 2022.
Eginyn erthygl sydd uchod am ddaearyddiaeth Cymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.