Karl Marx
| Karl Marx | |
|---|---|
 | |
| Ffugenw |
Glückskind  |
| Ganwyd |
Karl Heinrich Marx 5 Mai 1818 Trier |
| Bu farw |
14 Mawrth 1883 (64 oed) Achos: afiechyd yr ysgyfaint Llundain |
| Man preswyl |
Llundain, Trier, Berlin, Paris, Dinas Brwsel |
| Dinasyddiaeth |
Deyrnas Prwsia |
| Addysg |
Doethur mewn Athrawiaeth |
| Alma mater |
|
| ymgynghorydd y doethor |
|
| Galwedigaeth |
economegydd, newyddiadurwr, hanesydd, athronydd, cymdeithasegydd, chwyldroadwr, bardd, gwleidydd, ysgrifennwr |
| Cyflogwr |
|
| Adnabyddus am |
Economic and Philosophic Manuscripts of 1844, Das Kapital, The German Ideology, Y Maniffesto Comiwnyddol |
| Prif ddylanwad |
Georg Hegel, Max Stirner, Ludwig Feuerbach, The Essence of Christianity |
| Plaid Wleidyddol |
Communist League |
| Tad |
Heinrich Marx |
| Mam |
Henriette Presburg |
| Priod |
Jenny von Westphalen |
| Plant |
Eleanor Marx, Jenny Longuet, Laura Marx, Edgar Marx, Frederick Demuth, Heinrich Edward Guy Marx, Jenny Evelin Francis Marx |
| Perthnasau |
Ludwig von Westphalen |
| Llofnod | |
 | |
Athronydd gwleidyddol, economegydd, a damcaniaethwr cymdeithasol dylanwadol Almaenig o dras Iddewig oedd Karl Heinrich Marx (5 Mai 1818 – 14 Mawrth 1883). Er iddo drafod nifer o bynciau yn ei yrfa fel newyddiadurwr ac athronydd, mae mwyaf enwog am ei ddadansoddiad o hanes yn nhermau gwrthdaro dosbarth. Crynhoir ei athroniaeth gan yr honiad bod diddordeb cyfalafwyr a gweithwyr cyflogedig yn gwbwl groes i'w gilydd. Ei waith enwocaf yw Das Kapital, sy'n dadansoddi cyfalafiaeth y 19g; fe'i ystyrir yn destun sylfaenol Comiwnyddiaeth a Marcsiaeth. Cydweithiodd Marx ar ddarnau o'i waith gyda'r diwydiannwr Friedrich Engels, Almaenwr arall a gefnogodd Marx yn ariannol a helpodd golygu Das Kapital. Gydag ef ysgrifennodd Marx Y Maniffesto Comiwnyddol[1] yn 1848, un o'r llawysgrifau gwleidyddol mwyaf dylanwadol erioed.
Ar ôl darllen am gyfraith Hywel Dda a'r hawliau a roddodd i fenywod, nododd Marx am y Cymry: "Tipyn o fechgyn, y Celtiaid hyn. Ond dilechdidwyr o'u genedigaeth, gan gyfansoddi popeth mewn triadau."[2]