Llawysgrifau Cymreig

Llenyddiaeth Gymraeg
Rhestr llenorion 550-1600 1600-heddiw
Cyfnodau Canu cynnar Oesoedd Canol 16eg ganrif 17eg ganrif 18fed ganrif 19eg ganrif 20fed ganrif
Rhestr llenorion Yr Hengerdd Canu'r Bwlch Beirdd y Tywysogion Beirdd yr Uchelwyr Blodeugerddi Mesurau Hen Benillion Canu Rhydd Drama Anterliwt
Rhyddiath Rhyddiaith Cymraeg Canol Mabinogi Y Tair Rhamant Trioedd Ynys Prydain Nofelau
Erthyglau eraill Llawysgrifau Llên gwerin Mynegai i erthyglau cysylltiedig
WiciBrosiect Cymru

Mae Cymru wedi cynhyrchu nifer o lawysgrifau dros y canrifoedd. Er i rai ohonyn nhw gael eu hysgrifennu yn Gymraeg yn unig mae'r rhan fwyaf ohonyn nhw'n cynnwys testunau Lladin hefyd. Yn achos rhai o'r llawysgrifau diweddarach nid yw'n anghyffredin cael testunau Cymraeg, Lladin, Ffrangeg a Saesneg yn yr un gyfrol. Mae rhai o'n llawysgrifau pwysicaf o'r Oesoedd Canol wedi'u hysgrifennu'n Lladin yn unig, e.e. sawl testun o'r Cyfreithiau.

Casgliadau

Lluniwyd sawl casgliad o lawysgrifau Cymreig. Y pwysicaf o safbwynt llenyddiaeth Gymraeg yw:

• Llawysgrifau Cwrtmawr, yng nghasgliad Llyfrgell Genedlaethol Cymru
• Llawysgrifau Llansteffan, yng nghasgliad Llyfrgell Genedlaethol Cymru
• Llawysgrifau Peniarth, yng nghasgliad Llyfrgell Genedlaethol Cymru

Llawysgrifau unigol

• Llawysgrif Hendregadredd (Llyfrgell Genedlaethol Cymru); tua 1300-1330au
• Llawysgrif Juvencus (Llyfrgell Prifysgol Caer-grawnt; 9fed-10fed ganrif)
• Llyfr Ancr Llanddewibrefi (Llyfrgell Bodley, Rhydychen)
• Llyfr Aneirin
• Llyfr Bicar Woking
• Llyfr Coch Asaph
• Llyfr Coch Hergest (Coleg Yr Iesu, Rhydychen; 14eg ganrif)
• Llyfr Coch Nannau
• Llyfr Coch Talgarth
• Llyfr Du Basing
• Llyfr Du Caerfyrddin (Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth; 13eg ganrif)
• Y Llyfr Du o'r Waun
• Llyfr Du Tyddewi
• Llyfr Gwyn Corsygedol
• Llyfr Gwyn Hergest
• Llyfr Gwyn Rhydderch (tua 1325)
• Llyfr Llandaf
• Llyfr St. Chad (Llyfr Teilo)
• Llyfr Taliesin (Peniarth 2)
• Peniarth 6 (Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth; ail hanner y 13eg ganrif efallai)
• Peniarth 20
• Peniarth 28 (Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth; 13eg ganrif)

Llyfryddiaeth

• Daniel Huws, Llyfrau Cymraeg 1250-1400 (Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth, 1993). Darlith Syr John Williams.

Eginyn erthygl sydd uchod am lenyddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.