Coedwig Hafren
| Enghraifft o'r canlynol | coedwig  |
|---|---|
 | |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Saif Coedwig Hafren i'r gogledd-orllewin o Lanidloes, tref farchnad hynafol yng Nghanolbarth Cymru. Er 2020 bu'n rhan o rwydwaith Coedwig Genedlaethol i Gymru a sefydlwyd gan Lywodraeth Cymru. Ceir coedwig arall yng ngogledd sir Powys sy'n rhan o'r rhwydwaith sef, Coedwig Dyfnant ymhellach i'r dwyrain.
Trosolwg[golygu | golygu cod]
Mae'r goedwig yn gorchuddio tua 40 square kilometre (15 mi sgw), ac mae'n cynnwys coed pinwydd a sbriws yn bennaf. Mae'n cymryd ei enw o Afon Hafren sy'n codi mewn mawnog ddofn tua 800 metre (0.5 mi) y tu allan i ffin orllewinol y goedwig, yn uchel ar lethrau Pumlumon, mynydd uchaf Canolbarth Cymru. Mae'n goedwig bwysig o ran naturolaeth a hefyd gweithgaredd hamdden.
Hanes[golygu | golygu cod]
Mae'r goedwig, a blannwyd ym 1937, yn newid yn barhaus gyda thorri a phlannu. Mae'r goedwig hefyd yn gartref i fwyngloddiau copr a phlwm o'r Oes Efydd, [1] yn fwyaf nodedig "Nant yr Eira" ac o bosibl "Nant yr Rickett".
Roedd creu'r goedwig ym 1937 yn golygu prynu deuddeg fferm ddefaid ucheldirol, gan gynnwys "Rhyd y Benwch" sydd bellach yn lleoliad maes parcio a man picnic. [2]
Er na adawyd y ffermydd yn adfail, ni allent ddarparu digon o lety i weithwyr coedwig yn yr ardal brin ei phoblogaeth hon. Ar y dechrau, gyda maint bach cychwynnol y goedwig, roedd digon o weithwyr i'w cael yn lleol. Yn ddiweddarach, cludwyd gweithwyr o Lanidloes. Nid oedd hyn yn gynaliadwy, ac yn 1948, penderfynodd y Comisiwn Coedwigaeth adeiladu pentref ger Penfforddlas i gartrefu gweithwyr coedwigaeth. Cyflogasant bensaer o fri, T. Alwyn Lloyd, Caerdydd, i lunio cynlluniau ar gyfer pentref a fyddai yn y pen draw yn cynnwys pedwar ugain o dai, siop bentref, ysgol a neuadd. Fel datblygiad cyntaf, adeiladwyd ugain o dai ar y safle, gydag wyth arall ychydig filltiroedd i ffwrdd: roedd y rhain yn darparu llety i hanner y gweithwyr. Dechreuwyd adeiladu yn 1949, gyda'r tai cyntaf yn cael eu meddiannu yn 1951. Darparwyd y cyflenwad dŵr ar gyfer y pentref, a adwaenir fel Llwyn-y-gog (neu Llwynygog), trwy argaenu nant gyfagos. [3] [4]
Defnydd presennol[golygu | golygu cod]
Er bod y goedwig yn dal i gynhyrchu pren ar gyfer Cyfoeth Naturiol Cymru, mae hefyd wedi datblygu fel cynefin bywyd gwyllt ac fel atyniad i dwristiaid . Mae’r barcud coch i’w weld yn yr ardal, ynghyd â llawer o adar, planhigion ac anifeiliaid eraill. Mae yna nifer o lwybrau troed, a llawer o lwybrau ceffyl sy'n boblogaidd ar gyfer beicio mynydd a marchogaeth. Ymhlith y teithiau cyhoeddedig mae "The Source of The Severn", "Severn Breaks its Neck" a "The Blaenhafren Falls". [5]
Mae Taith Gerdded Dyffryn Gwy yn gorffen yn Rhyd y Benwch yn y goedwig. [6] Defnyddia Clwb Cyfeiriadau y Canolbarth (Mid Wales Orienteering Club) y goedwig ar gyfer cystadlaethau cyfeiriadu.[7]
Mae chwarel yn y goedwig yn cael ei defnyddio "astudiaethau ffrwydrad" gan Grŵp Ffiseg Hylosgi Prifysgol Aberystwyth . Arferid defnyddio'r chwarel hon gan British Aerospace .
Chwaraeon modur[golygu | golygu cod]
Mae'r goedwig yn lleoliad poblogaidd ar gyfer llawer o bencampwriaethau motocrós a 4x4 a digwyddiadau rali.
Defnyddir y goedwig yn rheolaidd fel llwyfan ar Rali Cymru Prydain Fawr . Ym mis Ionawr 2013 defnyddiodd BBC Top Gear Bentley Continental a yrrwyd gan Kris Meeke i ddarlledu'r llwyfan. [8]
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ "Archaeology in the Forest: Mines and quarries of North Wales". The Clwyd-Powys Archaeological Trust. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2008-01-02. Cyrchwyd 2008-02-29.
- ↑ "Rhyd y benwch Picnic Site". The Forestry Commission. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-03-23. Cyrchwyd 2008-02-29.
- ↑ "Historic Landscape Characterisation, The Making of the Clywedog Valley Landscape". The Clwyd-Powys Archaeological Trust. Cyrchwyd 2014-11-07.
- ↑ Spence, Barbara (March 2013). "The Forestry Commission in Wales 1919 - 2013" (PDF). Forestry Commission Wales. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2014-07-24. Cyrchwyd 2014-11-07.
- ↑ "Welcome to Hafren Forest and the source of the River Severn" (PDF). The Forestry Commission. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2014-11-07. Cyrchwyd 2014-11-07.
- ↑ "The Walk - factfile - The Wye Valley Walk". www.wyevalleywalk.org. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-12-08. Cyrchwyd 2015-09-07.
- ↑ "POW Level D Event at Coedwig Hafren, Llanidloes 11th December 2011". Gwefan Mid Wales Orienteering Club. 2011. Cyrchwyd 2 Mai 2023.
- ↑ Evans, David (30 January 2013). "Why the WRC can't forget its past". Autosport. http://plus.autosport.com/premium/feature/5111/why-the-wrc-cant-forget-its-past/.