Karl Marx
| Karl Marx | |
|---|---|
 |
|
| Ffugenw | Glückskind  |
| Ganwyd | Karl Heinrich Marx 5 Mai 1818 Trier |
| Bu farw | 14 Mawrth 1883 (64 oed) Llundain |
| Man preswyl | Llundain, Trier, Berlin, Paris |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | economegydd, newyddiadurwr, hanesydd, athronydd, cymdeithasegydd, chwyldroadwr, bardd |
| Cyflogwr |
|
| Gwaith nodedig | Economic and Philosophic Manuscripts of 1844, Das Kapital, The German Ideology, The Communist Manifesto |
| Prif ddylanwad | Georg Hegel |
| Tad | Heinrich Marx |
| Mam | Juana Pabala Heinrich |
| Priod | Jenny Marx |
| Partner | Jenny Marx |
| Plant | Eleanor Marx, Jenny Longuet, Laura Marx, Edgar Marx |
| Teulu | Emilie Conradi, Louise Juta, Mauritz David Marx, Sophia Marx |
| Llofnod | |
 |
|
Athronydd gwleidyddol, economegydd, a damcaniaethwr cymdeithasol dylanwadol Almaenig o dras Iddewig oedd Karl Heinrich Marx (5 Mai 1818 – 14 Mawrth 1883). Er iddo drafod nifer o bynciau yn ei yrfa fel newyddiadurwr ac athronydd, mae mwyaf enwog am ei ddadansoddiad o hanes yn nhermau gwrthdaro dosbarth. Crynhoir ei athroniaeth gan yr honiad bod diddordeb cyfalafwyr a gweithwyr cyflogedig yn gwbwl groes i'w gilydd. Ei waith enwocaf yw Das Kapital, sy'n dadansoddi cyfalafiaeth y 19g; fe'i ystyrir yn destun sylfaenol Comiwnyddiaeth a Marcsiaeth. Cydweithiodd Marx ar ddarnau o'i waith gyda'r diwydiannwr Friedrich Engels, Almaenwr arall a gefnogodd Marx yn ariannol a helpodd golygu Das Kapital. Gydag ef ysgrifennodd Marx Y Maniffesto Comiwnyddol[1] yn 1848, un o'r llawysgrifau gwleidyddol mwyaf dylanwadol erioed.
Ar ôl darllen am gyfraith Hywel Dda a'r hawliau a roddodd i fenywod, nododd Marx am y Cymry: "Tipyn o fechgyn, y Celtiaid hyn. Ond dilechdidwyr o'u genedigaeth, gan gyfansoddi popeth mewn triadau."[2]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
